Жалпы білім беретін мектептегі тəрбие жұмысының əдістемесі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖƏНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

 

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті 

 

                                                                                              

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

Жалпы білім беретін мектептегі тəрбие жұмысының əдістемесі 

 

5В010300 Педагогика жəне психология 

 

 

Кредит саны - 3 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орал қаласы, 2011 

 

 

1. ƏЗІРЛЕНГЕН ЖƏНЕ ЕНГІЗІЛГЕН 

М. Өтемісов ат. Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің педагогика 

жəне психология кафедрасының оқытушысы Ж.С. Исмагулова  

 

2. РЕЦЕНЗЕНТТЕР 

Бегалиева  С.Г.  педагогика  жəне  психология  магистрі,  Батыс  Қазақстан 

гуманитарлық академиясы 

Мұқанбетова  Ш.Т.  педагогика  ғылымдарының  кандидаты,  доцент  Батыс 

Қазақстан мемлекеттік университеті________________________________ 

 

3.  БЕКІТІЛГЕН  ЖƏНЕ  ҚОЛДАНЫСҚА  ЕНГІЗІЛГЕН  М.Өтемісов 

атындағы  Батыс-Қазақстан  мемлекеттік  университеттің  Оқу-əдістемелік 

кеңес отырысында 2011 жылғы «15» қыркүйек №1 хаттама  

 

4. Жұмыс оқу бағдарламасы 5В010300 Педагогика жəне психология 

 

мамандықтарының элективті пəндер каталогына сəйкес əзірленген 

 

5.  ҚАРАЛҒАН  Педагогикалық_факультеттің  Оқу-əдістемелік  кеңес 

отырысында 2011 жылғы «08» қыркүйек №1 хаттама  

  

Пəннің мақсаты мен міндеттері. 

"Жалпы білім беретін мектептегі тəрбие жұмысының əдістемесі" курсы 

"Тəрбие  теориясы"  курсының  құрама  бөлігі  ретінде  оқытылады  жəне 

студенттердің теориялық пен практикалык дайындығын байланыстырады. 

Бұл  курстың  объектісі  -  "Жалпы  білім  беретін  мектептегі  тəрбие 

жұмысының əдістемесі" курсы жоғарғы кəсіби білімнің компоненті ретінде.  

"Жалпы  білім  беретін  мектептегі  тəрбие  жұмысының  əдістемесіГ 

курсының  пəні  -  болашақ  мамандардың  əзірлік  деңгейіне  қойылатын 

талаптарға 

сəйкес 

мектепте 

тəрбие 

жұмысын 

ұйымдастыру 

жəне 

жоспарлаудың  принциптерін,  мазмұнын,  формасын,  əдістерін  жүзеге 

асырудағы студенттердің білім, білік, дағдысын қалыптастыру процесі. 

"Жалпы  білім  беретін  мектептегі  тəрбие  жұмысының  əдістемесі" 

курсының  мақсаты  тəрбие  жұмысының  технологиясын  теориялық  ұғынуы 

жəне практикада қолдануы. 

"Жалпы  білім  беретін  мектептегі  тəрбие  жұмысының  əдістемесі" 

курсының міндеттері: 

- тəрбие жұмысының негізгі ұғымдарын меңгеру; 

-  класс  ұжымы  жəне  оқушыны  диагностикалық  зерттеу  əдістерін 

меңгеру; 

- тəрбие   жұмыс   жоспарын   құру   жəне   ұйымдастыру   іскерлігін 

қалыптастыру; 

-  тəрбиелік        шаралардың        сценарийлерін        дайындау        шеберлігін 

қалыптастыру; 

-  тəрбие  жұмысының  нəтижелерін  талдау  дағдысын  қалыптастыру.  

"Жалпы  білім  беретін  мектептегі  тəрбие  жұмысының  əдістемесі" 

курсын      оқыту      нəтижесінде      студенттің      бойында      белгілі      бір   

кəсіби қасиеттері қалыптасады. 

