Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ.

 

 

 

 

 

 

Р Қ А О - н ы ң  

е с к е р т п е с і !

            Осы  Заңның  қолданысқа  енгізілу  тәртібін 

27-баптан

  қараңыз.

 

 

 

 

 

 

Қ о л д а н у ш ы л а р  

н а з а р ы н а !

      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін РҚАО мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

            Осы  Заң  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  саласындағы  қоғамдық 

қатынастарды реттейді және Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы

саясатты іске асыруға бағытталған.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда қамтылатын кейбір ұғымдарды түсіндіру

      Осы Заңда қамтылатын ұғымдар мынадай мағынада қолданылады:

      1) әкімшілік-шаруашылық функциялар – ұйымның балансындағы мүлікті басқаруға 

және  оған  билік  етуге  Қазақстан  Республикасының  заңында  белгіленген  тәртіппен 

берілген құқық;

      1-1) жауапты мемлекеттiк лауазымды атқаратын адам – мемлекеттік функцияларды 

және  мемлекеттік  органдардың  өкілеттіктерін  тікелей  орындау  үшін  Қазақстан 

Республикасының 

,  Қазақстан  Республикасының  конституциялық 

Конституциясында

және  өзге  де  заңдарында  белгіленген  лауазымды  атқаратын  адам,  оның  ішінде 

Қазақстан  Республикасы  Парламентінің  депутаты,  судья,  сол  сияқты  Қазақстан 

Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік саяси 

лауазымды не "А" корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымын атқаратын адам;

      2) лауазымды адам – тұрақты, уақытша немесе арнаулы өкiлеттiк бойынша билік 

өкілінің функцияларын жүзеге асыратын не мемлекеттік органдарда, жергiлiктi өзiн-өзi

басқару  органдарында,  сондай-ақ  Қазақстан  Республикасының  Қарулы  Күштерінде, 

басқа  да  әскерлері  мен  әскери  құралымдарында  ұйымдастырушылық-өкімдік  немесе 

әкiмшiлiк-шаруашылық функцияларды орындайтын адам;

            2-1)  мемлекеттік  ұйымда  немесе  квазимемлекеттік  сектор  субъектісінде 

басқарушылық  функцияларды  орындайтын  адам  –  көрсетілген  ұйымдарда 

ұйымдастырушылық-өкімдік  немесе  әкiмшiлiк-шаруашылық  функцияларды  тұрақты, 

уақытша не арнаулы өкiлеттiк бойынша орындайтын адам;

            3)  мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адам  –  Қазақстан 

Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңдарына сәйкес мемлекеттік қызметші,

мәслихат  депутаты,  сондай-ақ  мемлекеттік  лауазымда  көзделген  міндеттерді 

мемлекеттік қызметке тағайындалғанға дейін уақытша орындайтын адам;

            4)  мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға 

теңестірілген адам – жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарына сайланған адам; Қазақстан

Республикасының  заңында  белгiленген  тәртiппен  Қазақстан  Республикасының 

Президенттiгiне,  Қазақстан  Республикасы  Парламентiнің  немесе  мәслихаттардың 

депутаттығына, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық 

округтердің  әкімдігіне,  сондай-ақ  жергiлiктi  өзiн-өзi  басқару  сайланбалы  органының 

мүшелігіне кандидаттар ретiнде тiркелген азамат; жергiлiктi өзiн-өзi басқару органында

тұрақты  немесе  уақытша  жұмыс  iстейтiн,  еңбегiне  ақы  төлеу  Қазақстан 

Республикасының  мемлекеттiк  бюджет  қаражатынан  жүргізілетін  қызметшi; 

мемлекеттік  ұйымда  немесе  квазимемлекеттік  сектор  субъектісінде  басқарушылық 

функцияларды  орындайтын  адам,  Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  Банкі  мен  оның 

ведомстволарының  қызметшілері,  қаржы  нарығы  мен  қаржы  ұйымдарын  реттеу, 

бақылау  және  қадағалау  жөніндегі  уәкілетті  органның  қызметшілері;  Қазақстан 

Республикасының  әуе  кеңістігін  пайдалану  және  авиация  қызметі  туралы  Қазақстан 

Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс істейтін азаматтық авиация саласындағы

уәкілетті ұйымның қызметшілері;

      5) мүдделер қақтығысы – жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, 

мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдардың,  оларға 

теңестірілген  адамдардың,  лауазымды  адамдардың  жеке  мүдделері  мен  олардың 

лауазымдық  өкілеттіктері  арасындағы  қайшылық,  мұндай  жағдайда  аталған 

адамдардың жеке мүдделері олардың өз лауазымдық міндеттерін орындамауына және (

немесе) тиісінше орындамауына алып келуі мүмкін;

      6) сыбайлас жемқорлық – жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, 

мемлекеттiк  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдардың,  мемлекеттік 

функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға  теңестiрiлген  адамдардың, 

лауазымды  адамдардың  өздерінің  лауазымдық  (қызметтік)  өкiлеттiктерін  және  соған 

байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші 

тұлғаларға  мүлiктiк  (мүліктік  емес)  игiлiктер  мен  артықшылықтар  алу  немесе  табу 

мақсатында  заңсыз  пайдалануы,  сол  сияқты  игiлiктер  мен  артықшылықтарды  беру 

арқылы осы адамдарды параға сатып алу;

            7)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  саясат  –  сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін 

азайтуға,  қоғамның  мемлекеттік  органдар  қызметіне  сенімін  арттыруға  бағытталған 

құқықтық, әкімшілік және ұйымдастырушылық шаралар және осы Заңға сәйкес өзге де 

шаралар;

      8) сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулер – осы Заңда белгіленген және сыбайлас 

жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған шектеулер;

      9) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл

субъектілерінің  өз  өкілеттіктері  шегіндегі  сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алу,  оның 

ішінде  қоғамда  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті  қалыптастыру,  сыбайлас 

жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды 

анықтау және жою жөніндегі, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды 

анықтау,  жолын  кесу,  ашу  және  тергеп-тексеру  және  олардың  салдарларын  жою 

жөніндегі қызметі;

            10)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  уәкілетті  орган  –  өз 

өкілеттіктері  шегінде  Қазақстан  Республикасында  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

саясатты  іске  асыру  және  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  саласын  үйлестіру 

жөніндегі  функцияларды  жүзеге  асыратын  мемлекеттік  қызмет  істері  және  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  саласындағы  орталық  атқарушы  орган;  оның 

ведомствосы, аумақтық бөлімшелері;

            11)  сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылық  –  бұл  үшін  заңда  әкімшілік  немесе 

қылмыстық  жауаптылық  белгіленген,  сыбайлас  жемқорлық  белгілері  бар  құқыққа 

қайшы, кінәлі түрдегі іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік);

      12) сыбайлас жемқорлық тәуекелі – сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды 

жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың туындау мүмкіндігі;

      13) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

субъектілерінің  алдын  алу  шаралары  жүйесін  әзірлеу  және  енгізу  арқылы  сыбайлас 

жемқорлық  құқық  бұзушылықтар  жасауға  ықпал  ететін  себептер  мен  жағдайларды 

зерделеу, анықтау, шектеу және жою жөніндегі қызметі;

            14)  ұйымдастырушылық-өкімдік  функциялар  –  қызмет  бойынша  бағынысты 

адамдардың  орындауы  үшін  міндетті  бұйрықтар  мен  өкімдерді  шығаруға,  сондай-ақ 

бағынысты адамдарға қатысты көтермелеу шаралары мен тәртіптік жазалар қолдануға 

Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен берілген құқық;

      Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2016 

№ 484-V

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

19.04.2019 

№ 249-VI

 (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 

№ 262-VI

 (

01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 

№ 273-VI

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) 

Заңдарымен.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

      1. Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында жеке және заңды тұлғаларға 

қатысты қолданылады. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық 

шартта  өзгеше  көзделмесе,  Қазақстан  Республикасының  шегінен  тыс  жерде  осы  Заң 

Қазақстан  Республикасының  азаматтары  мен  Қазақстан  Республикасында  тіркелген 

заңды тұлғаларға қатысты қолданылады.

            2.  Сыбайлас  жемқорлық  қылмыстар  үшін  қылмыстық  жауаптылық  пен  жаза  – 

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде, әкімшілік сыбайлас жемқорлық 

құқық  бұзушылықтар  үшін  әкімшілік  жауаптылық  пен  жаза  –  Қазақстан 

Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген.

