Дәріс Модуль Диэлектрлік және электр оқшаулағыш материалдар


 Диэлектриктердің өтімділігі



жүктеу 242,23 Kb.
Pdf просмотр
бет3/3
Дата17.01.2022
өлшемі242,23 Kb.
#33348
1   2   3
Дәріс 2

2.2 Диэлектриктердің өтімділігі

 

Диэлектрлік  өтімділік  ( )  –  заттан  қандай  сыйымдылық  алуға 



болатынын  және  өрістенудің  дәрежесін  көрсетеді.  Диэлектрик  өтімділігінің 

( )  макроскопиялық  шамасымен  диэлектриктердің  өрістену  дәрежесі 

анықталады. 

                                                   

                                                               (2.1) 

мұнда С – диэлектрик толтырылған конденсатор сыйымдылығы; 

С





электродтардың 

арасында 

вакуум 

бар 


конденсатордың 

сыйымдылығы.  Ал,  конденсатор  дегеніміз  екі  жағына  электрод  қосқан 

диэлектрик. Электр өрісінде конденсатордың заряды болады 

                                                   

                                                              (2.2) 

мұнда С – сыйымдылық; 

U  –  кернеу.  Белгілі  кернеудің  мағынасы  конденсатордың  заряды, 

немесе электр мөлшері 

                                                 

 

    



                                                      (2.3) 

мұнда 


–  электродтардағы  заряд  егерде  электродтардың  арасында 

болса вакуум; 

 

- өрістенген диэлектриктің заряды. 



Сонда 

 .                                                            (2.4) 




Әрбір заттың диэлектрик өтімділігі «1»-ден көп болуы керек. 

Жоғарыда көрсетілген (2.2) теңдікті былай деп көрсетуге болады 

                                          

                                                  (2.5) 

мұнда  С

-  электродтардың  арасында  вакуум  бар  конденсатордың 



сыйым-дылығы. 

Диэлектриктің  өтімділігі  заттың  табиғатымен  және  сипатымен 

байланысты. Құрамы күрделі қатты диэлектриктердің диэлектрлік өтімділігін 

(компоненттердің  қоспалары)  ығысуы  логарифмдік  заңының  негізімен 

анықтауға болады. 

                                     

                                                          (2.6) 

мұндағы     ,   - жеке компоненттердің диэлектрлік өтімділігі; 

θ

1

, θ



2

 – компоненттердің көлемдік мөлшері; 

х  –  компоненттердің  диэлектрикте  бөліп  тарату  тұрақтысы,  мағынасы 

(+1)-ден (-1)-ге дейін, жалпы 

Диэлектриктен  құрастырылған  конденсатордың  сыйымдылығы  және 



онда  жиналған  зарядтар,  өрістенудің  түрлі-түрлі  механизмдеріне  шарттас 

келеді. 


Полярлы  емес  нейтралды  диэлектрик  өтімділігі  ( )  онша  үлкен  емес  және 

өрістің  жиілігімен  байланысты  емес,  ал  температура  ұлғайған  сайын  (  ) 

азаяды. 

 Иондық  диэлектриктерде  температураны  көбейткенде,  иондық  байла-

ныстың  әлсіреуінің  арқасында  өрістену  өседі,  осының  әсерінен  иондық 

диэлектрик-тердің ( ) аз мөлшерде ұлғаюы мүмкін, немесе иондық өрістену 

электрондық өрістенумен қабаттасқанда ( ) кемуі де мүмкін. 

Полярлы  диэлектриктерде  жиілікті  өзгерткен  кезде  ( )  басында 

тұрақты  болып  тұрады,  себебі  өрістің  полярлығын  ауыстырған  кезде 

дипольдар  орын  ауыстырып  үлгереді.  Ал,  барынша  үлкен  жиіліктерде 

дипольдық  молекулалар  өрістің  бағытына  қарай  ауысуға  үлгермейді, 

бағытталуы  әлсірейді  де,  ( )  азаяды.  Сол  мезгілде,  жиіліктің  өте  жоғарғы 

санында, электрондық өрістену ғана байқалады. Температура өзгерген сайын 

өзінің  ең  жоғарғы  шегіне  жетеді  де,  сонан  соң  максимумнан  өткеннен  кейін 

азая  бастайды.  Төменгі  темпе-ратураларда   электрондық  өрістену  арқылы 

ғана  анықталады.  Температура  ұлғайған  сайын,  дипольдардың  тербелу 




амплитудасы  көбейеді  де  бір  тепе-теңдік  қалыптан,  екінші  тепе-теңдік 

қалыпқа өтіп кету мүмкіндігі туады. Температура үлкейген сайын өту уақыты 

азаяды.  Сондықтан  белгілі  бір  темпе-ратура  мен  жиілікте  электр  өрісіндегі 

диэлектрик  өтімділігі  максималды  /шек/  мағынасына  жетеді.  Әрі  қарай 

температураны  көбейткенде,  жылулық  қозғалыстың  деформациялық  күші 

релаксациялық  өрістенуге  әсер  етеді  де,  ( )  кеми  бастайды.  Ал  жиілікті 

көбейткен  сайын  ( )  жоғарғы  шегі  үлкен  температуралар  жаққа  қарай 

ығысады. 

Электр  өрісімен  бағыттасқан  дипольдардың,  өрісті  алып  тастағаннан 

кейін,  жылулық  қозғалыстың  арқасында,  қайту  уақыты  бастапқы 

қалыптан             2,7  есе  айырмашылықтан  қалған  азаю  уақытын   релаксация 

уақыты ( ) дейміз. 

Ерекше  топқа  сегнетоэлектриктер  жатады,  олардың  электр  ығысуы  кернеу-

ліктің өзгеруімен қисық сызыққа тәуелді. Ондай байланыс бірінші рет сегнет 

тұзында  байқалынған,  сондықтан  осы  топқа  сәйкес  келетін  диэлектриктерді 

«сегнетоэлектриктер»  дейміз.  Спонтандық  өрістену  белгілі  ең  жоғарғы 

темпе-ратураға  дейін  сақталады,  оны  Кюри  нүктесі  дейді.  Диэлектрик 

өтімділігі  ( )  өте  жоғары  мәндерге  ие  болады  /1000-ға  дейін\.  Бұл 

материалдардың  ( ),  өріс  кернеулігінен  сызықсыз  байланыстылығымен 

сипатталады.  Бір  кезде,  домен-дердің  электр  моментерінің  бағытталуы 

қанығады.  Техникада  сегнетоэлектрик-терден  сиымдылығы  айнымалы 

конденсаторлар (варикондтар) жасайды. ( ) тәжірибе жүзінде анықталады. 



  

 

жүктеу 242,23 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау