Спарханова Нуржамал Алшынбековна
№25 Титов атындағы ЖОМ КММ химия пәнінің мұғалімі
Түркістан облысы, Жетісай ауданы, Абай ауылы, Қазақстан
Химия пәнің STEM жүйесі бойынша оқытудың маңызы
Ел президенті Н.Ә. Назарбаев: «Қазіргі кезде цифрлық технологияның
жедел дамуы мен адам қызметінің барлық саласын цифрландырудың жылдам
дамуымен байланысты STEM білім беру маңызды және өзекті мәселе, білім
беру жүйесінің барлық деңгейлерінде ерекше назар аударуды талап етеді».
Қазіргі уақытта әлемде төртінші технологиялық революция қарқынды
жүріп жатыр. Ақпарат ағыны, жоғары технологиялық инновациялар біздің
өміріміздің барлық салаларын өзгертіп жатыр. Қоғам сұранысы да, жеке
тұлғаның қызығушылықтары да өзгеруде.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев та 2018 жылғы 10 қаңтардағы
«Төртінші
өнеркәсіптік
революция
жағдайындағы
дамудың
жаңа
мүмкіндіктері» атты Жолдауында әлемнің дамыған елдерінің қатарына қосылу
үшін Қазақ елі атқаруға тиісті 10 міндетті нақтылап беріп, оқытудың заманауи
әдістемелер мен технологияларды қолдану керектігін баса айтты. Сол себепті,
бәсекеге қабілетті елдер қатарында болу үшін STEM – білім беру мен оқуды
бірдей бағытта ілгерілетуіміз қажет.
STEM білімін дамытудағы маңызды факторлардың бірі мектептегі оқу
процесінің материалдық-техникалық жабдықталуы болып табылады. 2016
жылы «Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуы
туралы ұлттық баяндамаға» сәйкес, физика, химия және биология секілді STEM
пәндерінде жаңа модификациялы кабинеттер бар мектептер саны 70% -ды
құрады.
STEM-білім - жаңа термин, әрбір әріпіне жеке тоқталсақ:
- Science (ғылым),
- Technology (технология),
- Engineering (инжиниринг),
- Math (математика).
Осыдан жаратылыстану ғылымын технологиямен, инженерлік және
математикамен үйлестіре отырып, жобалық дайындықпен кешенді пәнаралық
тұрғыдан келеміз. Өмірдегідей, барлық нысандар интегралданған және бір
бүтін біріктіріледі.
STEM термині АҚШ-тан бастау алған, ол өздерінің оқушыларының
ғылыми-техникалық бағыттағы құзыреттерін қарқынды дамыту және күшейту
мақсатында мектеп бағдарламасына енгізген, өйткені бүгінгі күн технология
дәуірі.
STEM – оқытудың біріктірілген тәсілі, оның шеңберінде академиялық
ғылыми-техникалық тұжырымдамалар шынайы өмір контексінде зерттеледі.
Бұндай тәсілдің мақсаты – мектеп, қоғам, жұмыс және бүкіл әлем арасында
STEM - сауаттылықты дамытуға және әлемдік экономикадағы бәсекеге
қабілеттілікке ықпал ететін нық байланыстарды орнату.
STEM оқыту үдерісін жаңаша ұйымдастыру оқытушының өзін-өзі
дамытуына қолайлы жағдай жасай отырып, оның шығармашылық қабілетінің
артуына септігін тигізеді. Сондықтан, ғылыми-техникалық прогрестен қаламай,
жаңа педагогикалық инновацияларды дер кезінде қабылдап, өңдеп, нәтижелі
пайдалана білу – әрбір ұстаздың негізге міндеті.
Инженерлік жобалау барысында оқушылар проблемаларды анықтап,
оларды дамытады, сынайды және оларды шешу жолдарын табады. STEM білім
беруоқушыларды
жаратылыстану-математикалық
және
инженерлік-
технологиялық бағыттағы негізгі пәндер бойынша білім алуға, сыни ойлау
дағдыларын дамытуға және ғылым мен техникада кәсіпке деген ұмтылысты
дамытуға бағытталады. Осыған байланысты, бүгінгі таңда, орта білім беру
жүйесінің маңызды міндеттерінің бірі оқушылардың ғылыми-зерттеу және
жобалық қызметіне жағдай жасау, жаратылыстану, физика-математика және
техникалық ғылымдарды оқып-үйрену, ғылыми-техникалық шығармашылықты
жүзеге асыру, тақырыптық рекреациялық және желілік жоба өзара әрекеттесуді
ұйымдастыру, оқушылардың шығармашылық есептік ойлау қабілетін
қалыптастыруға,
ғылыми-зерттеу
бастамаларына,
инженерлік
және
технологиялық перспективаларына өздерінің ынталандыруларын көрсетуге
ықпал ету.
STEM- эмоция, сезім, шығармашылыққа жауап беретін мидың оң жақ
жарты шарын жұмыс істетеді. Аталған технология бойынша мысал ретінде
көптеген сәтті өткен жобалық жұмыстарды атауға болады. Мысалы биология,
химия, математика сабақтарынан алған білімдерін пайдалану арқылы ойлап
табылған суға арналған сүзбені айтуға болады, сондақ –ақ техникалық білімін
жаңғыртса бұл жерде шынайы жұмыс істейтін сүзгіні жасауға болады. Ең
бастысы мұнда ғылыми ізденіс пен жобалау жұмысы барысында өздерін аса
сенімді сезінбейтін балаларға оны шығармашыл түрде безендіртуге болады.
Химия пәнің STEM жүйесі бойынша оқытудың маңызы зор. Мысалы
STEM оқытуды енгізу үшін жаратылыстану циклінің субъектілерін біріктіруге
болады. Біріншіден, онда химия, биология және физика тұрғысынан су
қасиеттерін зерттеу үшін сабақтар екі немесе одан да көп болып табылады, ал
сол сабақтарды біріктіріп, сол тақырып бойынша пәндерді бірктіріп бір сабақ
жасаса онда молекулалардың құрамы, химиялық облигациялар бойынша
оқушылардың практика жүзіндегі тапсырмалары кіріседі, физикалық қасиеттері
және өмір тіршілігіндегі судың рөлі тақырыптарын біріктіру арқылы оқушының
басқа ғылыми жобалармен айналысуға деген бос уақытын қалдырамыз.
Екіншіден, STEM бағдарламаларын іске асыру оқушылардың бірнеше пән
туралы білімін және бірнеше пән мұғалімдерінің консультацияларын қолдана
отырып, мысалы, математика, физика және информатика бойынша білімдерін
қажет ететін бейнероликтерді жазу үшін тіркелген ауданы бар ұшқышсыз әуе
көлігінің үлгісін жасау арқылы оқушылардың жобаларын құру мүмкіндігі
болады. Үшіншіден, жазғы мектеп сыныптарының әлеуетін ескеру керек,
әдетте екі-үш аптаға созылады. Оқытушылар топтағы оқушыларға химиямен
басқа да пәндер бойынша дағдыларды қажет ететін ғылыми тәжірибені
практикада қолдануға тапсырма бере алады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