3-бап. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

туралы заңнамасы

            1.  Қазақстан  Республикасының  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  туралы 

заңнамасы  Қазақстан  Республикасының  Конституциясына  негізделеді  және  осы  Заң 

мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда 

қамтылғаннан  өзге  де  қағидалар  белгіленген  болса,  онда  халықаралық  шарттың 

қағидалары қолданылады.

4-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары

      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл:

      1) заңдылық;

      2) адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау 

басымдығы;

      3) жариялылық пен ашықтық;

      4) мемлекет пен азаматтық қоғамның өзара іс-қимыл жасауы;

            5)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  шараларын  жүйелі  және  кешенді 

пайдалану;

      6) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын басым қолдану;

            7)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылға  жәрдем  көрсететін  адамдарды 

көтермелеу;

            8)  сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылықтарды  жасағаны  үшін  жазаның 

бұлтартпастығы қағидаттары негізінде жүзеге асырылады.

5-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың мақсаты мен міндеттері

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылдың  мақсаты  қоғамда  сыбайлас 

жемқорлықты жою болып табылады.

      2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мақсатына қол жеткізу мынадай:

      1) қоғамда сыбайлас жемқорлыққа төзбестік ахуалын қалыптастыру;

      2) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін жағдайлар мен 

себептерді анықтау және олардың салдарларын жою;

            3)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  субъектілерінің  өзара  іс-қимылын 

нығайту;

            4)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  халықаралық 

ынтымақтастықты дамыту;

      5) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және 

тергеп-тексеру міндеттерін шешу арқылы іске асырылады.

2-тарау. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ ШАРАЛАРЫ

6-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларының жүйесі

      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларының жүйесі:

      1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингті;

      2) сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдауды;

      3) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруды;

            3-1)  Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сәйкес  нормативтік  құқықтық 

актілердің жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы ғылыми сараптама жүргізуді;

            4)  Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сәйкес  заңдық  сараптама  жүргізу 

кезінде сыбайлас жемқорлық сипаты бар нормаларды анықтауды;

      5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды қалыптастыруды және сақтауды;

      6) қаржылық бақылауды;

      7) сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді;

      8) мүдделер қақтығысын болғызбауды және шешуді;

      9) кәсіпкерлік саласында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын;

      10) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтауды, жолын кесуді, ашуды

және тергеп-тексеруді;

      11) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы хабарлауды;

      12) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың салдарларын жоюды;

            13)  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  туралы  ұлттық  баяндаманы 

қалыптастыруды және жариялауды қамтиды.

      Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.11.2019 

№ 273-VI

 Заңымен (01.01.2020 

бастап қолданысқа енгізіледі).

7-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мониторинг  –  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

іс-қимыл  субъектілерінің  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  саясаттың  тиімділігіне, 

сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  саласындағы  құқық  қолдану  практикасының 

жай-күйіне,  сондай-ақ  қоғамның  сыбайлас  жемқорлық  деңгейін  қабылдауы  мен 

бағалауына қатысты ақпаратты жинау, өңдеу, жинақтап-қорыту, талдау және бағалау 

жөніндегі қызметі.

      2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингтің мақсаты – сыбайлас жемқорлыққа 

қарсы іс-қимыл саласындағы құқық қолдану практикасын бағалау болып табылады.

            3.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мониторингтің  дереккөздері  –  құқықтық 

статистика  мен  жеке  және  заңды  тұлғалардың  өтініштері,  үкіметтік  емес  және 

халықаралық  ұйымдардың  мәліметтері,  әлеуметтік  сұрау  жүргізу  деректері  мен 

бұқаралық  ақпарат  құралдарындағы  жарияланымдар,  сондай-ақ  заңмен  тыйым 

салынбаған өзге де ақпарат көздері болып табылады.

      4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингтің нәтижелері сыбайлас жемқорлық 

тәуекелдеріне  талдау  жүргізу,  сондай-ақ  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті 

қалыптастыруға бағытталған шараларды жетілдіру үшін негіз болып табылуы мүмкін.

            5.  Осы  баптың  ережелері  арнаулы  мемлекеттік  органдардың  қызметіне 

қолданылмайды.

8-бап. Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау

            1.  Сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін  талдау  (ішкі  және  сыртқы)  –  сыбайлас 

жемқорлық  құқық  бұзушылықтар  жасауға  ықпал  ететін  себептер  мен  жағдайларды 

анықтау және зерделеу.

            2.  Сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін  сыртқы  талдауды  Қазақстан 

Республикасының  Үкіметі  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  Әкімшілігімен 

келісу  бойынша  айқындайтын  тәртіппен  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл 

жөніндегі уәкілетті орган мынадай бағыттар:

      1) мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің

қызметін  қозғайтын  нормативтік  құқықтық  актілердегі  сыбайлас  жемқорлық 

тәуекелдерін анықтау;

      2) мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің

ұйымдық-басқарушылық  қызметінде  сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін  анықтау 

бойынша жүзеге асырады.

            Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  уәкілетті  орган  сыбайлас 

жемқорлық  тәуекелдеріне  сыртқы  талдау  жүргізуге  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

іс-қимылдың өзге де субъектілерінің мамандарын және (немесе) сарапшыларын тартуға

құқылы.

            Сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін  сыртқы  талдау  нәтижелері  бойынша 

мемлекеттік органдар, ұйымдар және квазимемлекеттік сектор субъектілері сыбайлас 

жемқорлықтың  туындау  себептері  мен  жағдайларын  жою  жөнінде  шаралар 

қабылдайды.

      3. Осы баптың 

 күші мына салалардағы қатынастарға:

2-тармағының

      1) прокуратура жүзеге асыратын жоғары қадағалауға;

      2) қылмыстық істер бойынша сотқа дейінгі іс жүргізуге;

      3) әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізуге;

      4) сот төрелігіне;

      5) жедел-іздестіру қызметіне;

      6) қылмыстық-атқару қызметіне;

            7)  Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік  құпиялар  туралы  заңнамасының 

талаптарының сақталуын бақылауға қолданылмайды.

            4.  Осы  баптың 

  ережелері  арнаулы  мемлекеттік  органдардың 

2-тармағының

қызметіне қолданылмайды.

            5.  Мемлекеттік  органдар,  ұйымдар  мен  квазимемлекеттік  сектор  субъектілері 

сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдауды жүзеге асырады, оның нәтижелері 

бойынша  сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылықтар  жасауға  ықпал  ететін  себептер 

мен жағдайларды жою жөнінде шаралар қабылдайды.

            Сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдеріне  ішкі  талдау  жүргізудің  үлгілік  тәртібін 

сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 

№ 86-VI

 Конституциялық 

заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң 

қолданысқа енгізіледі).

9-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениетті  қалыптастыру  –  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  субъектілерінің  қоғамда  сыбайлас  жемқорлыққа 

төзбеушілікті  көрсететін  құндылықтар  жүйесін  сақтау  және  нығайту  бойынша  өз 

құзыреті шегінде жүзеге асыратын қызметі.

      2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру білім беру, ақпараттық 

және ұйымдастырушылық сипаттағы шаралар кешені арқылы жүзеге асырылады.

      3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы білім беру – тұлғаның адамгершілік, зияткерлік, 

мәдени  тұрғыдан  дамуы  және  сыбайлас  жемқорлықты  қабылдамаудағы  белсенді 

азаматтық  ұстанымын  қалыптастыру  мақсатында  жүзеге  асырылатын,  тәрбиелеу  мен 

оқытудың үздіксіз процесі.

      4. Ақпараттық және ұйымдастырушылық қызмет бұқаралық ақпарат құралдарында 

түсіндіру  жұмыстарын  жүргізу,  әлеуметтік  маңызды  іс-шараларды,  Қазақстан 

Республикасының  заңнамасына  сәйкес  мемлекеттік  әлеуметтік  тапсырысты  және 

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де шараларды ұйымдастыру 

арқылы іске асырылады.

10-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттар

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  стандарттар  –  қоғамдық  қатынастардың 

оқшауланған  саласы  үшін  белгіленген,  сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алуға 

бағытталған ұсынымдар жүйесі.

            2.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  стандарттарды  жұртшылықтың  қатысуымен 

мемлекеттік  органдар,  ұйымдар  мен  квазимемлекеттік  сектор  субъектілері  әзірлейді 

және олар заңнаманы әзірлеу кезінде және құқық қолдану практикасында ескеріледі.

