Реферат пән: Органикалық молекулалардың функционалды туындыларының химиясы Тақырыбы



жүктеу 1,1 Mb.
Pdf просмотр
бет11/12
Дата21.01.2022
өлшемі1,1 Mb.
#34341
түріРеферат
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
ОМФТХ РЕФЕРАТ №2 Куртибай Қуаныш Охм-23

Ароматты көмірсутектер 

Өнеркәсіпте бензолды тас көмірді құрғақ айдау арқылы немесе мұнайдан 

алады.  Бензолды  қаныққан  ашық  немесе  тұйық  тізбекті  көмірсутектерді 

катализатор  қатысуымен  (қарайтылған  платина)  300ºС  температурада  үстінен 

өткізгенде жүреді. Дегидрогендеу реакциясы арқылы қаныққан көмірсутектерін 

аромат көмірсутектеріне ауыстыруға болады:  

Н

3



С – СН

2

 – СН



2

 – СН


2

 – СН


2

 – СН


3

 → С


6

Н

6



 + 4Н




 

Дегидрлеу  реакциясы  арқылы  мұнай  көмірсутектерінен  бензол 

қатарындағы  көмірсутектерді  алуға  болады.  Осы  мысалдар  көмірсутектердің 

әртүрлі  топшаларының  арасындағы  байланысты  және  олардың  бір  -  біріне 

айналуын көрсетеді.  

Н.Д.  Зелинский  мен  Б.А.  Азанский  тәсілі  бойынша  ацетиленді  600°С 

температураға  дейін  қыздырылған активтенген  көмірі  бар  түтік  арқылы өткізіп 

полимерлеу арқылы бензолды да алады:  

3НС ≡ СН → С

6

Н



+ 4Н


2

  

Бұл  реакциялар  қаныққан,  қанықпаған  көмірсутектер  мен  ароматты 



көмірсутектердің арасында өзара байланыс бар екенін көрсетеді.  

Бензол  өнеркәсіпте  бояғыш  заттар,  дәрі  -  дәрмектер,  пластмассалар 

өндіруде  шикізат  есебінде,  хлорбензол  еріткіш,  гексахлоран  ауыл 

шаруашылығында егістік зиянкестерін құрту үшін қолданылады. 



Тротил (ТНТ)

 – құрылыста, соғыс техникасында қолданылатын қопарғыш 

зат.

 

Гексахлорбензол



 – түссіз кристалл зат, дәндерді уландыру және көкеністерді 

консервілеу үшін қолданылады.  



Нитробензол

  –  сарғылт  түсті,  май  тәрізді  сұйық,  суда  ерімейтін  ащы 

бадан иістес зат. Ол еріткіш ретінде және анилин алу үшін қолданылады.  

Гексахлоргексан  немесе  гексахлоран

  –  кристалдық  зат,  күшті  у  құралы 

ретінде құрт-құмырсқаны жою үшін қолданылады. 

Стирол

.  Полистирол

  судың,  минералды  қышқылдардың,  сілтілердің, 

бензиннің,  майдың  әсеріне  төзімді  зат.  Ол  жарық  сәулесін  жақсы  өткізеді. 

Электр  тогын  өткізбейді. Осы қасиеттеріне  сәйкес полистиролды  электрондық, 

радио,  телевизия  аппараттарының  бөлшектерін  жасауға,  электр  изоляциялық 

материал, тұрмыстық заттар жасауға қолданады.  

Стирол  мен  бутадиеннің  бірге  полимерленуінің  нәтижесінде  түзілген 

полимерді бутадиен стиролды каучук деп атайды:  

[ — СН2— СН = СН — СН2— СН2— СН(С6Н5) — ] 

n

 



Бутадиен  стиролды  каучуктан  жасалған  резина  химиялы  заттардың 

әсеріне,  суыққа,  ыстыққа  төзімді  келеді.  Мысалы:  мұндай  резина  —70°С-тан 

+80°С-қа  дейінгі  температура  аралығына  төзімді  келеді.  Сондықтан  бутадиен 



стиролды  каучукты  автомобиль,  самолет  дөңгелектерін  жасауға  қолданылады. 

Қазір  дүние  жүзінде  өндірілетін  каучуктьң  75—80%-ы  бутадиенстиролды 

каучуктың үлесіне тиеді. 

Нафталинді

  тас  көмір  смоласынан  алады.  Ол  кристалл  зат,  балқу 

температурасы 80°С, өзіне тән иісі бар. нафталиннің халық шаруашылығындағы 

маңызы  зор,  ауыл  шаруашылығында  зиянкестерге  қарсы  қолданылады,  ал 

өнеркәсіпте  бояу  алады.  Нафталин  галогендеу,  нитрлеу  және  сульфирлеу 

реакцияларына бейім.  

Нафталиннің  маңызды  реакциясының  бірі  –  тотығу.  ол  тотыққанда  екі 

негізді  фтал  –  қышқылы  түзіледі.  Ол  синтетикалық  талшық  лавсан  алғанда 

қолданылады. 

Нафталинді сутегімен  катализдік  гидрлегенде  декалин  алынады. 




жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау