Даму бағыттары Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного

77 

 

бойында қуаныш сезімі, сол әнге музыкаға деген қызығу  сезімі қалыптасады.Сонымен қатар 

жазғы  уақыттарда  біз  балалармен  «Менің  көңілді  добым»  атты  спорттық  ойын-сауықтар 

өткіздік.Балаларды  бұл  спорттық  ойын-сауықтарына  қатыстыру  арқылы  жылдамдыққа, 

достыққа,  тәрбиеледік  және  спортқа  деген  балалардың  қызығушылығын  арттыра  түстік.  

Бұндай балабақшадағы мерекелер бала есінде көпке дейін қалады да, эстетикалық тәрбиенің 

қалыптасуына жақсы, оң әсерін тигізеді.  

Сонымен қатар мектеп жасына дейінгі  балаларға  эстетикалық тәрбие беруде табиғаттың 

да  алатын  орны  ерекше.  Біз  әрдайым  табиғат  сұлулығын  іздей  жүріп    және  оның  жаңа 

қырларын табу арқылы балаларды қуанта отырып, табиғаттың сұлулығын бірге қарсы аламыз. 

Осы сұлулықты іздеу барысында біз оның табиғи түрінен қолдан жасалған түріне, яғни табиғат 

сұлулығын – сөз, әуен және бейнелеу өнерінің сұлулықтарына көшеміз. Табиғат сұлулығын 

сурет  бетіне  түсіре  білуге,    сол  сұлулықты  балалар  өз  бойына  сіңіруге  біз  мүмкіндік 

жасаймыз.Сонымен  қатар  мектеп  жасына  дейінгі  балаларға  халқымыздың  қол  өнерін 

үйретумен эстетикалық тәрбие береміз.Өнер балабақша өмірінің алғашқы күнінен бастап-ақ 

баланың әлемге көзқарасын қалыптастыру құралы ретінде, әлемді біртұтас жағымды мәнімен 

қабылдауға,  бағалауға  үйретеді.  Күнделікті  көріп  жүрген  нәрселерінен  әсемдікті  таба  білу 

қабілетіне  ие  болады,  көргенін  еске  сақтап,  қиялдау  қабілеті  дамып,  шығармашылықпен 

ойлап, талдауға, біліктілікке дағдыланады. Бұл қасиеттер бала бойына  өте қажет.  

Бала ес біле бастағаннан-ақ өзі жете түсінбес жарқын,тартымды нәрсенің бәріне ұмтыла 

бастайды,мәселен,жылтыраған 

ойыншықтарды,әдемі 

гүлдер 

мен 

заттарды 

көрсе 

қуанады.Осының бәрі оның рахаттану,қызығу сезімін туғызады.Сонымен қатар біз балаларға 

жиі  ертегі  тыңдатып,әдемі  суреттерді  көрсету  арқылы  да  балалардың  қуаныш  сезімдерін 

оятамыз.Біз балаларға ойындар ойнату арқылы мысалы:сюжеттік-рольдік ойындарды ойнату 

барысында  балалар  бойында  бір  мамандыққа  деген  құлшыныс  сезімі  және  жауапкершілік 

сезімдерін қалыптастырамыз.Драматизациялық ойындар арқылы балалар  өздері  белгілі  бір 

рольдерді ойнап жақсы мен жаманды, адамгершілік пен надандықты, әсемдікті, сұлулықты, 

айыра білуіне жағдай жасаймыз.Осылайша эстетикалық тәрбие алған балалар жарқын, әсем 

атаулының бәріне жәйғана ұмтылып қана қоймай, сұлулықты жан дүниесімен қабылдайтын 

болады.Балалар  эстетикалық  тәрбие    арқылы  ересектердің  өнегесі  арқылы  дүниені  таниды, 

көруді, сезінуді, тыңдауды үйренеді.Ал біз осы мектеп жасына дейінгі балаларға эстетикалық 

тәрбиені  яғни  әсемдікті  өнердегі,  қоғамдағы,  тұрмыстағы,  табиғаттағы  сұлулықтың  бәрін 

сөзбен  ғана  емес,  белгілі  бір  тәжірибе  жасату  мен  практикалық  тұрғыда  балаларға  дұрыс 

қызғылықты түрде  көрсету арқылы ғана  өз мақсаттарымызға жетеміз. 

 

 

Қолданылған әдебиеттер: 

1.Ф.Н.Жұмабекова.  «Мектепке дейінгі педагогика» -Астана,2008 

2.Отбасы және балабақша-2007 

3. Р.Қоянбаев. Тәрбие теориясы. - Алматы, 1990. 

4.С.Ұзақбаева, «Тамыры терең тәрбие» -Алматы,1995 

5.М.Жұмабаев. « Педагогика»-Алматы,1992 

       

 

          

БАЛАЛАРДЫ МЕКТЕПКЕ ДАЙЫНДАУ 

 

 

Аманбек Н. 

Ғылыми жетекші: Мусина Г.Ғ.                                                                                                                       

Қарағанды маңызды білім беретін  «Болашақ» колледжі 

 

 

78 

 

Мектепке дейінгі ұйымдарда болшақ ұрпақтың дүниетанымын кеңейту жеке тұлға ртінде 

қалыптастыруға, сәбилік шақтан бастап толық жағдай жасау керек. Баланы жеке дайындығын 

қадағалап бағыт – бағдар беріп отыру керек. Бала ақ қағаз сияқты, оған не үйретсең соны істеп 

қайталайды. Балалалық шақтан дұрыс бағдар берсе солай қалыптасады. Жон Лок айтқандай: 

«балаға еркін тәрбие беру керек» -, деген. 