      РҚАО-ның ескертпесі!

      11-баптың 9-тармағының қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 18.11.2015 № 410-V 

Заңының 

 қараңыз.

27-бабынан

      

11-бап. Қаржылық бақылау шаралары

      1. Қаржылық бақылау шараларын жүзеге асыру мақсатында осы бапта айқындалған 

адамдар жеке тұлғалардың мынадай декларацияларын:

      1) активтері мен міндеттемелері туралы декларацияны;

      2) кірістері мен мүлкі туралы декларацияны ұсынады.

      2. Активтері мен міндеттемелері туралы декларацияны Қазақстан Республикасының

Президенттігіне,  Қазақстан  Республикасының  Парламенті  мен  мәслихаттарының 

депутаттығына, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық 

округтердің әкімдігіне, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару сайланбалы органдарына 

мүшелікке  кандидаттар  мен  олардың  жұбайлары  (зайыптары)  кандидат  ретінде 

тіркелгенге дейін ұсынады.

      3. Кірістері мен мүлкі туралы декларацияны:

      1) жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдар мен олардың жұбайлары (

зайыптары);

      2) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдар мен олардың 

жұбайлары (зайыптары);

      3) лауазымды адамдар мен олардың жұбайлары (зайыптары);

            4)  мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға 

теңестірілген адамдар мен олардың жұбайлары (зайыптары) ұсынады.

      4. Есепті күнтізбелік жыл ішінде Қазақстан Республикасының салық заңнамасында 

айқындалған мүлікті сатып алған жағдайда, осы баптың 3-тармағында аталған адамдар 

кірістері  мен  мүлкі  туралы  декларацияда  көрсетілген  мүлікті  сатып  алуға  жұмсалған 

шығыстарды жабу көздері туралы мәліметтерді көрсетеді.

      5. Активтері мен міндеттемелері туралы декларация Қазақстан Республикасының 

салық  заңнамасының  сәйкес  жасалады  және  Қазақстан  Республикасының  салық 

заңнамасында айқындалған нысан бойынша және тәртіппен ұсынылады.

            6.  Кірістері  мен  мүлкі  туралы  декларация  Қазақстан  Республикасының  салық 

заңнамасына сәйкес жасалады және Қазақстан Республикасының салық заңнамасында 

айқындалған нысан бойынша, тәртіппен және мерзімдерде ұсынылады.

      7. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында аталған жеке тұлғалардың активтері мен 

міндеттемелері туралы декларацияны немесе кірістері мен мүлкі туралы декларацияны 

ұсынуы  туралы  мәлімет  салықтардың  және  бюджетке  төленетін  басқа  да  міндетті 

төлемдердің  түсуін  қамтамасыз  ету  саласындағы  басшылықты  жүзеге  асыратын 

мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсына Қазақстан Республикасының салық 

заңнамасында белгіленген тәртіппен орналастырылады.

      8. Мыналардың:

      осы баптың 

 аталған адамдардың активтері мен міндеттемелері туралы

2-тармағында

декларацияны  және  (немесе)  кірістері  мен  мүлкі  туралы  декларацияны  ұсынбауы 

немесе  осындай  декларацияларда  толық  емес,  анық  емес  мәліметтерді  ұсынуы,  егер 

істелген әрекетте қылмыстық жазаланатын іс-әрекет белгілері болмаса – тіркеуден бас 

тарту немесе тіркеу туралы шешімдердің күшін жою үшін негіз болып табылады;

      осы баптың 

 аталған адамдардың активтері мен міндеттемелері туралы

3-тармағында

декларацияны  және  (немесе)  кірістері  мен  мүлкі  туралы  декларацияны  ұсынбауы 

немесе  осындай  декларацияларда  толық  емес,  анық  емес  мәліметтерді  ұсынуы,  егер 

істелген  әрекетте  қылмыстық  жазаланатын  іс-әрекет  белгілері  болмаса  –  Қазақстан 

Республикасының  Әкімшілік  құқық  бұзушылық  туралы  кодексінде  көзделген 

жауаптылыққа әкеп соғады.

      9. Мыналар:

            1)  саяси  мемлекеттік  лауазымды  атқаратын  адамдар  мен  олардың  жұбайлары  (

зайыптары);

            2)  "А"  корпусындағы  мемлекеттік  әкімшілік  лауазымды  атқаратын  адамдар  мен 

олардың жұбайлары (зайыптары);

      3) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары мен олардың жұбайлары (

зайыптары);

      4) Қазақстан Республикасының судьялары мен олардың жұбайлары (зайыптары);

            5)  квазимемлекеттік  сектор  субъектілерінде  басқарушылық  функцияларды 

орындайтын адамдар мен олардың жұбайлары (зайыптары) ұсынған, жеке тұлғалардың 

декларацияларында көрсетілген мәліметтер есепті күнтізбелік жылдан кейінгі жылдың 

31 желтоқсанынан кешіктірілмейтін мерзімде жариялануға жатады.

      Жариялануға жататын мәліметтер тізбесін сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мәліметтерді мемлекеттік органдардың

,  ұйымдардың,  Қазақстан  Республикасы  Парламенті  мен  Қазақстан  Республикасы 

Жоғарғы  Сотының  ресми  интернет-ресурстарында  персоналды  басқару  қызметтері  (

кадр қызметтері) орналастырады.

      10. Осы баптың 

 және 9-тармағының 

 және 

 

7-тармағының

1)

2) тармақшаларының

талаптары мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерге қолданылмайды.

      11. Мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі функцияларды орындауға қатысатын 

жеке  және  заңды  тұлғалар  мемлекеттік  меншікпен  байланысты  мүліктік  сипаттағы 

барлық  мәмілелер  және  қаржылық  қызмет  туралы  есептерді  мемлекеттік  мүлікке 

қатысты  меншік  иесі  құқығын  жүзеге  асыратын  мемлекеттік  органға  Қазақстан 

Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен және мерзімдерде ұсынады.

      12. Мемлекеттік кіріс органдарына келіп түсетін, осы бапта көзделген мәліметтер 

Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сәйкес  заңмен  қорғалатын  құпия  болып 

табылады.  Оларды  жария  ету  Қазақстан  Республикасының  заңдарына  сәйкес 

жауаптылыққа әкеп соғады.

      13. Қызметтік және салықтық құпияны құрайтын мәліметтер "Қылмыстық жолмен 

алынған  кірістерді  заңдастыруға  (жылыстатуға)  және  терроризмді  қаржыландыруға 

қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген мақсаттарда 

және тәртіппен қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға ұсынылады.

      Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.11.2019 

№ 273-VI

 Заңымен (алғашқы 

ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулер

            1.  Жауапты  мемлекеттік  лауазымды  атқаратын  адамдардың,  мемлекеттік 

функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдардың,  оларға  теңестірілген 

адамдардың  (Қазақстан  Республикасының  Президенттігіне,  Қазақстан  Республикасы 

Парламентінің  немесе  мәслихаттарының  депутаттығына,  аудандық  маңызы  бар 

қалалардың,  кенттердің,  ауылдардың,  ауылдық  округтердің  әкімдігіне,  сондай-ақ 

жергілікті  өзін-өзі  басқару  сайланбалы  органдарының  мүшелігіне  кандидаттарды 

қоспағанда), лауазымды адамдардың, сондай-ақ көрсетілген функцияларды орындауға 

уәкілеттік берілген кандидаттар болып табылатын адамдардың өз өкілеттіктерін жеке, 

топтық  және  өзге  де  қызметтік  емес  мүдделерде  пайдалануына  әкеп  соғуы  мүмкін 

әрекеттерді  жасауына  жол  бермеу  мақсатында,  аталған  адамдар  осы  Заңның 

, 

 

13 14

және 

 белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, өздеріне:

15-баптарында

      1) мемлекеттік функцияларды орындаумен сыйыспайтын қызметті жүзеге асыру;

      2) жақын туыстарының, жұбайлары (зайыптары) мен жекжаттарының бірге қызмет 

(жұмыс) істеуіне жол бермеу;

            3)  мүліктік  және  мүліктік  емес  игіліктер  мен  артықшылықтар  алу  немесе  табу 

мақсатында, ресми таратылуға жатпайтын қызметтік және өзге де ақпаратты пайдалану

;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, 

Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сәйкес  қызметтік  міндеттерін  орындауына 

байланысты сыйлықтар қабылдау бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді 

қабылдайды.

