А. А. Сатбекова пед. ғыл док профессор

1 
 
 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ 
МИНИСТРЛІГІ 
 
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 
УНИВЕРСИТЕТІ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Б. Д. Жҧмақаева 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі  
 
Оқулық  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 «Қыздар университеті» баспасы 
Алматы, 2015          

2 
 
УДК                             
ББК ??.?. (5 Каз) 
Ж  ?? 
 
 
Баспаға Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық  университетінің                    
редакциялық баспа кеңісі ұсынған. 
 
 
                                  Пікір жазғандар: 
                 А.А.Сатбекова –  пед. ғыл. док. профессор, 
               А.Тамаев  – пед. ғыл. кан. доцент. 
 
 
 
                  Жҧмақаева Б.Д.  
Ж 81.  Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі: Оқулық – Жұмақаева Б.Д.  
           Алматы,   «Қыздар университеті» баспасы, 2015. – 242  бет. 
   
 
ISBN                
 
 
Әдебиетті  оқыту  әдістемесі  кенже  дамып  келе  жатқан  ғылым  саласы.  Орта 
мектептерде  әдебиетті  оқыту  әдістемесіне  арналған  оқулық,  оқу  құралдары 
болғанымен, білім беру жүйесіндегі қарышты даму үдерісіне икемді талпыныс жасау 
бағытында  жаңа  талап  деңгейіндегі  оқулықтар  қажеттігі  айқын.      Жоғары  мектепте 
әдебиетті  оқыту  саласы  бойынша  ширек  ғасыр  еңбек  етіп  келе  жатқан  педагогика 
ғылымдарының  кандидаты,  профессор  м.а.  Б.Д.Жұмақаеваның  оқулығы  әдебиетті 
оқыту  саласындағы  жаңа  бағыттар  мен  оқыту    саласындағы  заманауи    мақсат-
мүдделерге  негізделген.  Оқулықта  әдебиет  пәнін  оқытудың  тиімді  әдіс-тәсілдері  
жинақталып, сабақтың практикалық жолдары ұсынылған. Олар педагогика, психоло-
гия ғылымдарының негізінде талданып, түсіндіріледі. 
Оқу құралы мұғалімдерге, филология факультеті студенттеріне арналған.                                                                      
 
 
 
                                                                           УДК                             
   ББК ??.?. (5 Каз 
 
 
 
ISBN  ?????????                                         
 
                         © Жұмақаева Б.Д., 2015 
                                                  © «Қыздар университеті» баспасы, 2015

3 
 
 КІРІСПЕ 
 
Қазақстанның  Білім  беру  туралы  заңында:  «Білім  беру  жүйесінің    басты 
міндеті  —  ұлттық  және жалпы адамзаттық  қазыналар,  ғылым  мен  практиканың 
жетістіктері  негізінен  жеке  адамды  қалыптастыру  және  дамыту  үшін  қажетті 
жағдайлар  жасалуы  керек»,  -  деп  атап  кӛрсеткен.    Демек,  осы  бағыттағы 
жұмыстарды,  яғни  білім  мен  тәрбие  берудегі  әдіс-тәсілдерді  жетілдіру,  оларды 
жүйеге  келтіру,  оқу  үдерісін  жаңа  технологияға  құру,  инновациялы  оқытуды 
ұйымдастыру  сол  арқылы  жан-жақты  жетілген  қоғамның  жаңа  адамын 
қалыптастыру  –  уақыт  күттірмейтін  ӛзекті  мәселе. Осы айтылғандарды  шешуде 
ұсынылып  отырған  оқулық  қазақ  әдебиетін  оқыту  саласындағы  ізденістер,  
әдебиетті  оқытуды  педагогика,  психология,  әдебиеттану  жетістіктеріне  сүйене 
жүргізу, сол арқылы білімгерлердің кең дүниетанымын қалыптастыру  бағытын-
дағы жұмыстарға зор үлес қосады деген сенімдеміз. 
Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі ғылыми пән ретінде оқу жоспарына ерте 
ілінгенімен,  оқу  материалдық  базасы  жағынан  кенжелеп  келе  жатқандығы 
жасырын  емес.  Осы  сала  бойынша  60-жылдарда  жарық  кӛрген  Ә.Қоңыратбаев, 
А.Кӛшімбаев  сынды  әдіскер  ғалымдар  жазған  «Әдебиетті  оқыту  методикасы» 
оқулықтарын,  1997  жылы  жазылған  әдіскер  Қ.Бітібаеваның  «Әдебиетті  оқыту 
әдістемесі»  мен  2009  жылы  жазылған  әдіскер-ғалым  Т.Қ.Жұмажанованың 
«Әдебиетті  оқыту  әдістемесі»  оқулығын  атауға  болады.  Аталған  оқулықтар  оқу 
мақсатында  уақыт  үдесінен  шыққандығы  даусыз.    Бүгінде  оқу  пәні  ретінде 
әдебиетті  оқытудың  әдістемелік  жүйесі  жаңа  әдіс-тәсілермен  толыға  түсуде. 
Білім беру жүйесіндегі жаңа ізденістер мен оқытудың технологиялары әдебиетті 
оқытуға  тың  серпіліс  әкеліп  отыр.  Ендеше  әдебиетті  оқытудың  жүйесін 
қалыптасқан  дәстүр  арнасында  кеңейте  қолдану,  жаңа  пайымдаулар  мен  психо-
педагогикалық интеграцияда жаңа технологияларға негіздеу қажеттігі айқындала 
түседі.  
Оқулықта  әдебиетті  оқыту  әдістемесінің  мақсат,  міндеттерінен  бастап, 
әдебиетті  оқыту  әдістемесінің  қалыптасу  тарихы,  әдістер  жіктемесі,  сабақ 
үдерісін жоспарлау, талдау түрлері,әдебиетті жанрлық ерекшелігіне қарай оқыту, 
басқа  да  әдебиетті  оқыту  әдістемесі  пәні  аясында  қарастырылатын  мәселелер 
жаңаша  пайымдалып,    әдебиетті  оқытудың  жүйелі    ғылыми    негізі  тұжырым-
далды. Барлық әдіс-тәсілдер жүйесі жаңа оқу материалында түсіндірілді. Оқулық 
құрылымында  әр  бӛлімде  қарастырылатын  мәселелердің  жоспары,  оқу  ма-
териалының  соңында  ӛзін-ӛзі  тексеру  сұрақтары,  әр  бӛлім  бойынша  қажетті 
әдебиеттер ұсынылып отыр.   
Оқулық  мазмұны  жалпы  білім  беретін    оқу  орындарының  міндетті  білім 
мазмұны  минимумы  тұжырымдамасына,    білім  стандарты  мен  бағдарламасына 
сәйкес  құрылған.  Оқулық  мазмұнының  материалдары  ғылым  мен  техниканың 
жаңа  бағытын  қамту  деңгейіне  қойылатын  талаптарға  сәйкес  келеді  деп  айта 
аламыз.Оқулықта Отандық әдебиетті оқыту әдістемесі саласындағы жетістіктері 
мен жаңалықтары сарапталып, әдебиетті оқыту әдістемесінің тиімділігін арттыру 
мақсатында жаңа әдіс-тәсілдер кешенімен толықтырыла ұсынылып отыр. Кітапта 
оқу  материалынан  кейін  берілген  сұрақ-тапсырмалар  студенттердің  оқу 
материалын қорытуы мен  ӛздігінен ізденуіне кӛмектеседі деген сенімдеміз.