Зертханалық жұмыс



жүктеу 332,45 Kb.
Pdf просмотр
бет6/11
Дата21.11.2018
өлшемі332,45 Kb.
#22823
түріПрограмма
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

жадыны үнемдейдi және қатенi iздеудi жеңiлдетедi.

Санақтық  тип - ие болатын мәндерiнiң тiзiмiмен берiледi.   Мәндер тұрақты

болады   және   жақша   iшiнде   үтiрмен   анықталып   жазылады.   Мәндердiң   тiзiмi

реттелген жиынды құрайды. Бiрiншi мәннiң реттiк нөмерi-ноль, екiншiнiкi-бiр, т.с.с.

Мысалы:


                     var

                          planeta:(mars, pluton, saturn, mercury);

                           kun:(1, 2, 3, 4, 5, 6, 7);

Бұл   мысалдағы  planeta,  kun  айнымаларының   типi   санақтық,   себебi,

айнымалыны сипаттау  бөлiмiнде var резервтелген  сөзiнен кейiн айнымалылардың

қабылдайтын   тұрақты   мәндерi   жақша   iшiнде   тiзiммен   көрсетiлген.   Planeta

айнымалысы mars, pluton, saturn, mercury  мәндерiне, ал kun айнымалысы 1, 2, 3, 4, 5,

6, 7 мәндерiне ие бола алады.

Жоғарыдағы   мысал   бойынша   planeta,   kun   типтерiн   жасасақ,   олар   былай

сипатталады.

                type planeta = ( mars, pluton, saturn, mercury);

                        kun = (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7); 

пайдаланушы жасаған осы типтер айнымалыны сипаттау үшiн былай қолданылады: 

                    var      p1, p2,p3 : planeta;

                               k1, k2 : kun;  tys : (ak, kara, sary, kyzyl);

Бұл   мысалда  type  сөзiнен   кейiн   пайдаланушы   жасаған   planeta,   kun   типтерi

сипатталған,   яғни,   олардың   мәндерi  ретінде  бiрнеше  планета  мен  күндер   номері

анықталған. 

Ал  var  сөзiнен   кейiн     p1,   p2,   p3   айнымалылары   planeta   типiмен,   k1,   k2

айнымалылары   kun   типiмен     сипатталған.   Яғни,   p1,p2,p3   айнымалылары   planeta

типiнiң бiр мәнiне, ал k1, k2 айнымалылары kun типiнiң бiр мәнiне ие болады.  Ал

tys айнымалысы ak, kara, sary, kyzyl мәндерiнің бiріне ие болады

Аралықтық тип  – берiлген айнымалының қабылдайтын мәндерiнiң төменгi және

жоғарғы шегiн көрсететiн екi  тұрақты  шаманы анықтайды. 



Тұрақтыларға қойылатын талаптар:

1. Тұрақтылар бiр типтi болу керек.

2. Типтер real-дан басқа кез келген скаляр болады.

3. Бiрiншi тұрақты екiншiден кiшi болу керек.

         

Мысал:     type

                               kunder=1..31; 

                               arip=’а’..’я’

                         var

                                d,a: kunder;    l:  arip

Kunder   деген   типтi   пайдаланушы   өзi   жасады.   Төменгi   шегi   1,   жоғарғы   шегi   31,

типтерi   –   byte.   Осы   типтегi   d,  a   айнымалылары   1..31   аралығындағы   мәндердiң



бiреуiн қабылдайды.  Сол сияқты,  arip  типiндегi  l  айнымалысы а..я аралығындағы

әрiптердiң бiрiне ие болады.



Сұрақтар

1.  Таңдау операторы қай кезде қолданылады?

2  Таңдау айнымалысы қандай қызмет атқарады?

3.  Тандау операторынын  жазылу форматы қандай?

4. Тандау операторынын орындалуын түсiндiр ?

5. Тандау операторын пайдалану ережелерi қандай 

1. Стандарттық типтердi ата.

2. Пайдаланушының типтерi қай кезде қолданылады?

3. Санақтық тип қалай жазылады?

4. Аралықтық тип қалай жазылады?



№6 зертханалық  жұмыс Программалауға модульдық ыңғай.

Циклдер.