            2.  Жекелеген  мемлекеттік  функцияларды  орындау  тәртібін  реттейтін  заңдарда 

сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алуға  бағытталған  шектеулерді  көздейтін  басқа  да 

құқықтық нормалар белгіленуі мүмкін.

      3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді қабылдауға осы баптың 1-тармағында

аталған адамдардың келісімін тиісті ұйымдардың персоналды басқару қызметтері (кадр

қызметтері) жазбаша нысанда тіркейді.

      4. Осы баптың 

 аталған адамдардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы 

1-тармағында

шектеулерді  қабылдамауы  лауазымға  қабылдаудан  бас  тартуға  не  лауазымнан 

шығаруға  (лауазымнан  босатуға)  әкеп  соғады,  оларды  сақтамау,  қылмыстық 

жазаланатын іс-әрекет және әкімшілік құқық бұзушылық белгілері болмаған жағдайда, 

олардың  мемлекеттік  қызметті  немесе  өзге  де  тиісті  қызметті  тоқтатуы  үшін  негіз 

болып табылады.

      Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.11.2019 

№ 273-VI

 Заңымен (алғашқы 

ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Мемлекеттiк функцияларды орындаумен сыйыспайтын қызмет

            1.  Жауапты  мемлекеттік  лауазымды  атқаратын  адамдарға,  мемлекеттік 

функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға  (өз  қызметін  тұрақты  емес 

немесе  басқа  жұмыстан  босатылған  негізде  жүзеге  асыратын  мәслихат  депутаттарын 

қоспағанда),  мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға 

теңестірілген  адамдарға  (Қазақстан  Республикасының  Президенттігіне,  Қазақстан 

Республикасы  Парламентінің  немесе  мәслихаттарының  депутаттығына,  аудандық 

маңызы  бар  қалалардың,  кенттердің,  ауылдардың,  ауылдық  округтердің  әкімдігіне, 

сондай-ақ  жергілікті  өзін-өзі  басқарудың  сайланбалы  органдарына  мүшелікке 

кандидаттарды,  квазимемлекеттік  сектор  субъектілерде  қызметін  жүзеге  асыратын 

адамдарды қоспағанда), лауазымды адамдарға:

      1) егер шаруашылық етуші субъектіні басқару немесе басқаруға қатысу Қазақстан 

Республикасының заңдарына сәйкес олардың лауазымдық міндеттеріне кірмейтін болса

, шаруашылық етуші субъектіні басқаруға өз бетінше қатысуға, мүліктік немесе өзге де 

игіліктер  алу  мақсатында  өздерінің  қызметтік  өкілеттіктерін  құқыққа  сыйымсыз 

пайдалану  арқылы  ұйымдардың  немесе  жеке  тұлғалардың  материалдық  мүдделерін 

қанағаттандыруға жәрдемдесуге;

      2) ашық және аралық инвестициялық пай қорларының пайларын, ұйымдастырылған

бағалы  қағаздар  нарығында  облигацияларды,  ұйымдастырылған  бағалы  қағаздар 

нарығында  коммерциялық  ұйымдардың  акцияларын  (ұйымдардың  дауыс  беретін 

акцияларының  жалпы  санының  бес  пайызынан  аспайтын  көлемде  жай  акцияларды) 

сатып алуды және (немесе) өткізуді қоспағанда, кәсіпкерлік қызметпен айналысуға;

            3)  педагогтік,  ғылыми  және  өзге  де  шығармашылық  қызметті  қоспағанда,  ақы 

төленетін басқа да қызметпен айналысуға тыйым салынады.

      2. Алып тасталды - ҚР 26.11.2019 

№ 273-VI

 Заңымен (алғашқы ресми жарияланған 

күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      3. Осы баптың 1-тармағында аталған адамдар өздеріне меншік құқығымен тиесілі 

тұрғын  үйді  мүліктік  жалдауға  (жалға)  беруге  және  осындай  тапсырудан  кіріс  алуға 

құқылы.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы мен оның орынбасарларына, 

қаржы  нарығы  мен  қаржы  ұйымдарын  реттеу,  бақылау  және  қадағалау  жөніндегі 

уәкілетті  органның  Төрағасы  мен  оның  орынбасарларына  инвестициялық  қорлардың 

пайларын,  облигацияларды,  коммерциялық  ұйымдардың  акцияларын  сатып  алуға 

тыйым салынады.

            Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  Банкінің  Төрағасы  мен  оның  орынбасарлары, 

қаржы  нарығы  мен  қаржы  ұйымдарын  реттеу,  бақылау  және  қадағалау  жөніндегі 

уәкілетті  органның  Төрағасы  мен  оның  орынбасарлары  лауазымға  тағайындалған 

күнінен  бастап  күнтізбелік  отыз  күн  ішінде  лауазымға  тағайындалғанға  дейін  сатып 

алынған,  өздеріне  тиесілі  инвестициялық  қорлар  пайларын,  облигацияларды  және 

коммерциялық  ұйымдардың  акцияларын  Қазақстан  Республикасының  заңдарында 

белгіленген тәртіппен сенімгерлік басқаруға беруге міндетті.

            Аталған  тұлғалардың  осы  тармақта  көзделген  міндеттемелерді  орындамауы 

олардың тиісті қызметті тоқтатуы үшін негіз болып табылады.

      5. Осы баптың 

 аталған адамдар лауазымға кіріскен күннен бастап 

1-тармағында

күнтізбелік  отыз  күн  ішінде,  осы  адамдарға  заңды  түрде  тиесілі  ақшаны, 

облигацияларды,  ашық  және  аралық  инвестициялық  пай  қорларының  пайларын, 

сондай-ақ  мүліктік  жалдауға  берілген  мүлікті  қоспағанда,  өздеріне  тиесілі, 

пайдаланылуы  кіріс  алуға  әкелетін  мүлікті  Қазақстан  Республикасының  заңдарында 

белгіленген  тәртіппен,  осы  функцияларды  орындау  уақытында  сенімгерлік  басқаруға 

беруге міндетті.

      6. Мүлікті сенімгерлік басқару шарты нотариаттық куәландыруға жатады.

      7. Облигацияларды, ашық және аралық инвестициялық пай қорларының пайларын 

қоспағанда,  коммерциялық  ұйымдардың  жарғылық  капиталындағы  үлестерді  (

акцияларды)  және  пайдаланылуы  кірістер  алуға  әкелетін  өзге  де  мүлікті  сатып  алған 

жағдайда,  осы  баптың  1-тармағында  аталған  адамдар  Қазақстан  Республикасының 

заңдарында  белгіленген  тәртіппен,  сатып  алған  күннен  бастап  күнтізбелік  отыз  күн 

ішінде оларды сенімгерлік басқаруға беруге және жұмыс орны бойынша персоналды 

басқару қызметіне (кадр қызметіне) шартты нотариаттық куәландырылғаннан кейін он 

жұмыс  күні  ішінде  мүлікті  сенімгерлік  басқаруға  арналған  шарттың  нотариаттық 

куәландырылған көшірмесін ұсынуға міндетті.

            8.  Осы  баптың  1-тармағында  аталған  адамдардың  осы  баптың  5  және  7-

тармақтарында көзделген міндеттемелерді орындамауы олардың мемлекеттік қызметті 

немесе өзге де тиісті қызметті тоқтатуы үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 22.01.2016 

№ 446-V

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

03.07.2019 

№ 262-VI

 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 

№ 273-VI

 (

алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа 

енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Жақын туыстардың, ерлі-зайыптылардың немесе жекжаттардың бiрге 

қызмет (жұмыс) iстеуiне жол бермеу

      1. Жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдар, мемлекеттiк функцияларды

орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдар  (өз  қызметін  тұрақты  емес  немесе  басқа 

жұмыстан  босатылған  негізде  жүзеге  асыратын  мәслихат  депутаттарын  қоспағанда) 

және  мемлекеттік  функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға 

теңестірілген  адамдар  (Қазақстан  Республикасының  Президенттігіне,  Қазақстан 

Республикасы  Парламентінің  немесе  мәслихаттарының  депутаттығына,  аудандық 

маңызы  бар  қалалардың,  кенттердің,  ауылдардың,  ауылдық  округтердің  әкімдігіне, 

сондай-ақ  жергілікті  өзін-өзі  басқарудың  сайланбалы  органдарына  мүшелікке 

кандидаттарды  қоспағанда),  лауазымды  адамдар  өздерiнiң  жақын  туыстары  және  (

немесе)  жұбайы  (зайыбы),  сондай-ақ  жекжаттары  атқаратын  лауазымдарға  тiкелей 

бағынысты лауазымдарды атқара алмайды.

