Мұқашев Қ. М. 1, Алиева М. Е


-сурет – Электрондардың дифракциялық электронограммасы [12]  Эксперимент нəтижесі



жүктеу 1,04 Mb.
Pdf просмотр
бет6/10
Дата09.05.2020
өлшемі1,04 Mb.
#30266
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
563-1-1876-1-10-20181027

2-сурет – Электрондардың дифракциялық

электронограммасы [12] 



Эксперимент нəтижесі 

Жарық  фотондарының  толқындық  қасиет-

тері интеренференция немесе дифракция құбы-

лыстарының негізінде дəлелденсе, Рентген сəу-

лесі үшін дифракциялық құбылысты туғызатын, 

қажетті  мөлшердегі  саңлауды  жасау  мүмкін 

емес. Сондықтан Рентген сəулесінің толқындық 

келбеті  оның  қатты  дененің  ақаусыз  криста-

лынан  өту  барысында  шашырауын  пайдалану 

арқылы өндіріледі [12]. Осы əдісті пайдаланып, 

электрондардың  толқындық  қасиеттеріне  көз 

жеткізілді,  нəтижесінде  Луи  де  Бройль  жора-

малының  дұрыстығы,  яғни  толқындық  қасиет 

фотондармен  қатар  элементар  бөлшектерге  де 

тəн құбылыс екендігі белгілі болды [13].  

Кейін  дифракция  құбылысы  атомдар  мен 

молекулалар  жəне  нейтрондар  үшін  де  бай-

қалды. Басқаша айтқанда, материяның өте ұсақ 

бөлшектері  кейбір  құбылыстарды  бақылау  ке-

зінде өзін толқын түрінде бейнелейтіндігі анық-

талды [14]. Осы  тəжірибелер  қарапайым  бөл-

шектердің  қатысуымен  туындайтын  дифрак-

циялық  процестерді  сипаттау  үшін  қажетті 

жəне тиесілі толқын ұзындығын анықтауға негіз 

болды.  Толқынның  ұзындығы  бөлшектің  мас-

сасы  мен  жылдамдығының  көбейтіндісіне  кері 




ISSN 1563-0315

Recent Contributions to Physics. №4 (63). 2017

65

Мұқашев Қ.М., Алиева М.Е.



пропорционал  екендігі,  яғни  Луи  де  Бройль 

өрнегімен толық сəйкестігі табылып, ал пропор-

ционалдық  коэффициент  Планк  тұрақтысы 

екендігі дəлелденді [15].  

Əдетте, Планк тұрақтысы өте кішкене шама 

с

Дж

h



34



10

62

.



6

, сондықтан, массасы үл-

кен бөлшектер үшін Луи де Бройль толқыны да 

өте  қысқа  болып  келеді.  Мысалы,  массасы 



кг

m

10

10



62

.

6





1



м/с  жылдамдықпен 

қозғалыстағы  тозаң  бөлшегі  үшін (3) 

теңдедуден 



м

m

h

24

10



34

10

10



62

.

6



10

62

.



6







толқын ұзындығы сəйкес келеді. Бұл шама атом 



ядросының өлшемінен миллиондаған есе төмен. 

Сондықтан  де  Бройль  толқындарын  класси-

калық  механика  тұрғысынан  байқау  ешбір 

мүмкін емес [16]. Керісінше, массасы тозаңның 

массасынан əлдеқайда төмен болатын электрон 

үшін,  немесе  кез-келген  атом  үшін  де  Бройль 

толқыны да бір талай көрнекі мəнге көтеріледі. 

Мысалы,  жылдамдығы 



c

м

5

10



,  массасы 



кг

m

31

10



1

.

9





 электрон үшін ұзындығы 

м

9

5



31

34

10



3

.

7



10

10

1



.

9

10



62

.

6












жүктеу 1,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау