С
65-69
с -
60-64
D+
55-59
D
50-54
F
0-49
неудовлетворительно
8. Оқытушы талабы
Сабаққа кешікпей келу;
Барлық тапсырмаларды уақытында орындау;
Бөгде жұмыстарымен айяалыспау;
Сабақ уақытында ұялы телефонды өшіру;
Сабақ жібермеу, ауырып қалган жағдайда анмктама көрсетіп өтеу.
ДӘРІСТЕР ТЕЗИСТЕРІ
Дәріс №1
Такырыбы:
Компьютерлік желі түсінігі
Компьютерлік желі
— бір бірімен мәлімет аламаса алатын кем
дегенде екі компьютердің байланыс құралдары көмегімен қарым-
қатынас жасауына арналған ақпарат өңдеудің тармақталған жүйесі.
Басқаша айтқанда желі деп дербес компьютерлерді ң
жэне де
принтер,
модем,
факсимильдік
аппарат
тәрізді
есептеу
қ^рылғыларьшьщ бір-бірімен байланысқан жиынын айтады. Желілер
эрбір қызметкерге басқалармен мәлімет алмасып құрылғыларды
ортақ пайдалануға, қашыкта орналасқан қуатты компьютерлердегі
мэліметтер базасымен қатынас құруға
жэне тұтынушылармен
тұрақты байланыс жасауға мүмкіндік береді.
Компьютерлік желілер (Computer NetWork, net - желі, work -
жұмыс) —
берілген ережелерге сәйкес компьютерлер арасында
мэЛімет алмасу жүйесі немесе ресурстарды ортақ пайдалану
мақсатында
бір-бірімен мәлімет алмасу арналарымен байланысқан
компьютерл ер тобы.
Телекоммуникация кұралдарымен байланысқан компьютерлер
жиынын компьютерлік желі деп атаймыз.
Компъютерлік желілер құрылымы бойынша жергілікті, аймақты
жэне аумақты болып бөлінеді.
Компьютерлік желі дегеніміз - ресурстарды (дискі, файл,
принтер, коммуникациялық кұрылғылар) тиімді пайдалану максатын-
да бір - бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Компью-
9
терлік желі жұмыс істеу принципіне, аппараттык және программалык
қамтамасыз етуіне байланысты
жергілікті
(ЖКЖ) жэне
аумақты
(АКЖ)
компъютерлік
желі болып бөлінеді.
Желілік программалык қамсыздандыру
Желідегі компьютерлер жұмысын программа басқарады, ондағы
барлық компьютерлердің бір - біріне жіберетін жэне қабылдайтын
ақпараттарды араласпай, тиянақты жеткізілу үшін, олар бір тіл мен —
ортақ ереже мен байланыс жасау кажет. Осындай ортақ ереже
желілік хаттама
деп аталады. Windows операциялық жүйесі
тұтынушыға эр түрлі кызмет көрсететін бір пайдаланушыға арналған
жұмыс станцияларын серверлермен байланыстыруға есептелген.
•Желімен жұмыс жасағанда компьютер екі рөл атқаруы мұмкін:
•Егер компьютер акпарат алу үшін жэне сервиспен басқа желідегі
компьютермен
байланысса,
онда
бұндай
компьютер
жұмыс
станция с ы деп аталады.
•Егер компьютер басқа желідегі компьютерге ақпарат жэне
сервис берсе, онда ол сервер деп аталады.
•Серверлер эр түрлі қызмет көрсетеді:
•Файлды сақтау жэне беру ( файлды сервер);
•Баспадан шығару (баспа сервері);
•Факс мэліметгерін беру жэне алу (факс — сервер);
• Электронды поштаны алу, сақтау жэне беру (пошта сервері);
•Сайттарды орналастыру (web - сервер);
Серверлер көрсеткен жұмысты қы зм ет деп атайды. Бір серверде
бірден бірнеше кызмет аткарылуы мүмкін.
Сервер белгілі бір қызмет атқару үшін ОЖ -г і
сервер
құрамындағы программаны қосу кажет.
Сервер қызметіне қатынау үшін жұмыс станциясыпан клиент
деп аталатьш программаны қосу қажет.
Сервері бар, қызмет көрсететін, жэне клиент компьютерлері бар
жергілікті желі «клиент - сервер» технологиясында кұрылған желі
деп аталады. Желідегі эрбір компьютермен осы функцияларды
атқаруға болады, бұндай компьютерлер тең кызмет аткарады. Бұндай
компьютерлерді бір ранголы деп атайды.
10
Windows XP ОЖ - ц желісі
Компьютер желіге
қосылғаннан
кейін бірнеше рет іске
қосылғанда операциялық жүйе DHCP (Dynamic Host Configuration
Protocol) серверін іздейді. Мұндай типтегі серверлер компьютерлерге
желіде бірін — бірі оңай табу үшін адрес меншіктейді. Егер желіде
DHCP сервері болмаса, онда операциялық жүйе автоматты түрде
қосылганнан кейін басқа компьютерлерді анықтай алатын режимге
ауысады.
•Сервер - ортақ пайдалануға ар налган барлық ресурстарды
қамтитын компьютер. Ортақ ресурстарды пайдалану үшін сервер
қосулы болуы қажет. Желідегі жұмыстың көп бөлігін сервер
атқарады.
Файлды қызмет. Файлды қызметтің міндеті басқа ДК -ге
файлды оқуға, өзгертуге немесе құруга мүмкіншілік жасау. Кейде
көптеген компьютерлер бір файлмен жүмыс істегенде олар бір -
біріне кедергі жасауы мүмкін, сондықтан оларға тек оқуға
мүмкіншілік беру қажет. Ал ол үшін файлды қызмет қатынау
құкығын шектеу механизмін қолданады. Windows ХР - де клиент
қатынау үшін шексіз каталогты (папканы) қолдануға болады. Әрбір
каталогтың файлды қызметтің конфигурациясы анықтайтын аты
болады жэне оны ресурс дел атайды.
Эр ресурс үшін қатынау режимі анықталуы мүмкін:
тек оқу — ақпаратты оқу, бірақ өзгертуге болмайды.
толық еркін катынау — ақпаратты оқуға, өзгертуге болады.
пароль арқылы қатынау - белгілі ресурспен жұмыс істеу үшін
пароль білу қажет.
Ауқымды компьютерлік желі
Ауқымды желінің жергілікті желіден айырмашылыгы жергілікті
желімен қоса өте алыс (жер шарының кез келген нүктесінде)
орналасқан компьютермен жұмыс істеуте болады.
Ауқымды компьютерлік желі логикалық үш компонеттен
түрады:
• Қолданушылардың жүмыс орны (жэй компьютерлер);
•Серверлер, эр түрлі қызмет атқаратын (күшті компьютерлер);
•Мәліметтерді беру желілері.
Ауқымды компьютерлік желі
эр түрлі хатгамалармен жұмыс
істей алады. Кэзіргі уақытта TCP/IP хаттамасымен жұмыс істейтін,
ауқымды желі — Интернет (Internet) баршаға белгілі.
11
Достарыңызбен бөлісу: |
