4. Ми патологиясының маркер-ақуыздары
Жүйке тінінде жай және күрделі белоктар кездеседі. Олардың көп мөлшері үлкен
жарты шарлар қыртысында,мидың ақ затында,жұлында,шеткі жүйке жүйесінде
болады. Жай белоктардан нейроальбуминдер, нейроглобулиндер, гистондар
склеропротеиндер кездеседі. Күрделі белоктардың өкілі-нуклеопротеидтер,
липопротеидтер, гликопротеидтер, фосфопротеидтер, липонуклеопротеидтер,
липогликопротеидтер.
Биомаркерлер-бұл қанда пайда болатын арнайы ақуыз заттар. Осы ақуыздардың
концентрациясына сәйкес аурудың ауырлығын немесе болуын бағалауға болады.
Клиникалық тәжірибеде маркер әртүрлі операциялар кезінде мидың зақымдануын
талдау үшін қажет. Сондай-ақ, қан сарысуында s100β ең төменгі концентрациясы
анестезиядағы индукция алдында бірден байқалады. Кейбір мәліметтерге сәйкес, бұл
пептидтің деңгейі операциядан кейін 18 сағаттан кейін бастапқы күйіне оралады.
S100β маркері жартылай шығарылу кезеңінің қысқа (25 минут) болуына, сондай-ақ
сарысудағы концентрацияның жасына және жынысына байланысты емес
болғандықтан ыңғайлы биохимиялық көрсеткіш болып табылады. Алкогольді
қабылдау, шығару жүйесінің зақымдануы немесе қанның ұюының бұзылуы кезінде
s100β концентрациясы өзгермейді. Алайда, S100β кез-келген жарақаттан кейін
босатылуы мүмкін болғандықтан, бұл оны мидың зақымдану белгісі ретінде
пайдалануды шектейді. Сондай-ақ, меланома мен сепсиске байланысты
энцефалопатияда қан сарысуындағы маркер концентрациясының жоғарылауы
анықталды.
• Мидың зақымдануының негізгі биомаркерлеріне мыналар жатады: нейрондардың
ц и то п л а з м а с ы н д а л о ка л и з а ц и я л а н ғ а н s 1 0 0 β а қ у ы з ы ; н е й р о н д а рд ы ң
цитоплазмасында орналасқан нейронспецификалық энолаза (NSE); Tau-ақуыз –
аксондардың цитоскелет компоненті (микротұтқыр); астроглияның глиофибриллярлы
қышқыл протеині (GFAP) – астроциттердің мономерлі аралық ақуызы; в құрамындағы
миелиннің (ОБМ) негізгі ақуызы.
• Соңғы онжылдықта көптеген зерттеулер жүргізілдіs 100β сарысуы биомаркері
диагноз қоюға көмектесетінін дәлелдейді [18-21, 54, 74, 81,96, 97, 127, 133, 163, 168,
175, 179]. Ми жарақатынан кейінми жасушаларының мембраналарының тұтастығы
және S100B глиальды маркері бұзылған қанға шығарылады
• S100β ақуызы зақымдану белгісі ретінде жиі қолданылады.
S100β ақуызы әртүрлі зерттеулерде мидың зақымдану белгісі ретінде жиі
қолданылады. Сонымен қатар, оның жоғарылауы келесі факторлармен расталды:
инсульт, 2 типті қант диабеті, ми ісіктері, жүйке жүйесінің перинаталды зақымдануы.
|