Республикамыз  қазіргі  даму  кезеңінде  педагогикалық  үрдісті  жүзеге 

асыруға  теориялық  жəне  практикалық  дайындығы  бар,  жалпы  білім  беретін 

орта 

мектептегі 

оқушылармен 

жүргізілетін 

тəрбие 

жұмысын 

ұйымдастырудың  жаңа  əдістері  мен  технологияларын  меңгерген,  өз  бетімен 

білім  алып,  түрлі  жағдайлардан  шешім  тауып  шыға  алатын  сынып 

жетекшілерін қажет етуде.  

  Курс  мақсаты  –  студенттерге  жалпы  білім  беретін  орта  мектептегі 

оқушылармен  жүргізілетін  тəрбие  жұмысын  ұйымдастырудың  мəнін, 

принциптерін, мазмұнын, əдістемесін, технологиясын теориялық меңгерту. 

  Курс  міндеттері:  студенттерге  тəрбиенің  шеберлігін,  оқушылармен  іс-

əрекетті ұйымдастырудың əртүрлі əдістері мен формаларын  меңгерту. 

 

 

 

Курс  мазмұны:  курс  дəріс,  практикалық  сабақтар,  студенттердің  өзіндік 

жəне  оқытушымен  өткізілетін  өзіндік  жұмыстары  арқылы  жүргізіледі. 

Студенттер кəсіби білім, біліктіліктер жəне дағды, іскерліктерді меңгереді.  

Пререквизиттері: 

- Жалпы орта білім беру мектептерінің оқу пəндерінің базасы. 

Постреквизиттер:  

Студенттер бұл пəнді оқып бітіргеннен кейін 

- 

Мектептегі сыныптан тыс тəрбие жұмысына жетекшілік етуге 

қажетті білім, біліктіліктерді меңгереді; 

- 

тəрбие  мақсаттарын,  міндеттерін  жүзеге  асыруды қамтамасыз 

ететін əдістер, ұйымдастыру формалары жəне құралдарымен танысады; 

- 

кəсіби мəдениеттің негіздерін игереді;  

- курс бойынша меңгерген материалдарды педагогикалық сарамандар 

кезінде тəжірибеде жүзеге асырады. 

Оқыту  əдіснамасы.  Сабақтар  оқытудың  жаңа  технологияларын  қолдану 

арқылы өткізіледі.  

  Оқыту  негізгі  оқу  материалдары  қамтылған  дəрістер  мен  практикалық 

сабақтар  негізінде  жүргізіледі  жəне  алынған  практикалық  дағдылар, 

түсініктер 

бекітіліп 

отырады. 

Студенттердің 

білімін 

бақылау 

үй 

тапсырмаларын тексеру, электрондық оқулық т.б. оқу құралдарында берілген 

тестілерді  орындау,  ауызша  сұрау,  жеке  семестрлік  тапсырмалар  арқылы 

жүзеге асады. 

 

Тақырыптық жоспары 

№ 

Тақырыбы 

 

Сағат сандары 

Дəріс 

Семинар 

1.  Қазіргі  кездегі  жалпы  білім  беретін  мектептің 

тəрбие жұмысының жүйесі. 

1 

 

2.  Қазіргі  кездегі  жалпы  білім  беретін  мектептің 

тəрбие жұмысының ерекшеліктері. 

1 

 

3.  Сынып  жетекші  тəрбие  жұмысының  субъектісі 

ретінде. 

1 

1 

4.  Сынып 

жетекшінің 

мақсат 

қоюшылық 

қызметінің кезеңдері. 

1 

1 

5.  Сынып 

жетекшінің 

ұйымдастырушылық 

қызметі. 

1 

 

6.  Сынып  жетекшісінің  тəрбие  жоспары  жəне  оны 

құру жолдары 

1 

1 

7.  Оқушылар 

ұжымын 

тəрбиелеу 

жəне 

оқушылардың өзін-өзі басқару жүйесін дамыту. 