      2. Осы баптың 

 талаптарын бұзатын адамдар, егер олар көрсетілген 

1-тармағының

бұзушылық байқалған кезден бастап үш ай ішінде оны ерікті түрде жоймаса, осындай 

бағыныстылықты  болғызбайтын  лауазымға  ауысуға  тиіс,  ал  осындай  ауысу  мүмкін 

болмаған  кезде  осы  қызметшілердің  біреуі  лауазымынан  шығарылуға  немесе 

көрсетілген функциялардан өзгедей босатылуға тиіс.

      Ескертпе. Осы Заңда жақын туыстар деп ата-аналар (ата-анасы), балалары, асырап 

алушылар,  асырып  алынғандар,  ата-анасы  бір  және  ата-анасы  бөлек  аға-інілері  мен 

апа-қарындас-сіңлілері,  атасы,  әжесі,  немерелері,  жекжаттар  деп  –  жұбайының  (

зайыбының) аға-інілері, апа-қарындас-сіңлілері, ата-аналары мен балалары түсініледі.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.11.2019 

№ 273-VI

 Заңымен (алғашқы 

ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

15-бап. Мүдделер қақтығысы

            1.  Жауапты  мемлекеттік  лауазымды  атқаратын  адамдарға,  мемлекеттік 

функцияларды  орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға,  мемлекеттік  функцияларды 

орындауға  уәкілеттік  берілген  адамдарға  теңестірілген  адамдарға,  лауазымды 

адамдарға, егер мүдделер қақтығысы орын алған болса, лауазымдық міндеттерін жүзеге

асыруға тыйым салынады.

            2.  Осы  баптың 

  аталған  адамдар  мүдделер  қақтығысын  болғызбау 

1-тармағында

және шешу бойынша шаралар қабылдауға тиіс.

      3. Осы баптың 

 аталған адамдар тікелей басшысына не өздері жұмыс 

1-тармағында

істейтін ұйымның басшылығына туындаған мүдделер қақтығысы туралы немесе оның 

туындау мүмкіндігі туралы, өздеріне бұл жөнінде мәлім болысымен жазбаша нысанда 

хабарлауға міндетті.

            Тікелей  басшысы  не  ұйымның  басшылығы  осы  баптың 

  аталған 

1-тармағында

адамдардың  өтініштері  бойынша  немесе  басқа  да  көздерден  ақпарат  алған  кезде 

мүдделер қақтығысын болғызбау және реттеу бойынша мынадай шараларды уақтылы 

қабылдауға:

            1)  осы  баптың 

  аталған  адамдарды  лауазымдық  міндеттерін 

1-тармағында

орындаудан шеттетуге және мүдделер қақтығысы туындаған немесе туындауы мүмкін 

мәселе бойынша лауазымдық міндеттерді орындауды басқа адамға тапсыруға;

      2) лауазымдық міндеттерін өзгертуге;

      3) мүдделер қақтығысын жою бойынша өзге де шаралар қабылдауға міндетті.

16-бап. Кәсіпкерлік саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

шаралары

            1.  Кәсіпкерлік  субъектілері  өз  қызметін  жүзеге  асыру  кезінде  сыбайлас 

жемқорлықтың  алдын  алу  жөнінде,  оның  ішінде  сыбайлас  жемқорлық  құқық 

бұзушылықтар  жасауға  ықпал  ететін  себептер  мен  жағдайларды  барынша  азайту 

бойынша:

            1)  шешімдер  қабылдау  рәсімдерінің  есептілігін,  бақылауда  болуын  және 

ашықтығын қамтамасыз ететін ұйымдық-құқықтық тетіктерді белгілеу;

      2) адал бәсекелестік қағидаттарын сақтау;

      3) мүдделер қақтығыстарын болғызбау;

      4) іскерлік әдеп нормаларын қабылдау және сақтау;

      5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру жөніндегі шараларды 

қабылдау;

            6)  сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алу  мәселелері  бойынша  мемлекеттік 

органдармен  және  өзге  де  ұйымдармен  өзара  іс-қимыл  жасау  арқылы  шаралар 

қабылдайды.

            2.  Кәсіпкерлік  субъектілері  үшін  сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алу  жөніндегі 

стандарттарды кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) 

әзірлеуі және қабылдауы мүмкін.

17-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы ұлттық баяндама

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  туралы  ұлттық  баяндама  –  сыбайлас 

жемқорлықтың халықаралық және ұлттық деңгейлерде таралу жай-күйі мен үрдістерін 

талдау мен бағалау, сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты қалыптастыру, іске асыру 

және жетілдіру жөніндегі ұсыныстар қамтылған құжат.

      2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган жыл сайын 

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы ұлттық баяндаманы қалыптастырады 

және оны Қазақстан Республикасының Президентіне ұсынады.

            3.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  туралы  ұлттық  баяндама  сыбайлас 

жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  мәселелері  бойынша  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган жұмысының және мемлекеттік органдардың, жеке 

және заңды тұлғалардың қызметінің нәтижелері негізінде қалыптастырылады.

      4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы ұлттық баяндаманы дайындау, 

Қазақстан  Республикасы  Президентіне  енгізу  және  жариялау  тәртібін  Қазақстан 

Республикасының Президенті бекітеді.

      Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2016 

№ 484-V

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

26.11.2019 

№ 273-VI

 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн 

өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ СУБЪЕКТІЛЕРІ

ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨКІЛЕТТІКТЕРІ

18-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілері

      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілеріне:

      1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган;

      2) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың өзге де субъектілері: мемлекеттік 

органдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері, қоғамдық бірлестіктер, сондай-ақ өзге 

де жеке және заңды тұлғалар жатады.

19-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет

      1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

жөніндегі  уәкілетті  органның  сыбайлас  жемқорлық  қылмыстардың  алдын  алуға, 

анықтауға,  жолын  кесуге,  ашуға  және  тергеп-тексеруге  бағытталған  қызметті  жүзеге 

асыратын жедел-тергеу бөлімшелері.

            2.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  қызметтің  қызметкерлері  өздерінің  қызметтік 

міндеттерін  орындау  кезінде  "Құқық  қорғау  қызметі  туралы"  Қазақстан 

Республикасының  Заңында  және  Қазақстан  Республикасының  өзге  де  заңнамалық 

актілерінде белгіленген өкілеттіктерге ие болады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2016 

№ 484-V

 Заңымен (алғашқы 

ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

20-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның 

құзыреті

            Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  уәкілетті  орган  мынадай 

функцияларды:

            1)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  саласындағы  нормативтік  құқықтық 

базаны жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеуді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының 

заңнамасында  белгіленген  тәртіппен  өз  құзыреті  шегінде  нормативтік-құқықтық 

актілер қабылдауды;

      2) осы Заңға сәйкес, мемлекеттік органдар, ұйымдар және квазимемлекеттік сектор 

субъектілерінің қызметінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал 

ететін себептер мен жағдайларды анықтауды;

      3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына мемлекеттік органдар, ұйымдар 

және  квазимемлекеттік  сектор  субъектілерінің  қызметінде  сыбайлас  жемқорлықтың 

туындау  себептері  мен  жағдайларын  барынша  азайту  және  жою  жөнінде  ұсынымдар 

енгізуді;

      4) жыл сайын Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы ұлттық баяндаманы 

Қазақстан Республикасының Президентіне ұсынуды;

            4-1)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  саясатты  қалыптастыруды  және  үйлестіруді, 

сыбайлас  жемқорлықтың  алдын  алу,  сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылықтар 

жасауға  ықпал  ететін  себептер  мен  жағдайларды  барынша  азайту  мәселелерінде 

мемлекеттік органдардың, ұйымдардың қызметін үйлестіруді;

            4-2)  сыбайлас  жемқорлық  деңгейін  бағалауды  және  мемлекеттік  және  жеке 

секторлардағы  сыбайлас  жемқорлық  деңгейін  айқындау  үшін  қажетті  әлеуметтік 

зерттеулер жүргізуді;

            5)  сыбайлас  жемқорлық  тәуекелдерін  сыртқы  талдау  нәтижелері  бойынша 

шығарылған,  сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылықтар  жасауға  ықпал  ететін 

себептер  мен  жағдайларды  жою  жөніндегі  ұсынымдарды  мемлекеттік  органдардың, 

ұйымдардың, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің орындауын мониторингтеуді;

