1
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Матемтика және ақпарттық технологиялар факультеті
Математика және информатиканы оқыту әдістемесі кафедрасы
ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ ТЕОРИЯСЫ
пәні бойынша
6B01502-Математика-Информатика білім беру
ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS)
Курс: 2
Оқу мерзімі: 4ж
Кредит саны: 5
Қарағанды 2021
2
Тақырып 1. Деректер қорлары. Негізгі түсініктер
Жоспар:
1.
Деректер қорына кіріспе
2.
Деректер модельдері
Ақпарат бұл адамдардың бір-біріне ауызша, жазбаша немесе тағы
басқа тәсілдермен берілетін мәліметтер.
Компьютер соңғы жылдары құжаттарды өңдеу жүйелерін құруда жиі
қолданылады. Құжаттарды ақпаратқа байланысты жүйелеуді әдетте
ақпараттық жүйе деп атайды. Ақпараттық жүйе ақпаратты жинау және
сақтау үшін оларды әртүрлі мақсаттарда пайдалану тиімді болу үшін
қолданылады. Ақпараттық жүйені пайдалану барысының келесі
ерекшеліктері бар:
1.
Олардың жұмысын қамтамасыз ету үшін салыстырмалы аз
есептеу қуаттары қажет.
2.
Қолданылатын мәліметтердің құрылымы күрделі болып келеді.
3.
Жүйені қосқанда алдыңғы мәліметтерді сақтайтын құрал қажет.
Басқаша сипаттағанда ақпараттық жүйе ЭЕМ жадысында
динамикалық түрде жаңартылып отыратын бір қойманы пайдаланатын
сыртқы әлем моделін,яғни мәліметтер базасын құруды талап етеді.
Деректер (мәліметтер) қоры бұл кейбір пән облысы объектілері
туралы ақпараттың үлкен массивтерін жинау және ұйымдастыру құралы.
Пән облысы бұл басқаруды ұйымдастыру мақсатында, яғни
автоматизациялау үшін зерттеуге арналған нақты әлемнің бөлігі.Пән
облыс фрагменттер жиыны арқылы көрсетіледі. Мысалы, цехтары,
дирекциясы, бухгалтериясы бар өнеркәсіптер.
Деректер қоры пән облысы туралы ағымдағы берілгендерді көрсету,
жинақтау, сақтау керек және де әртүрлі категориялы қолданушыларына
берілгендеріне жылдам қатынау мүмкіндігін қамтамасыз ету керек. Бұл
үшін мәліметтер қорында берілгендер қандайда бір модельге сәйкес
құрылым бойынша сақталуы тиіс.
Берілгендер моделі пән облысына негізгі объектілердің қасиеттерін
және олардың арасындағы байланыстарды сипаттайды.
Деректер қорының тарихи даму процесінде мәліметтердің келесі
молдельдері қолданылады.
1.
Иерархиялық
3
2.
Желілік
3.
Реляциялық
4.
Объектті-бағытталған
Айырмашылығы олардың құрылымында: иерархиялық -ағаш түрінде,
желілік кез келген граф түрінде, реляциялық - кесте түрінде, объектті-
бағытталған – объект түріндеболады.
Деректер қоры деректер қоры жүйесі деп аталатын күрделі жүйенің
бөлігі болып табылады. Бұл жүйе құрамында деректер қоры және
программаның техникалық, тілдік, ұйымдастырғыш- әдістемелік
құралдары бар. Деректер қоры жүйесінің компоненттерінің бірі деректер
қорын басқару жүйелері (ДҚБЖ).
Деректер қорын құру үшін және олармен жұмыс істеу үшін
программалық және тілдік құралдар қолданылады.
Қолдану
түрі
бойынша
ДҚБЖ
персональдық
және
көпқолданушылық ДҚБЖ-ға бөлінеді. Персональдық ДҚБЖ бір
компьютерде жұмыс істейтін жергілікті (локальды) деректер қорын
құруға мүмкіндік береді.
Персональдық ДҚБЖ-лар: Paradox, dbase, FoxPro, Access және т.б.
(Access
2000/2002
берілгендерге
көпқолданушылық
қатынауды
қолдайды).
Көпқолданушылық ДҚБЖ-лар «клиент-сервер» архитектурасында
жұмыс істейтін ақпараттық жүйелерді құруға мүмкіндік береді. Кең
таралған көпқолданушылық ДҚБЖ-лар: Oracle, Informix, SyBase,
Microsoft SQL Server, InterBase.
1.Негізгі Ұсынылған әдебиеттер
1
Гринченко Н.Н., Гусев Е.И. и др. Проектирование баз данных.
СУБД MS Access: учебное пособие для вузов. – М.: Горячая линия – Телеком,
2014.
2
Камардинов О. Информатика. Oқу құралы. Алматы: «Ғылым» ғылыми баспа
орталығы, 2014.
3
Гончаров A. Access в примерах. – СПБ.: БХВ-Петербург, 2012.
4
Робинсон С. Microsoft Access 2010. – СПБ.: БХВ-Петербург, 2011.
5
Хансен Г. Базы данных: разработка и управление: Перевод с англ. – М.: Изд-
во БИНОМ, 2014.
4
6
Карпова Т. С. Базы данных: модели, разработка, реализация: Учеб. – СПб.:
ПИТЕР, 2010.
7
Золотова С.И. Практикум по Access: Подгот. курс, предваряющий более
глубокое изучение технологии баз данных. М.: Финансы и статистика, 2010.
Қосымша
әдебиеттер
1 Шафрин
Ю.А. Основы
компьютерной технологии. М., 2012.
2 Симонович
С.В.
и
др.
Специальная информатика. М., 2014.
3 Бойко В.В., Савинков В.М. Проектирование баз данных информационных
систем. –М.: Финансы и статистика,2013.
4 Гусева Т.И., Башин Ю.Б. Проектирование баз данных в примерах и задачах. –
М.: Радио и связь, 2012.
5 Дейт К. Введение в системы баз данных. 6-е изд. –М.: Вильямс. 2010.
.3 Интернет көздері
1 www.rns-soft.ru
2 www.gost.ru
3
http://www.intuit.ru/department/economic
s/mathecon/
4 http://www.intuit.ru/video/tree/catalog/mathem
atics/
5 http://scintific.narod.ru/numerical.htm