1 

1 

8.  Ұжымның  қалыптасу  кезеңдері  жəне  өзін-өзі 

басқару. 

1 

 

9.  Сынып жетекшінің практикалық жəне 

психологиялық жұмысы 

1 

1 

10.  Педагогикалық  қарым-қатынас жасау 

ерекшеліктері. 

1 

 

11.  Сыныптан тыс тəрбие жұмысын ұйымдастыру. 

1 

 

12.  Тəрбие жұмысының формалары 

1 

1 

13.  Тəрбие сағатын ұйымдастыру мен талдау үлгісі 

1 

1 

14.  Тəрбие  сағатын  ұйымдастыру  формалары  мен 

1 

 

тəсілдері. 

15.  Тəрбие  сағатын  ұйымдастыру  формасы  мен 

жолдары. 

1 

1 

16.  Тəрбие  жұмыстарының  негізгі  формаларының 

ерекшеліктері мен мүмкіндіктері. 

1 

 

17.  Оқушылардың сыныптан тыс жұмыстары. 

1 

 

18.  Жиналысты 

ұйымдастырудағы 

сынып 

жетекшісінің рөлі. 

1 

 

19.  Ата-аналармен жұмыс əдістемесі. 

1 

 

20.  Отбасының 

педагогикалық-пихологиялық 

диагностикасы. 

1 

1 

21.  Сынып жетекшісі жəне педагогикалық ұжым. 

1 

 

22.  Сынып жетекшісінің мектеп əкімшілігі жəне пəн 

мұғалімдерімен 

жұмысының 

мазмұны 

мен 

бағыттары. 

1 

1 

23.  Сынып  жетекшісінің  оқушыларды  тəрбиелеу 

жұмыстары. 

1 

 

24.  Сынып  жетекшісі  мен  оқушының  өзара  қарым-

қатынас сипаты. 

1 

 

25.  Сыныптағы  оқу-тəрбие  жұмысының  нəтижесін 

талдау.  

1 

1 

26.  Талдау жұмысының мазмұны мен формасы. 

1 

1 

27.  Жастар 

қозғалысы: 

балалардың 

қазіргі 

ұйымдары мен бірлестіктері. 

1 

1 

28.  І-ХІ 

сыныптарға 

арналған 

«Атамекен» 

бағдарламасының мазмұны. 

1 

1 

29.  Оқушының 

жəне 

сынып 

ұжымының 

психологиялық-педагогикалық 

профессиографиясы 

1 

 

30.  Оқушылардың  жеке  басы  мен  сынып  ұжымын 

зерттеудің маңызы. 

1 

1 

 

45 сағат. 

 

 

 

2.Тақырыптар мазмұны. 

Тақырып 1. Тəрбиелеу технологиясы жэне мұғалім тұлғасы. 

"Тəрбиелеу", 

«тəрбиелеу 

технологиясы", 

"тəрбие 

жұмысының 

əдістемесі" ұғымдары. Технология жэне гуманистік педагогика.  

 

Тақырып 2. Сынып жетекші тəрбие жұмысының субъектісі ретінде. 

Педагогикалык  шеберлік  жэне  тəрбие  жұмысының  технологиясы. 

Класс жетекшінің тұлғасы жəне оның балаларға көзкарасы. 

 

Тақырып 3. Жанүя жэне көше тəрбие факторлары ретінде. 

Əлеуметтену  жəне  тəрбие.  Жанұя  əлеуметтену  институты  ретінде. 

Жанұя  тəрбиесі.  Педагогтар  мен  ата-аналардың  əрекеттесу  формалары.  Ата-

аналарды  оқыту.  Құрдастары,  олардың  топтары  мен  мəдениеті  əлеуметтену 

факторы ретінде. Формальды емес жастар ұйымдары. 

Тақырып 4. Класс жетекшінің жұмысы. 