      6) сыбайлас жемқорлық қылмыстар туралы қылмыстық істер бойынша тәркіленген 

және  қылмыстық  жолмен  алынған  қаражатқа  сатып  алынған  мүліктің  өткізілуіне 

мониторингті  жүзеге  асырып,  оны  мемлекет  кірісіне  айналдыру  туралы  ақпаратты 

әдетте кейіннен жариялауды;

            7)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылдың  оң  тәжірибесін  зерделеуді  және 

таратуды;

      8) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру саласында білім беру 

бағдарламаларын жетілдіру жөнінде ұсыныстар тұжырымдауды;

      9) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға бағытталған, сыбайлас

жемқорлыққа  қарсы  білім  беру  мен  тәрбиелеу,  ақпараттық  және  түсіндіру  қызметі, 

мемлекеттік  әлеуметтік  тапсырысты  орындау  бойынша  білім  беру  бағдарламаларын 

іске асыруда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілеріне жәрдемдесуді және

әдістемелік көмек көрсетуді;

      10) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган қызметінің 

негізгі  бағыттары  бойынша  басқа  да  мемлекеттік  органдармен,  жеке  және  заңды 

тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауды;

            11)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  мәселелері  бойынша  халықаралық 

шарттардың жобаларын дайындауға қатысуды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл 

мәселелері бойынша шет мемлекеттердің тиісті органдарымен өзара іс-қимыл жасауды,

өз өкілеттіктері шегінде халықаралық ұйымдардың қызметіне қатысуды;

      12) Қазақстан Республикасының заңдарымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы 

Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2016 

№ 484-V

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

26.11.2019 

№ 273-VI

 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн 

өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның 

өкілеттіктері

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  уәкілетті  орган  өзіне 

жүктелген функцияларды орындау кезінде:

      1) мемлекеттік органдардан, ұйымдардан, квазимемлекеттік сектор субъектілерінен 

және  лауазымды  адамдардан  Қазақстан  Республикасының  заңнамасында  белгіленген 

тәртіппен ақпарат пен материалдарды сұратады;

            2)  Қазақстан  Республикасының  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  туралы 

заңнамасын  бұзушылықтар  анықталған  жағдайда,  оларды  жою  бойынша  заңнамалық 

тәртіппен белгіленген шараларды қабылдайды;

      3) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингті жүргізу тәртібін айқындайды;

            3-1)  Қазақстан  Республикасының  Әкімшілік  құқық  бұзушылықтар  туралы 

кодексінде  белгіленген  тәртіппен  әкімшілік  құқық  бұзушылықтар  туралы  хаттамалар 

толтырады және істерді қарайды;

            4)  Қазақстан  Республикасының  заңдарымен,  сондай-ақ  Қазақстан  Республикасы 

Президентінің актілерімен жүктелген өзге де құқықтарды жүзеге асырады.

      2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның сыбайлас 

жемқорлыққа қарсы қызметі өз өкілеттіктері шегінде:

            1)  сыбайлас  жемқорлық  қылмыстар  бойынша  жедел-іздестіру  және  тергеу 

қызметінің практикасына, сотқа дейінгі тергеп-тексеруге талдау жүргізуге;

      2) іс жүргізудегі қылмыстық істер бойынша шақырту бойынша келуден жалтарған 

адамдарды күштеп әкелуге;

      3) Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасына және (немесе) 

Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес, 

құжаттарды,  тауарларды,  заттарды  немесе  өзге  де  мүлікті  алып  қоюға  немесе  алуды 

жүргізуге;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен уақытша ұстау 

изоляторларын, тергеу изоляторларын пайдалануға;

      5) мемлекеттік органдарға, ұйымдарға және оларда басқарушылық функцияларды 

орындайтын  адамдарға  Қазақстан  Республикасының  қылмыстық-процестік 

заңнамасында  белгіленген  тәртіппен,  мән-жайларды  немесе  заңды  басқа  да 

бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қабылдау туралы ұсынулар енгізуге;

      6) алып тасталды - ҚР 06.04.2016 № 484-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған 

күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

            7)  Қазақстан  Республикасының  заңнамасында  көзделген  жағдайларда,  уәкілетті 

органдар мен лауазымды адамдардан ревизиялар, салықтық және басқа да тексерулер, 

аудит және бағалау жүргізуді талап етуге;

            8)  сыбайлас  жемқорлық  қылмыстарға  қарсы  күрестің  нысандары  мен  әдістерін 

жетілдіруге, жедел-іздестіру қызметінің стратегиясы мен тактикасын айқындауға, оның

тиімділігін арттыру жөніндегі шараларды әзірлеуге және іске асыруға;

      9) өзіне жүктелген міндеттерді шешуді қамтамасыз ететін ақпараттық жүйелерді 

Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сәйкес  құруға  және  пайдалануға,  сотқа 

дейінгі тергеп-тексеру барысында зерттеуді, заңнамада белгіленген тәртіппен әкімшілік

құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді ұйымдастыруға;

      10) ұстап алынған және күзетпен ұсталатын адамдарды айдауылмен алып жүруге;

      11) Қазақстан Республикасының заңдарымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы 

Президентінің актілерімен жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқылы.

      Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2016 

№ 484-V

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

26.11.2019 

№ 273-VI

 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн 

өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, квазимемлекеттік сектор 

субъектілері мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі лауазымды 

адамдардың өкілеттіктері

            1.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылды  өз  құзыреті  шегінде  барлық 

мемлекеттік органдар, ұйымдар, квазимемлекеттік сектор субъектілері мен лауазымды 

адамдар жүргізуге міндетті.

            1-1.  Мемлекеттік  органдардың,  ұйымдардың,  квазимемлекеттік  сектор 

субъектілерінің басшылары бағынысты қызметкерлердің сыбайлас жемқорлық құқық 

бұзушылықтар  жасауының  алдын  алу  жөніндегі  лауазымдық  міндеттерін 

орындамағаны  немесе  тиісінше  орындамағаны  үшін  Қазақстан  Республикасының 

заңдарына сәйкес тәртіптік жауаптылықта болады.

      2. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтауды, жолын кесуді, ашуды, 

тергеп-тексеруді  және  алдын  алуды  және  оларды  жасауға  кінәлі  адамдарды  жауапқа 

тартуды  өзі  құзыреті  шегінде  прокуратура,  ұлттық  қауіпсіздік,  ішкі  істер,  әскери 

полиция  органдары,  экономикалық  тергеп-тексеру  қызметі,  Қазақстан  Республикасы 

Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2018 

№ 210-VІ

 (алғашқы ресми 

жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 

26.11.2019 

№ 273-VI

 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн 

өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Жұртшылықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға қатысуы

            Жеке  тұлғалар,  қоғамдық  бірлестіктер  және  өзге  де  заңды  тұлғалар  сыбайлас 

жемқорлыққа қарсы іс-қимыл кезінде мынадай шаралар қолданады:

      1) өздеріне мәлім болған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасау фактілері 

туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен хабарлайды;

      2) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша заңнама мен құқық 

қолдану практикасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      3) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыруға қатысады;

            4)  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылдық  басқа  да  субъектілерімен  және 

сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органмен өзара іс-қимылды

жүзеге асырады;

            5)  мемлекеттік  органдардан  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі 

қызмет  туралы  ақпаратты  Қазақстан  Республикасының  заңнамасында  белгіленген 

тәртіппен сұратады және алады;

      6) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша зерттеулер, оның 

ішінде ғылыми және әлеуметтік зерттеулер жүргізеді;

            7)  бұқаралық  ақпарат  құралдарында  түсіндіру  жұмыстарын  жүргізеді  және 

сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  мәселелері  бойынша  әлеуметтік  маңызды 

іс-шаралар ұйымдастырады.

24-бап. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы хабарлау

      1. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы ақпаратқа ие адам өзі қызметкері

болып  табылатын  мемлекеттік  органның  не  ұйымның  басшылығына  не  сыбайлас 

жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға хабар береді.

            2.  Мемлекеттік  органның,  ұйымның  басшылығы,  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы 

іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы 

келіп түскен хабарлама бойынша заңға сәйкес шаралар қолдануға міндетті.

            3.  Сыбайлас  жемқорлық  құқық  бұзушылық  фактісі  туралы  хабарлаған  немесе 

сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылға  өзгеше  түрде  жәрдем  көрсететін  адам 

мемлекет  қорғауында  болады  және  Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  белгілеген 

тәртіппен көтермеленеді.