Еркін түрде тәрбие берсе бала қандай ұжымда болсын араласып кете алады. Қатты да 

ұстау керек, бірақ баланы басқалармен араласуға, сөйлесуге ерік беру керек. Сонда ғана бала 

ұйымшыл, бола алады. Өз құрбы – құрастарымен еркін араласа алады, өз ойын ортаға салады. 

Мектепке  даярлық  тобында  баланы  балабақшада  психологиялық  жағынан  дайындау 

керек.  Өйткені  бала  жаңа  ортаға  барғанда  балада  «дағдарыс»  пайда  болады.  Жаңа  ортаға 

бейімделу  үшін  балаға  көп  кақыт  керек.  Ол  үшін  мектеп  мұғалімі  мен  балабақша 

тәрбиешісінің арнайы ұйымдастырылған кездесулер керек.   

Педагогтар келешек өзінің оқушысының балабақшадағы білімі мен тәрбиесін, жеке дара 

қасиеттерін көріп білу керек. Психикалық ауытқуыда болуы мүмкін. Сол үшін ауытқуы бар 

балалармен  қандай  жұмыстар  жүргізетінін  тәжірибе  жүзінде  көреді.  Тәрбиешілердің 

балабақшадағы балалармен сан алуан жұмыстар жүргізетіндерін көріп қадағалау керек. 

Балабақшада тәрбиеші балалармен қандай жұмыстар  жүргізетінін көріп, мектепте соны 

ұштастыра  білу  керек.  Жаңа  келген  балалармен  ұмыс  жасағанда,  балабақшада  қандай 

жұмыстар істейтіндерін қайталап, біртіндеп мектепке педагогы баланы үйрету керек. Баланың 

мектепке  үйренуіне  мұғалім  басты  ықпал  жсайды.  Шебер  педагог  баланы  мектепке 

үйреткенде, жан – жақты өзін жетілдіріп, баланың сол мектепке ережелеріне үйренуіне ықпал 

жасайды. 

Ал,  тәрбиешілер  мектепке  даярлық  тобымен  жұмыс  істегенгенде,  мектеппен  сабақтас 

орнату керек. Мектептің ережелерін балаларға түісіндіріп, мектепке барғанда не істейтіндерін, 

оқу сабақтарын тереңдетіп оқитындарын, ойнай алмайтындарын, бір орында қырық бес минут 

отыруларын айтып, алдын – ала баланы мектепке әзірлейді. 

Мектепке дейінгі ұйым мен мектеп оқушылары арасындағы байланыс формалары олар: 

мектеп  эскурциясы,  мектеп  музейіне,  кітапханаға,  шеберханаға  бару,  оқу  сабақтарын, 

ертеңгіліктерді, музықалық –әдеби кештерді бірлесіп өткізу арқылы сабақтастық орнату.  

Қорта  келгенде,  екі  сатыдағы  негізгі  мақсат,  міндеттер  нақтыланып,  білім  мазмұнын 

айқындайтын ұстанымдар анықталып, баланың мектепалды даярлығы мен бірінші сыныптың 

оқу  жылы  аяғындағы  оқу  мазмұнына  сипаттама  жасау  арқылы  балабақша  мен  бастауыш 

сыныптағы  білім  мазмұнының  сабақтастығын  қалыптастыруға  қол  жеткізуге  болады  деп 

ойлаймын.  

Сонымен  қатар  сабақтастық  мәселесін  шешуде  ата  –  аналармен  жұмыс  жүргізу  бала 

дамуының біріңғай кеңістігін жасаудың белсенді бағыты ретінде де қаралуы тиіс. Өйткені, ата 

– аналардың көпшілігі бала тәрбиесіндегі педагогикалық талаптардан бейхабар болуы мүмкін. 

Сондай  –ақ  баланың  физиологиялық  –  психологиялық  даму  ерекшелігінен  де назардан  тыс 

қалатын жағдайлар да болып жатады. Сондықтан педагог қауымның алдына қойған қосымша 

ата  –  аналармен  жұмысты  одан  әрі  жетілдірудің  тың  жолдарын  қарастыра  отырып,  ортақ 

мақсатқа жетудің ұтымды сәттерін жіберіп алмау. Мектепке дейінгі мекеме, бастауыш буын 

мен  ата  –  ана  арасындағы  сабақтастық  сақталғанда  баланың  мектепке  жалпы  арнайы  және 

психологиялық жағынан қамтамасыз етіледі.  

Сондай – ақ бастауыш сыныптағы оқыту мен тәрбие беру жұмыстарының негізі қаланып, 

мектепке дейінгі балалық шақтан жүйелі оқытуға кедергісіз көшу үшін жағдай жасалды. Білім 

беру  әр  бала,  әр  оқушы  үшін тұлғалық  мазмұндылығын  қамтамасыз  етуге  және  ол  үшін  өз 

ісінде, өз өмірінде жеке тұлғалық ойын құруға, өзіндік қорғану, өзіндік тәрбиелеу миханизімін 

қалыптастыруға және адамдардың адаммен, табиғат, өркениет, мәдениет пен қауіпсіз қарым –

қатынас жасауын қамтамасыз етеді.  

Білім  беру  баланың  жеке  тұлғасында  адамдық  экологияны  сақтап,  тәрбиелеуге,  өмір 

маңыздылығына, жеке бас бостандықтарына адамгершілікке тәрбиелеуде адамның қалыптасу 

функциясын  қалыптастыру  керек.  Жарқын  болашақтың  тамырын  терең,  тұғырын  биік