Мектептегі  класс  жетекші.  Класс  жетекшінің  қызметі  мен  міндеттері. 

Класс жетекші жəне педагогикалык ұжым.  

 

Тақырып 5. Класс жетекшінің тəрбие жұмысын жоспарлауы. 

Класс  жетекшінің  тəрбие  жұмысын  жоспарлауы.  Сынып  жетекшісінің 

тəрбие жоспары жəне оны құру жолдары 

 

Тақырып 7. Класс жетекші жұмысындағы диагностика. 

Диагностика  ұғымы.  Класс  жетекші  жұмысындағы  диагностика. 

Диагностиканың  пəні.  Диагностиканың  мазмұны.  Диагностиканың  əдістері. 

Диагностиканың  ұйымдастырылуы.  Диагностиканың  нəтижесін  безендіру 

жəне қолдану. 

 

Тақырып 8. Класс жетекшінің тəрбие жұмысын жоспарлауы. 

Класс  жетекші  жұмысындағы  жоспардың  орны.  Жоспардың  мазмұны, 

құрылымы,  қызметі  жэне  формасы.  Жоспарды  құру  əдістемесі.  Жоспарға 

койылатын талаптар. Класс ұжымының жұмысын жоспарлау кезеңдері.   

 

Тақырып 9. Класпен тəрбие жұмысын ұйымдастыру. 

Оқушылардың  іс-əрекетінің  түрлері.  Ұжымдық  жұмыс  формалары. 

Тəрбие  жұмысының  негізгі  формаларына  жалпы  сипаттама.  Ұжымдық 

шығармашылық іс-əрекет. 

 

Тақырып 

10. 

Оқушылардың 

тəрбиелік 

ұжымын 

ұйымдастыру 

əдістемесі. 

"Ұжым" ұғымы. Ұжымның тəрбиелік қызметі.  

 

Тақырып 11. Өзін-өзі басқаруды дамыту. 

Өзін-өзі  басқаруды дамыту.  Өзін-өзі басқару  органдары жəне олардың 

іс-əрекетінің  мазмұны.  Оқушылардың  өзін-өзі  басқаруын  дамытуды 

ұйымдастыру. Тəртіптілікті қалыптастыру.Өзін-өзі тану тəсілдеріне үйрену. 

 

Тақырып  12.  Класс  жетекшінің  практикалық  жəне  психологиялық 

жұмысы. 

Мектеп психологы жэне тəрбие. Психотерапия. Психологиялық əдістер 

жəне  оқушылармен  жұмыс.  Рольдік  ойындар.  Психологиялык  тренингтер. 

Психологиялық жаттығулар. 

 

Тақырып 13. Класс жетекшінің жұмысын талдау. 

Класс жетекшінің жұмысын талдауды ұйымдастырудың мəні жəне оған 

қойылатын талаптар. Тəрбие жұмысын талдаудың түрлері жəне деңгейлері. 

 

Практикалық (семинарлық) тақырыптарының болжамды тізбесі 

1 

Қазіргі  кездегі  жалпы  білім  беретін  мектептің  тəрбие  жұмысының 

жүйесі. 

2 

Сынып жетекші тəрбие жұмысының субъектісі ретінде. 

3 

Сынып жетекшінің ұйымдастырушылық қызметі. 

4 

Оқушылар ұжымын тəрбиелеу жəне оқушылардың өзін-өзі басқару 

жүйесін дамыту. 

5 

Сынып жетекшінің практикалық жəне психологиялық жұмысы 

6 

Сыныптан тыс тəрбие жұмысын ұйымдастыру. 

7 

Тəрбие сағатын ұйымдастыру мен талдау үлгісі 

8 

Тəрбие сағатын ұйымдастыру формасы мен жолдары. 

9 

Оқушылардың сыныптан тыс жұмыстары. 

10 

Ата-аналармен жұмыс əдістемесі. 

11 

Сынып жетекшісі жəне педагогикалық ұжым. 

