И. И. Жумагулов, А. А. Бегалина

Топырақты ӛңдеу барысында орындалатын технологиялық

жүктеу 1,36 Mb.

Pdf просмотр

бет	113/222
Дата	16.01.2022
өлшемі	1,36 Mb.
	#32946

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 222

аг негиздери

Топырақты  ӛңдеу  барысында  орындалатын  технологиялық
операциялар:
аудару,  қопсыту,  жентектеу,  алмастыру,  тығыздау,
тегістеу, микробедер жасау, паяны сақтау.
Топырақтың  ӛңдеу  қабатын  аудару
  -  ӛсімдік  қалдықтарын,
тыңайтқыштарды,  арамшӛптердің  тҧқымдарын,  ауру  қоздырғыштарды,
ауылшаруашылық  дақылдарының  және  т.б.  қалдықтарды  топыраққа
сіңіру ҥшін ӛңделетін топырақтың қабаттарын немесе кӛкжиектерін тік
бағытта ӛзара орын алмастыру; кері әсері – топырақ қҧрғай тҥседі, жел
және  су  эрозиясының  туындау  қаупі  артады.  Соқамен,  сыдыра
жыртқыштармен жҥзеге асырылады.
Қопсытудың
  және
жентектеудің
  нәтижесінде  топырақтың
ӛңделетін қабаты тҥйіршікті біржылдық бітімге (салынымға) ие болады
да,  нәтижесінде  топырақтың  қуыстылығы,  су-ауа  ӛткізгіштігі  артады.
Ӛңделетін  қабатты  қопсыту  және  жентектеу  саяз,  ҥстіртін,  терең
ӛңдейтін қҧралдармен жҥзеге асырылады.
Араластыру  -
ӛңделетін  қабаттың  топырақ  агрегаттары  мен
бӛлшектерінің  ӛзара  орналасуын  ӛзгерту.  Бҧл  топыраққа  енгізілген
тыңайтқыштардың,  улы  заттардың  ӛңделетін  қабаттың  ӛн  бойында
біркелкі  таралуы  ҥшін  қажет  (шолақ  тҥренсіз  соқа,  фреза,  сыдыра
жыртқыш, т.т.).

75

Ӛсіп  тҧрған  арамшӛптерді,  олардың  тамыр  жҥйелерін  толығымен
жою  ҥшін
топырақ  қабатын  кесуді
  қолданады  (соқа,  культиватор,
сыдыражыртқыш).
Нығыздау
  –  топырақтың  борпылдақтылығын  және  кесектілігін
болдырмау  ҥшін  қажет.  Топырақтың  жалпы  және  қылтҥтікті  емес
саңылаулылығы  азаяды,  ӛңделетін  қабаттан  су  буларының  басқа  жерге
ауысуы  немесе  ӛтуі  (диффузиясы)  кемиді,  себілген  тҧқымның
топырақпен  тҥйісуі  жақсарады.  Бҧны  әртҥрлі  нығыздағыштармен  (су
қҧятын тегіс немесе сақиналы шығыршықты) жҥзеге асырады.
Микробедер  немесе  әртүрлі  кескіндер  жасау
  –  топырақ  (аңыз)
ҥстінде су жинау немесе артық суды басқа жерге бағыттау, су, ауа, жылу
режимдерін  реттеу  мақсатында  әртҥрлі  кескіндерді  (жалдар,  жҥйектер,
ҧялар, т.т.) жасау.
Аңыз  үстінде  паяны  сақтау
  –  топырақты  ҧшудан  немесе
шайылудан  қорғау  ҥшін  аңызда  паяны  және  ӛсімдік  қалдықтарын
толықтай  немесе  жарым-жартылай  сақтау.  Бҧл  топырақ  қабатын
аудармай
ӛңдегенде
болады
(культиваторлармен,  шанышқылы
тырмамен ӛңдегенде).
Топырақты  ӛңдеудің  тиімділігі  және  сапасы  ӛңдеу  кезеңіндегі
технологиялық  қасиеттерімен  анықталады.  Топырақтың  технологиялық
қасиеттеріне
беріктілік
немесе
байланыстылық,
иілімділік,
жабысқақтық, физикалық жетілу жатады.

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 222