Ќазаќстан республикасыныѕ«жасыл» экономикаєа кґшутўжырымдамасы

8 

 

 

ІІ. «Жасыл экономикаға» кӛшу жӛніндегі негізгі қағидаттар  

мен жалпы тәсілдер 

 

1. «Жасыл экономикаға» кӛшу жӛніндегі негізгі қағидаттар  

 

«Жасыл экономикаға» кӛшу мынадай негізгі қағидаттарға негізделеді: 

1) 

ресурстардың  ӛнімділігін  арттыру:  ресурстардың  ӛнімділігі  (су, 

жер,  энергетика  ресурстарының  бір  бірлігіне,  парниктік  газдар 

шығарындыларының  бір  бірлігіне  және  т.б.  шаққандағы  ЖІӚ  ретінде 

айқындалады) орталық экономикалық кӛрсеткішке айналуға тиіс, ӛйткені бұл 

параметр  қоршаған ортаға жүктемені барынша тӛмендете отырып, еліміздің 

құн жасау қабілетін бағалайды; 

2) 

ресурстарды  пайдалану  үшін  жауапкершілік:  ресурстарды 

орнықты  тұтыну  қоршаған  ортаның  жай-күйіне  мониторинг  жүргізу  мен 

бақылау  үшін  мемлекеттік  биліктің  барлық  деңгейіндегі  жауапкершілікті 

арттыру қажет; 

3) 

неғұрлым 

тиімді 

технологияларды 

пайдалана 

отырып 

экономиканы  жаңғырту:  Қазақстан  шамамен  таяудағы  20  жылда  ЖІӚ-ні, 

ӛнеркәсіптік  ӛндіріс  кӛлемін  және  инфрақұрылым  объектілерінің  санын 

бірнеше  есеге  еселейді.  Бұл  жаңартулар  экономикада  мүлдем  жаңа 

шешімдерді қолдану мүмкіндігін ашады: бұл жаңа технологиялар, ӛндірістің 

тұйық  циклімен  интеграцияланған  жүйелер  немесе  электр  энергиясын 

ӛндірудің  «Үшінші  индустриялық  тӛңкеріс»  шеңберіндегі  инновациялық 

тәсілдері болуы мүмкін; 

4) 

ресурстарды  тиімді  пайдалану  жӛніндегі  іс-шаралардың 

инвестициялық  тартымдылығын  қамтамасыз  ету:  ресурстарды  тұтынушы 

салаларды  субсидиялау,  кӛбіне,  мұндай  субсидиялау  тиімсіз  тұтынуға  әкеп 

соғатындықтан,  оларды  қысқарту  мақсатында  ресурстар  нарықтарында  әділ 

тариф және баға белгілеуді қамтамасыз ету қажет; 

5) 

бірінші  кезекте  рентабельді  іс-шараларды  іске  асыру: 

экологиялық  жағдайды  жақсартуға  ғана  емес,  сонымен  қатар  экономикалық 

пайда  алуға  қол  жеткізуге  мүмкіндік  беретін  бастамаларға  басымдық 

беріледі; 

6) 

бизнес пен халық арасында  оқыту және  экологиялық мәдениетті 

қалыптастыру:  білім  беру  және  кадрлар  даярлау  жүйесіндегі  ресурстарды 

ұтымды  пайдалану  және  қоршаған  ортаны  қорғау  туралы  қолда  бар  білім 

беру бағдарламаларын жетілдіріп, жаңаларын әзірлеу қажет. 

 

 

 

 

 

9 

 

 

2. «Жасыл экономикаға» кӛшу жӛніндегі жалпы тәсілдер 

 

2.1. Әлеуметтік даму 

 

«Жасыл  экономикаға»  кӛшудің  әлеуметтік  аспектісі  Қазақстан 

экономикасын  әртараптандыруға  мүмкіндік  беретін  бес  ӛнеркәсіптік 

кластерде жаңа жұмыс орындарын құрудан кӛрініс табады: 

«Жасыл» құрылыс: Құрылыс секторын дамытудың ағымдағы серпіні 

2030 жылға қарай жаңа ғимараттардың бүгінгі таңда бүкіл тұрғын үй қорын 

құрап  отырғандай  саны  салынатынын  кӛрсетіп  отыр.  Бұл  ретте  Қазақстан 

терезе, жылу ӛткізбейтін материалдар, мыс құбырлар сияқты кӛптеген негізгі 

құрылыс  материалдарын  импортқа  шығарады.  Егер  ұлттық  кәсіпорындар 

осындай ӛнімнің 50% ӛндірсе, бұл 2030 жылға қарай 150 мыңға дейін жаңа 

жұмыс орнын құруға мүмкіндік береді.  

Ауыл  шаруашылығы.  Бұл  Тұжырымдаманы  іске  асыру  ауыл 

шаруашылығы  индустриясында  шамамен  400  мыңға  жуық  жаңа  жұмыс 

орнын  құруға  мүмкіндік  береді.  Жайылымдар  мен  ауыл  шаруашылығы 

алқаптарының алаңын кеңейту есебінен 150 мыңға дейін жұмыс орнын құру 

межеленіп  отыр,  жылыжай  шаруашылығын  кеңейту  есебінен  қосымша         

50  мың  жұмыс  орны  құрылмақ.  Сонымен  қатар  200  мыңнан  астам  қосалқы 

жұмыс орны, тамақ ӛнімдерін қоса алғанда, қосылған құнның бүкіл тізбегін 

дамыту есебінен пайда болады. 

Электр 

энергетикасындағы 

жаңа 

технологиялар. 

Электр 

энергетикасына  салынатын  2030  жылға  қарай  50  млрд.  АҚШ  доллары 

мӛлшеріндегі  және  2050  жылға  қарай  100  млрд.  АҚШ  долларына  жуық 

айтарлықтай  инвестициялар  ғылыми,  инженерлік,  техникалық  немесе 

құрылыс  мамандықтары  бар  адамдарға  жұмысқа  орналасу  мүмкіндігін 

береді.  Аталған  инвестициялардың  –  50%-ға  дейінгі  қомақты  үлесі 

энергияның  баламалы  кӛздеріне  тиесілі,  сондықтан  жаңа  жұмыс  орындары 

жаңартылатын энергетиканың жоғары технологиялы секторында құрылады.  

Тұйық цикл жағдайында қалдықтарды басқару мен кәдеге жарату 

және  материалдарды  ӛңдеу.  Дүниежүзілік  практика  кӛрсетіп  отырғандай, 

қалдықтарды  басқару  мен  кәдеге  жарату  секторында  негізінен  техникалық 

мамандықтағы  немесе  жалпы  бейіндегі  кадрлық  ресурстардың  кӛп  саны 

тартылады.  Қазақстанда  әртүрлі  қалдық  түрлерін  жинаумен  және  ӛңдеумен 

айналысатын кәсіпорындар құру 2030 жылға қарай 8 мың жаңа жұмыс орнын 

құруы мүмкін. 

Су  ресурстарын  басқару  және  коммуналдық  сумен  жабдықтау 

және  су  бұру.  Сарқынды  суларды  ӛңдеу  жӛніндегі  кәсіпорындарда  және 

суару  секторында  3  мыңнан  8  мыңға  дейінгі  жаңа  жұмыс  орны  құрылатын 

болады;  сонымен  қатар  жаңа  инфрақұрылым  объектілерін  салу  кезеңінде 

уақытша бос жұмыс орындарын құруға болады.