      Осы тармақтың ережелері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы 

көрінеу  жалған  ақпартты  хабарлаған  адамдарға  қолданылмайды,  олар  заңға  сәйкес 

жауапты болады.

            4.  Сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимылға  жәрдем  көрсететін  адам  туралы 

ақпарат  мемлекеттік  құпия  болып  табылады  және  заңда  белгіленген  тәртіппен 

ұсынылады.  Көрсетілген  ақпаратты  жария  ету  заңда  белгіленген  жауаптылыққа  әкеп 

соғады.

4-тарау. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАРДЫҢ 

САЛДАРЛАРЫН ЖОЮ

25-бап. Заңсыз алынған мүлікті немесе заңсыз көрсетілген қызметтердің құнын 

өндіріп алу (қайтару)

      1. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар нәтижесінде заңсыз алынған мүлiктi 

өз  еркiмен  тапсырудан  немесе  мемлекетке  оның  құнын  немесе  заңсыз  алынған 

көрсетілетін қызметтердің құнын төлеуден бас тартылған жағдайларда, оларды өндіріп 

алу  прокурордың,  мемлекеттік  кіріс  органдарының  не  осыған  заңмен  уәкiлеттiк 

берiлген  басқа  да  мемлекеттiк  органдар  мен  лауазымды  адамдардың  талап  қоюы 

бойынша,  заңды  күшіне  енген  сот  шешiмi  негізінде  жүзеге  асырылады.  Көрсетілген 

органдар сот шешiм шығарғанға дейiн құқық бұзушыға тиесiлi мүлiкті сақтау жөнінде 

шаралар қабылдайды.

      2. Осы баптың 

 көрсетілген жағдайларда прокурор, мемлекеттік кіріс 

1-тармағында

органдары  не  осыған  заңмен  уәкілеттік  берілген  басқа  да  мемлекеттік  органдар  мен 

лауазымды адамдар заңсыз алынған мүлікті мемлекет кірісіне айналдыру және (немесе)

заңсыз алынған көрсетілетін қызметтердің құнын мемлекет кірісіне өндіріп алу туралы 

талап қоюымен заңда белгіленген мерзімдерде сотқа жүгінеді.

            3.  Егер  жауапты  мемлекеттік  лауазымды  атқаратын  адамнан,  мемлекеттік 

функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамнан және мемлекеттік функцияларды

орындауға уәкілеттік берілген адамға теңестірілген адамнан және лауазымды адамнан 

жұмыстан  шығару,  тиісті  функцияларды  орындаудан  өзгедей  босату  кезінде  заңсыз 

алынған мүлік немесе заңсыз көрсетілген қызметтің құны өндіріліп алынбаса, осындай 

босату  туралы  шешім  қабылдайтын  лауазымды  адам  немесе  орган  кінәлі  адамның 

тұрғылықты  жері  бойынша  мемлекеттік  кіріс  органдарына  құқыққа  қайшы  алынған 

кірістер туралы хабарлама жібереді.

      4. Тапсырылған мүлікті қайтару, есепке алу, сақтау, бағалау және өткізу Қазақстан 

Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

26-бап. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар нәтижесінде жасалған 

мәмілелердің, шарттардың, актілердің және әрекеттердің жарамсыздығы

      1. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар нәтижесінде жасалған мәмілелерді, 

шарттарды  уәкілетті  мемлекеттік  органдардың,  мүдделі  тұлғалардың  немесе 

прокурордың талап қоюы бойынша Қазақстан Республикасының заңында белгіленген 

тәртіппен сот жарамсыз деп таниды.

      2. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар нәтижесінде актілерді қабылдау және

әрекеттерді  жасау  тиісті  актілердің  күшін  жоюға  (қолданысын  тоқтатуға)  уәкілеттік 

берілген  адамдардың  не  мүдделі  тұлғалардың  немесе  прокурордың  талап  қоюы 

бойынша  сот  тәртібімен  олардың  күшін  жою  (жарамсыз  деп  тану)  үшін  негіз  болып 

табылады.

5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

27-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң:

            1)  2021  жылғы  1  қаңтардан  бастап  қолданысқа  енгізілетін 

  қоспағанда, 

11-бапты

2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      

алып тасталды - ҚР 30.11.2016 

 Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа 

2) 

№ 26-VI

енгізіледі)

      

Алып тасталды - ҚР 30.11.2016 

 Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа 

2. 

№ 26-VI

енгізіледі)

      3. Осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін  11-

 мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

бап

"11-бап. Қаржылық бақылау шаралары

            1.  Мемлекеттiк  лауазымға  не  мемлекеттiк  немесе  оларға  теңестiрiлген 

функцияларды  орындауға  байланысты  лауазымға  кандидаттар  болып  табылатын 

адамдар тұрғылықты жерi бойынша мемлекеттiк кiрiс органына:

            салық  салу  объектiсi  болып  табылатын,  оның  iшiнде  Қазақстан  Республикасы 

аумағының шегінен тыс жердегi кірістері мен мүлкi туралы декларацияны, көрсетiлген 

мүлiктiң орналасқан жерiн көрсете отырып;

      мыналар:

            банк  мекемесiн  көрсете  отырып,  банк  мекемелерiндегi,  оның  iшiнде  Қазақстан 

Республикасы  аумағының  шегінен  тыс  жердегi  салымдары  мен  бағалы  қағаздары 

туралы,  сондай-ақ  осы  адамдар  жеке  немесе  басқа  адамдармен  бiрлесiп  билiк  етуге 

құқылы қаржы қаражаты туралы;

      жарғылық капиталына қатысу үлесi мен аталған ұйымдардың толық банктiк немесе 

өзге  де  деректемелерiн  көрсете  отырып,  заңды  тұлғалардың  акционерi  немесе 

құрылтайшысы (қатысушысы) ретiнде өзiнiң қатысуы туралы;

      егер адам немесе оның жұбайы (зайыбы) трастардың бенефициары болса, тиiстi 

банк  шоттарының  нөмiрлерiн  көрсете  отырып,  сол  трастар  және  олар  тiркелген 

мемлекеттер туралы;

            адамға  немесе  жұбайына  (зайыбына)  тиесiлi,  айлық  есептiк  көрсеткiштiң  мың 

еселенген мөлшерiнен асатын мөлшердегi материалдық және қаржы қаражатын ұстау 

немесе  уақытша  сақтау  жөнiнде  шарттық  қатынастары,  келiсiмдерi  және 

мiндеттемелерi  (оның  iшiнде  ауызша  да)  бар  басқа  ұйымдардың  атаулары  мен 

деректемелері туралы мәлiметтердi ұсынады.

            2.  Мемлекеттiк  лауазымдағы  адамдар  өз  өкiлеттiктерiн  орындау  кезеңiнде  жыл 

сайын  Қазақстан  Республикасының  салық  заңнамасында  белгiленген  тәртiппен 

тұрғылықты  жерi  бойынша  мемлекеттiк  кiрiс  органына  салық  салу  объектiсi  болып 

табылатын және Қазақстан Республикасының аумағындағы да, одан тыс жерлердегi де 

кірістері мен мүлкi туралы декларацияны ұсынады.

            3.  Мемлекеттiк  қызметтен  терiс  себептер  бойынша  шығарылған  адамдар, 

шығарылғаннан  кейiнгi  үш  жыл  бойы  Қазақстан  Республикасының  салық 

заңнамасында  белгiленген  тәртiппен  тұрғылықты  жерi  бойынша  мемлекеттiк  кiрiс 

органына  салық  салу  объектiсi  болып  табылатын  және  Қазақстан  Республикасының 

аумағындағы  да,  одан  тыс  жерлердегi  де  кірістері  мен  мүлкi  туралы  декларацияны 

ұсынады.

