ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

1 ... 169 170 171 172 173 174 175 176 ... 660

ғылым тарихы мен философиясы

маятниктің

тербелісіне

жасаған тәжірибелері де аз қызығушылық тудырмайды.

Салмақтары әртүрлі, бірақ ұзындығы бірдей маятниктер ұзақтығы

бірдей тербелісті қозғалыс жасайды екен. Маятниктің тербелісі дененің

шеңбер доғасы бойынша құлауы емей, немене? Ал егер осылай болса,

онда әртүрлі салмақтағы денелер құлаған кезде бірдей жылдамдықта

болмай ма? Егер ортаның кедергісінен ауытқыса, барлық денелер еркін

құлаған кезде, бірдей жылдамдықпен қозғалады.

кейбір кемшіліктері

болғанмен, Галилей денелерді

көлбеу жазықтықта сырғанату

тәжірибелерінде соған ұқсас нәтижелерге қол жеткізді. Жағдайды рет-

ке келтіріп түзету мақсатында математика ғылымының жетістіктерін

пайдалана отырып, Галилей

ойша тәжірибе

жасауға жүгінеді. Галилей

111

«бос, шексіз евклидтік кеңістікте қозғалатын геометриялық денелерді»

ұсынды. XX ғасырдың ұлы физигі В.Гейзенберг бұл қозғалысты

түсінудегі өте қиын кезең, нағыз революция болғанын айтады.

инерция заңын

анықтау да Галилеоның еңбегі: қосымша күштің

көмегінсіз шамасы бойынша да, бағыты бойынша да бірде-бір дене

жылдамдығын өзгерте алмайды және егер оған басқа денелер ықпал

етпесе, тұрақты жылдамдықпен қозғалысын ары қарай жалғастыра

алмайды. Галилейдің бұл жаңалығын

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 169 170 171 172 173 174 175 176 ... 660