И. И. Жумагулов, А. А. Бегалина

жүктеу 1,36 Mb.

Pdf просмотр

бет	129/222
Дата	16.01.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#32946

1 ... 125 126 127 128 129 130 131 132 ... 222

аг негиздери

Фосфорлы  тыңайтқыштарды
  ӛнеркәсіпті  ӛндіруге  шикізат  кӛзі
болып апатиттер мен фосфориттердің табиғи қоры саналады
.
Фосфорлы
тыңайтқыштардың  тиімділігі  олардың  қасиеттеріне,  топырақтың
аймақтық  ерекшеліктеріне,  фосфорлы  тыңайтқыштарды  қолдануды
оңтайландырудың  агрохимиялық  әдістеріне  байланысты.  Ерігіштігіне
қарай фосфорлфы тыңайтқыштарды ҥш топқа бӛледі:
1)  суда  еритін  фосфаттар  (жай  және  қос  суперфосфат),  барлық
топырақтарға  және  ауыспалы  егістегі  барлық  дақылдар  егістігіне,
әртҥрлі  тәсілдермен  қолдануға  болады.  Бҧл  тыңайтқыштардың  жоғары
әсері  оларды  дақыл  егістігіне  енгізгенде  байқалған.  Шамалы  мӛлшерде
(стартты)  ӛсімдік  қатарына  енгізу,  астық  дақылдарының  ӛнімін
қалыптастыруда
  шешуші
  мәнге  ие,  қосалқы  тамыр  жҥйесінің  ӛсуін
жеңілдетеді;
2)  суда  ерімейтін,  бірақ  әлсіз  қышқылдарда  еритін  фосфаттар
(преципитат,  фосфорсыздалынған  фосфат,  томасшлак,  мартен  қожы).
Бҧлардың  тиімділігі  топырақтың  тҥртегіне  байланысты.  Қышқыл
топырақтарда  бҧлардың  тиімділігі,  суперфосфатқа  қарағанда  едәуір
жоғары (томасшлак);
3)  қиын  еритін  фосфаттар  (фосфарит  ҧны)  –  шымды  кҥлгін-
қышқыл және қҧнары шайылған қара топырақтарда тиімді.

88

Фосфорлы  тыңайтқыштардың  тиімділігіне  топырақтың  қасиеті
әртҥрлі  әсер  етеді.  Бір  топырақ  тҥртегінде  фосфаттар  сіңіріледі  және
бекиді, келесі біреуінде – ериді және ӛсімдік сіңіре алатын кҥйге келеді.
Осыған  байланысты  қиын  еритін  фосфаттарды  топырақтың  ҥлкен
кӛлемімен  араласуы  ҥшін  тыңайтқыштарды  сҥдігер  кӛтергенде  енгізу
тиімдірек болады, ал жеңіл еритіндер, тыңайтқыштың фосфор қышқылы
топыраққа  азырақ  сіңірілу  және  бекуі  ҥшін,  керісінше,  топырақ
агрегаттарымен  азырақ  тҥйісуі  тиіс.  Жеңіл  еритін  фосфорлы
тыңайтқыштарды дҧрысы қатар бойына, шӛнкеге, ҧяға енгізу.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 125 126 127 128 129 130 131 132 ... 222