      4. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамның жұбайы (зайыбы) тұрғылықты 

жерi бойынша мемлекеттiк кiрiс органына:

            салық  салу  объектiсi  болып  табылатын,  оның  iшiнде  Қазақстан  Республикасы 

аумағының шегінен тыс жердегi кірістері мен мүлкi туралы декларацияны, көрсетiлген 

мүлiктiң орналасқан жерiн көрсете отырып;

      мыналар:

            банк  мекемесiн  көрсете  отырып,  банк  мекемелерiндегi,  оның  ішінде  Қазақстан 

Республикасы  аумағының  шегінен  тыс  жердегi  салымдары  мен  бағалы  қағаздары 

туралы,  сондай-ақ  осы  адамдар  жеке  немесе  басқа  адамдармен  бiрлесiп  билiк  етуге 

құқылы қаржы қаражаты туралы;

      жарғылық капиталына қатысу үлесi мен аталған ұйымдардың толық банктiк немесе 

өзге  де  деректемелерiн  көрсете  отырып,  заңды  тұлғалардың  акционерi  немесе 

құрылтайшысы (қатысушысы) ретiнде өзiнiң қатысуы туралы;

      егер адам немесе оның жұбайы (зайыбы) трастардың бенефициары болса, тиiстi 

банк  шоттарының  нөмiрлерiн  көрсете  отырып,  сол  трастар  және  олар  тiркелген 

мемлекеттер туралы;

      адамға немесе жұбайына (зайыбына) тиесiлi және айлық есептiк көрсеткiштiң мың 

еселенген  мөлшерiнен  асатын  материалдық  және  қаржы  қаражатын  ұстау  немесе 

уақытша  сақтау  жөнiнде  онымен  шарттық  қатынастары,  келiсiмдерi  және 

мiндеттемелерi  (оның  iшiнде  ауызша  да)  бар  басқа  ұйымдардың  атаулары  мен 

деректемелерi туралы мәлiметтердi ұсынады.

            5.  Осы  баптың  2  және  3-тармақтарында  аталған  адамның  жұбайы  (зайыбы) 

тұрғылықты  жерi  бойынша  мемлекеттiк  кiрiс  органына  салық  салу  объектiсi  болып 

табылатын  және  Қазақстан  Республикасының  аумағындағы  да,  оның  шегінен  тыс 

жердегi де кірістері мен мүлкi туралы декларацияны ұсынады.

      6. Арнаулы мемлекеттiк органдағы қызметке кандидат болып табылатын адамның 

отбасы мүшелерi тұрғылықты жерi бойынша мемлекеттiк кiрiс органына осы баптың 4-

тармағында көрсетiлген декларация мен мәлiметтердi ұсынады.

      Ескертпе. Осы тармақта арнаулы мемлекеттiк органдағы қызметке кандидат болып 

табылатын  адамның  отбасы  мүшелерi  деп  жұбайы  (зайыбы),  кәмелетке  толған 

балалары мен оның асырауындағы және онымен тұрақты түрде бiрге тұратын адамдар 

танылады.

            7.  Осы  баптың  1  және  2-тармақтарында  аталған  адамдар  –  тиiсiнше  өздерi 

лауазымға орналасуға үмiткер болатын органға не жұмыс орны бойынша органға осы 

баптың  1  немесе  5-тармақтарында  санамаланған  декларациялар  мен  мәлiметтердi 

мемлекеттiк кiрiс органының алғаны туралы анықтаманы ұсынады.

            8.  Осы  баптың  1  және  2-тармақтарында  аталған  адамдардың  (мемлекеттiк 

қызметтен  терiс  себептер  бойынша  шығарылған  адамдарды  қоспағанда)  осы  бапта 

санамаланған декларациялар мен мәлiметтердi ұсынбауы немесе толық емес, анық емес

декларациялар  мен  мәлiметтердi  ұсынуы,  егер  жасалған  әрекетте  қылмыстық 

жазаланатын іс-әрекет белгiлерi болмаса, адамға тиiстi өкiлеттiктер беруден бас тарту 

үшiн негiз болып табылады не заңда көзделген тәртiппен тәртiптiк жауаптылыққа әкеп 

соғады.

      9. Осы баптың 8-тармағында көрсетiлген, қасақана жасалған, сондай-ақ бiрнеше рет

жасалған  іс-әрекеттер  заңда  белгiленген  тәртiппен  қолданылатын  әкiмшiлiк 

жауаптылыққа әкеп соғады.

            10.  Адамдар  мемлекеттiк  немесе  оған  теңестiрiлген  функцияларды  орындаудан 

босатылғаннан кейiн үш жылдың iшiнде алғаш рет жасалған, осы баптың 8-тармағында

көрсетілген  іс-әрекеттер,  сондай-ақ  мұндай  әрекеттердi  қайталап  жасау  заңда 

белгiленген әкiмшiлiк жауаптылыққа әкеп соғады.

            11.  Жауапты  мемлекеттiк  лауазымдар  атқаратын  лауазымды  адамдардың 

кірістерінің  мөлшерi  және  көздерi  туралы  мәлiметтер,  сондай-ақ  сайланбалы 

мемлекеттiк лауазымға ұсынылған кезiнде кандидаттардың кірістері туралы мәлiметтер

заңнамада белгiленген тәртiппен жариялануы мүмкiн.

            12.  Мемлекеттiк  функцияларды  орындауға  уәкiлеттiк  берiлген  адамдарға  және 

оларға  теңестiрiлген  адамдарға  өз  атынан  емес  бөгде  адамдар  атынан,  жасырын, 

бүркеншiк  атпен  және  басқаша  да  азаматтық-құқықтық  мәмiлелер  жасауға  тыйым 

салынады. Бұл мәмiлелер заңда белгiленген тәртiппен жарамсыз деп танылады.

      13. Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi функцияларды орындауға қатысатын 

жеке  және  заңды  тұлғалар  Қазақстан  Республикасының  Үкiметi  белгiлеген  тәртiппен 

және  мерзiмде,  мемлекеттiк  меншiкке  байланысты  мүлiктiк  сипаттағы  барлық 

мәмiлелер мен қаржы қызметi туралы есептi мемлекеттiк мүлiкке қатысты меншiк иесi 

құқығын жүзеге асыратын мемлекеттiк органға ұсынады.

            14.  Мемлекеттiк  кiрiс  органына  келiп  түсетiн,  осы  бапта  көзделген  мәлiметтер 

қызметтiк  құпияны  құрайды.  Оларды  жария  ету,  егер  жасалған  әрекетте  қылмыстық 

жазаланатын  іс-әрекет  белгiлерi  болмаса,  кiнәлi  адамды  жұмыстан  шығаруға  әкеп 

соғады.  Бұл  мәліметтер  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  іс-қимыл  жөніндегі  уәкілетті 

органның, прокуратура, ұлттық қауіпсіздік, ішкі істер, әскери полиция органдарының, 

экономикалық  тергеп-тексеру  қызметінің,  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  қызметтің, 

Қазақстан  Республикасы  Ұлттық  қауіпсіздік  комитетінің  Шекара  қызметінің  сұрау 

салуы бойынша, сондай-ақ заңда белгіленген сот тәртібімен ғана ұсынылады.

            Қаржы  мониторингi  жөнiндегi  уәкiлеттi  органға  Қазақстан  Республикасының 

қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi 

қаржыландыруға  қарсы  iс-қимыл  туралы  заңнамасында  көзделген  мақсаттарда  және 

тәртiппен қызметтiк құпияны құрайтын мәлiметтер ұсынылады.

      15. Осы бапта көзделген қаржылық бақылау шаралары Қазақстан Республикасында 

тұрғын үйдi және тұрғын үй салу үшiн құрылыс материалдарын меншiкке сатып алуға 

байланысты құқықтық қатынастарға қолданылмайды. Тұрғын үйдi және тұрғын үй салу

үшiн  құрылыс  материалдарын  сатып  алу  кезiндегi  қаржылық  бақылау  Қазақстан 

Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.".

      4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" 1998 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан 

Республикасы 

 (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1998 ж., №

Заңының

15, 209-құжат; 1999 ж., № 21, 774-құжат; 2000 ж., № 5, 116-құжат; 2001 ж., № 13-14, 

172-құжат; № 17-18, 241-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 18, 142-құжат; 

2004 ж., № 10, 56-құжат; 2007 ж., № 17, 140-құжат; № 19, 147-құжат; 2008 ж., № 23, 114

-құжат; 2009 ж., № 19, 88-құжат; № 24, 122, 126-құжаттар; 2010 ж., № 24, 148-құжат; 

2011 ж., № 1, 2-құжат; № 7, 54-құжат; 2012 ж., № 4, 30, 32-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 

13, 91-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 2, 10-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 

11, 61-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23

, 143-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      Ескерту. 27-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 30.11.2016 

№ 26-VI

 (01.01.2017 бастап 

қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 

№ 210-VІ

 (алғашқы ресми жарияланған күнінен 

кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 

№ 262-VI

 (

алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа 

енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының

Президенті

Н. Назарбаев

© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Қазақстан Республикасының Заңнама және 

құқықтық ақпарат институты» ШЖҚ РМК