Теориялық бөлім

Параметрлi   қайталану.  Қайталанатын     әрекеттердiң   саны   алдын-ала   белгiлi

болғанда For  операторы пайдаланылады. Бұл оператор параметрлi қайталану деп

аталады,   себебi,   қайталану   саны      параметр  немесе  басқарушы   айнымалы  деп

аталатын   айнымалының   мәнiне   байланысты   болады.   Бұл   айнымалыда   қайталану

саны көрсетiледi. Қайталанатын әрекеттер цикл денесi деп аталады.

Жазылу    форматы:

For  <циклдiң параметрi>:=  <s1>  to   <s2>   do 

      <оператор>;                         { өсу ретімен }

For <циклдiң параметрi>  :=  < s2>  downto  < s1>   do <оператор>;                               

{ кему ретімен}

Мұндағы:  s1, s2 - параметрдiң  бастапқы  және  соңғы  мәндерi;

               For … do - циклдiң тақырыбы;

                     <оператор> –цикл денесi.

Цикл денесi жай немесе құрама оператор болуы мүмкiн.



For   операторы мынаны  анықтайды:

– параметрдiң өзгеру аралығын және цикл денесiнiң қайталану санын;

– параметр мәнiнiң өзгеруiн ( to-өсу, downto-кему);

FOR  операторы  параметр  барлық  мәндерiне  ие  болып  бiткенше, цикл  денесiнiң

орындалуын  қайталауды  тоқтатпайды.

Егер  s2>s1 болса, цикл денесi  (s2-s1+1)  рет орындалады. 

Егер s1>s2 болса, цикл денесi  орындалмайды.

Алғы шартты цикл. Егер iс-әрекеттiң қайталану саны белгiсiз, бiрақ қайталану 



шарты белгiлi болса, онда while немесе repeat операторлары қолданылады.

While (әзiр) операторында қайталану  шарты цикл денесiнен бұрын тексерiледi.

Сондықтан while  операторы алғы шартты цикл деп аталады. 

  Жазылу форматы:    

                     While <қайталану шарты> do

                               <цикл денесi>

Қайталану шарты – бульдiк (логикалық) өрнек, цикл денесi - жай немесе құрама

оператор. Цикл   денесi   орындалудан бұрын   шарттағы өрнектiң мәнi анықталады.

Егер ол мән   true болса, цикл денесi орындалады. Шарттық өрнектiң мәнi тағы да

анықталады,  егер       нәтижесi false болса циклдың   жұмысы аяқталып,  while-ден

кейiнгi бiрiншi оператор орындалады.

Кейiнгi шартты цикл. Циклдің бұл түрінде:

- қайталану шарты цикл денесiнен кейiн тексерiледi, сондықтан  кейiнгi шартты



цикл  деп аталады.  

- қайталанатын iс-әрекеттер кем дегенде 1 рет орындалады. 

- шарттың нәтижесi  true болғанда циклдiң орындалуы тоқтайды. 

Жазылу форматы: repeat

                                            <оператор;>

                                                   :                         {цикл денесi}

                                            < оператор;>

                                    until  <циклді аяқтау шарты>;



Repeat және until сөздерiнiң арасындағы операторлар цикл денесi болады.

Кейiнгi   шартты   циклдiң   орындалу   тәртiбi:  алдымен   цикл   денесi

орындалады, одан соң циклден шығу шарты тексерiледi. Егер нәтиже false болса,

цикл денесi тағы да орындалады, егер true болса, циклден шығады.

1-мысал: 999 саны  енгiзілгенше бүтiн сандарды енгізе отырып, олардың 

қосындысын табу.                          

                                  …

         x: integer;  sum: real;

         begin

                  sum:=0;

                  repeat

                          write (‘х-тi енгiз’);   readln(x);

                                      if x<> 999 

                                           then sum:=sum+x;

                                until x=999;

                       writeln (‘сандардың қосындысы=’,sum);   readln;

                    end. 

 Айнымалыларға түсiнiктеме:

          х-енгiзiлетiн бүтiн сандар;   sum-олардың қосындысы (real); 

Бағдарламаның басында қосынды 0-ге теңестiрiледi. Одан соң repeat сөзiмен цикл

ашылады. Цикл денесiнде  “х-тi енгiз” сұрауымен х айнымалының мәнi енгiзiледi. If

операторы ол санның 999-ге тең емес екендiгiн тексередi. Егер тең болмаса, Sum

қосындысының мәнiне х саны қосылады. Циклдiң соңындағы   until х=999 циклдiң



жүктеу 332,45 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау