Қазақстан
Республикасындағы Адам
құқықтары жөніндегі
уәкілдің 2018 жылғы
қызметі туралы
ЕСЕП
НҰР-СҰЛТАН
2019
2
Кіріспе ....................................................................................................................... 3
1. Түскен өтініштердің жалпы сипаттамасы ........................................................... 7
2. ҚР-дағы АҚУ өкілеттігін жүзеге асыру, АҚУ-дің мемлекеттік органдармен,
азаматтық қоғаммен, бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара әрекеттесуі ....... 16
3. Бостандық және жеке басқа қол сұғылмаушылық құқығы .............................. 25
4. Сот қорғауына және әділ соттың істі қарауына, сот шешімдерін орындалуына
құқығы .................................................................................................................... 29
5. Азаматтардың мемлекеттік қызметтерді алу құқығы ...................................... 35
6. Еркін жүріп-тұру, азаматтық алу құқығы ......................................................... 40
7. Тұрғын-үй және жер құқықтары ...................................................................... 47
8. Еңбек құқықтары ................................................................................................ 54
9. Әлеуметтік және зейнетақымен қамтамасыздандыру құқығы ....................... 60
10. Денсаулықты қорғау құқығы ........................................................................... 66
11. Мүгедектігі бар тұлғалардың құқықтары ....................................................... 71
12. Балалар құқықтары ........................................................................................... 78
13. Діни сенім бостандығы құқығы ....................................................................... 87
14. Сотталғандардың құқықтары........................................................................... 90
15. Халықаралық ынтымақтастық ......................................................................... 96
Қорытынды ........................................................................................................... 105
Қосымша ............................................................................................................... 107
1. Үндеу хаттар ..................................................................................................... 107
2. Ұсыныстар ........................................................................................................ 137
3. Азаматтардың өтініштерімен жұмыс істеу бойынша
статистикалық деректер ....................................................................................... 152
4. АҚУ мекемесінің республика өңірлерімен жұмысы ..................................... 157
5. АҚУ және оның мекемесінің қоғамдық іс-шараларға қатысуы .................... 158
6. АҚУ және оның мекемесінің халықаралық іс-шараларға қатысуы .............. 170
7. АҚУ және оның мекемесінің БАҚ-қа шығуы ................................................. 175
8. Сараптау-талдау құжаттары ............................................................................ 182
3
Кіріспе
Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі Уәкілдің
(бұдан әрі – Уәкіл немесе Омбудсмен) 2018 жылғы қызметі туралы осы есеп
Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 19 қыркүйектегі № 947
Жарлығымен бекітілген Адам құқықтары жөніндегі Уәкіл туралы Ережелерге
сәйкес дайындалды.
Осы құжат есептік жылда ұлттық құқық қорғау мекемесінің атқарған
жұмысы, оның негізгі бағыттары, оның өз құзыреттерін жүзеге асыруы,
қарастырылған шағымдардың сипаттамасы, мемлекеттік органдармен,
азаматтық қоғаммен, халықаралық серіктестермен өзара әркеттесуі туралы
жалпыланған ақпаратты қамтиды.
Есеп келіп түскен өтініштерді талдау, жеке қабылдаулар мен
мониторингтік келулер барысында азаматтармен әңгімелесу, БАҚ-тан ақпарат,
түрлі құқық қорғау алаңдарында және іс-шараларда талқылау, мемлекеттік
органдармен және үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау негізінде
жасалды. Есеп өзекті құқық қорғау мәселелері бойынша тарауларға бөлінді.
Елбасының есептік жылдың басындағы «Төртінші өнеркәсіптік
революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан
халқына Жолдауы адами капиталды мемлекетті жаңғыртудың негізі ретінде
анықтап, құқықтың ұлықтылығын қамтамасыз етуге бағдарды жалғастырып,
қазақстандықтардың азаматтық және әлеуметтік құқықтарын дамытуға жаңа
серпін берді.
Ұлттық құқық қорғау мекемесінің қызметі есептік жылда Елбасының
жолдауларында және басқа бағдарламалық құжаттарда анықталған міндеттерін
жүзеге асыруға, мемлекеттің орнықты дамуына жәрдемдесуге басым
бағытталды.
Билік тармақтарының тиімді теңгерімін орнатқан конституциялық
реформа ұлттық құқық қорғау мекемесінің Қазақстанның құқықтық жүйесінде
нығайған рөлі мен орнын растауға мүмкіндік берді, орталық және жергілікті
мемлекеттік органдармен анағұрлым тығыз әрі тең құқылы өзара әрекеттесу
мүмкіндігін ұсынды.
Есептік жылы бойында Адам құқықтары жөніндегі Уәкілге 1811 азамат
олардың құқықтарының бұзылғанына шағымданды.Шағымдардың басым бөлігі
Астана және Алматы қалаларынан, Ақмола, Қарағанды, Қостанай
облыстарынан түсті.
Мемлекеттік, соның ішінде құқық қорғау органдарының (28%)
лауазымдық тұлғаларының іс-әрекетіне шағымдар; сот шешімдерімен келіспеу
(26%); әлеуметтік құқықтардың бұзылуы (17,5%) әдеттегідей басым болды.
Омбудсмен мекемесінің жұмысын бұқаралық ақпарат құралдарында және
әлеуметтік желілерде максималды ашық жариялау есептік кезеңнің ерекшелігі
болды.
Есептік жылы Омбудсменнің жауап беру спектрін анықтаған анағұрлым
өзекті мәселелер денсаулық сақтауға, азаматтардың әлеуметтік тұрғыдан осал
Достарыңызбен бөлісу: |