12 

Сынып жетекшісінің оқушыларды тəрбиелеу жұмыстары. 

13 

Сыныптағы оқу-тəрбие жұмысының нəтижесін талдау. 

14 

Жастар қозғалысы: балалардың қазіргі ұйымдары мен бірлестіктері. 

15 

Оқушының жəне сынып ұжымының психологиялық-педагогикалық 

профессиографиясы. 

Емтихан сұрақтары. 

1. Тєрбие технологиясы жєне қазіргі мектептегі тəрбие жүйесі. 

2. Тєрбие технологиясы жєне мұғалім тұлғасы. 

3. Тєрбиешінің кєсіби қасиеттері мен дағдысы. 

4.  Педагогтың кєсіби жэне тұлғалық сенімдері, моральдік нормалары. 

5.  Гуманистік педагогика. 

6. Қоршаған орта (микроорта, жанұя, ұйымдар) мен мектептегі 

тəрбиенің байланысы. 

7.Тұлғаның элеуметтенуі, оның институттары, элеуметтік педагогика. 

8. Жанұя, жанұя тэрбиесі (мақсаты, мазмұны, əдістері, мэселелері). 

9. Ата-аналардың сауатын ашу. 

10. Жастар мэдениетінің жасөспірімнің қалыптасуында алатын орны. 

11. Қазіргі жасөспірімнің ерекшеліктері. 

12. Оқушылардың девиантты мінез-құлқы. 

13.  Класс жетекші: қызметі, класпен жұмыс жасау технологиясы. 

14.  Класс жетекші тəрбие жұмсының максаты мен мазмұны. 

15.  Класс диагностикасы (мақсаты, мазмұны, эдістері). 

16.  Кластың, оқушының диагностикалық картасы. 

17. Класс жетекшісінің тəрбие жұмысын жоспарлауы.  

18.  Оќушылардың іс-əрекетінің түрлері жэне окудан тыс тэрбие 

жұмыстары. 

19. Оқушылардың ұжымдық-шығармашылық єрекетінің моделі.  

20.  Оқушылардың тєрбиесіндегі психологиялык єдістер.  

21. Тəрбиешінің оқушылармен қарым-қатынасы, ықпал жасау тəсілдері.  

22.   Тəрбиеші жұмысындағы конфликтілер, стрестер (себептері, 

шешімдері). 

22. Класс жетекшінің тəрбие  

 

Əдебиет. 

1. Байкова Л.А., Гребенкина Л.К., Еремкина О.В. Методика 

воспитательной работы.-М., 2002.- 160с. 

2. Болдырев Н.И. класс жетекшінің тэрбие жұмысының əдістемесі.-

М.,1984. 

3. Воронов В.В. Технология воспитания. -М., 2000. 

4. Гуманистическая направленность штайнеровской педагогики. -Под 

ред. Пузанова Б.П., Речицкой Е.Г., Пелтонина Э.-М, 1999. 

5. Гуткина А.Д. Планирование и организация воспитательной работы в 

школе.-М., 2001. 

6. Дереклеева Н.И.Классный руководитель: Основные направления 

деятельности.-М, 2001 

7.Иванов И.П. Энциклопедия коллективных творческих дел. —м., 1989. 

8. Классному руководителю о воспитательной системе класса./Под ред. 

Степанова Е.Н.-М., 2001. 

9. Кукушин В.И. Теория и методика воспитания.-М., 2002. 

10. Рожков М.И., Байбородова Л.В. Организация воспитательного 

процесса в школе.-М., 2001. 

11. Сергеева В.П. Классный руководитель: планирование и организация 

работы от А до Я.-М., 2001. 

12. Созонов В.П. Организация воспитательной работы в классе.-М., 2000. 

13. Фридман Л.М., Пушкина Т.А., Каплунович И.Я. Изучение личности 

учащегося и ученических коллективов: Кн.для учителя.-М., 1988. 

жұмысын талдау, кэсіби өзін-өзі тєрбиелеуі.