Р.Қ. Елшібаев кәсшкерлік қызметті үйымдастыру оқу қүралы o h o m u k a б а с п а с ы алматы 2009

-тарау. Кәгіпкерлік қызметті ұйымдастыру негіздері

жүктеу 7,96 Mb. Pdf просмотр бет 66/258 Дата 04.01.2022 өлшемі 7,96 Mb. #31746

1-тарау. Кәгіпкерлік қызметті ұйымдастыру негіздері  61 Кәсіпорын кызметінің тиімділігі мен каржы нәтижелерінің   салыстырмалы  сипаттамасы  рентабельділік  болып  табыла- ды.  Кэсіпорын  қызметін  талдау  кезінде  табыстылықтың  абсо­ лю та  көрсеткіштері  (сатудан  түскен  табыс,  жалпы  табыс,  негіз-  гі  қызметтен  түскен  табыс  т.б.)  оның  қаншалыкты  тиімді  жұмыс  істеп  отырғанын  (  жақсы  немесе  жаман)  толық  сипаттай  алмай-  ды.  Сондықтан  салыстырмалы  көрсеткіштер  ретінде  рентабель-  ділік  көрсеткіштерін  есептеу қажет.  Рентабельділік көрсеткіштері  кэсіпорынның салыстырмалы табыстылығын сипаттайды,  ягни әр  түрлі  тұргыдан  (позициядан)  капиталдың  немесе  каражаттардың  шығындарға  қатынасының  пайыз түрінде  өлшенуі  немесе  есепте-  луі. Олардың ішінде негізгілері ретінде келесілерді бөліп көрсетуге  болады: 1.  Активтердің  (табыстылығы)  рентабельділігі  -   кәсіпорын-  ның таза табысының активтерінің құнына (орташа жылдық құны-  на) қатынасымен анықталады. Ол кәсіпорын активтеріне салынған  1  теңге қанша тенге таза табыс әкелетінін көрсетеді. 2.  Ағымдағы  активтердің  рентабельділігі  айналымдағы  ак-  тивтерді  пайдалану  тиімділігін  сипаттайды.  Ол  кәсіпорынның  таза  табысының  ағымдағы  активтер  құнына  қатынасы  арқылы  есептеледі. 3.  Меншікті  капиталдың  рентабельділігі  меншікті  капитал-  ды  пайдалану  тиімділігін  анықтауға  мүмкіндік  береді.  Кэсіпорын  иелері  өзінің  осы  қаражаттарын  басқа  бағалы  қағаздарга  (биз-  неске)  салудан  алынуы  мүмкін  табыстарымен  салыстыруға  қол  жеткізеді.  Батыс  елдерінде  ол  кәсіпорын  акцияларын  бағалау  деңгейіне  айтарлықтай  эсер  етеді.  Ол таза табыстың  меншікті  ка­ питал  көлеміне  қатынасы  арқылы  есептеледі.  Оның  мэні  меншік  иелерінің салған  caJlымдapының эрбір  ақшалай  бірлігі  қанша таза  табыс тапқанын  көрсетеді. 4.  Негізгі  өндірістік  қорлардың  рентабельділігі  таза  табыс-  тың  негізгі  өндірістік  қорлар  құнына  қатынасымен  анықталады.  Ол  негізгі  қорларды  пайдалану  тиімділігін  сипаттайды  және  не-  гізгі  қорлардың  1  теңгесіне таза табыстың қанша теңгесі  келетінін  көрсетеді. жүктеу 7,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз