181
сабақтың
білімділік,
дамытушылық
және
тәрбиелік
аспектілерінің өзара байланысы.
7. Мұғалімнің іс-әрекеті:
жаңа білімдердің мазмұндамасының ғылымилығы мен қол-
жетімтілігі;
ең жақсы мұғалімдердің тәжірибесін және әдістемелік
ғылымның ұсыныстарын қолдану;
оқу материалын бекітуді ұйымдастыру;
оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастыру;
оқушылардың білімдері мен дағдыларын тексеру және
бағалау;
мұғалімнің сұрақтары және оқушылардың оған жауап беруін
талап ету;
оқушылардың оқу материалын саналы түрде меңгеруіне
мұғалімнің қарауы;
үй тапсырмасы және мұғалімнің оған көңіл бөлуі;
тәртіпке және оқушылардың саналы тәртіптілігіне жету
жолдары;
көрнекілік құралдарды, техникалық оқу құралдарын
қолданудың тиімділігі;
мұғалімнің сыныппен қарым-қатынасы және т. б.
8. Оқушылардың іс-әрекеті:
жұмыс орнын дайындау;
оқушылардың сабақтағы мінез-құлқы – тәртіптілігі,
ыждағаттылығы, белсенділігі, көңілдері, бір жұмыс түрінен басқасына
көше білу іскерлігі және т. б.;
оқушылардың өздік жұмысының сапасы мен қарқындылығы;
оқушылардың ауызша сөйлеу және жазу мәнерінің күйі;
оқушылардың теорияны білуі және алған білімді қолдана
білу іскерлігі;
оқушылардың мұғалімге деген қарым-қатынасы;
жұмыста жалпы алғанда ұжымның және жеке оқушылардың
сабаққа қатысу дәрежесі мен мінезі және т. б..
9. Қорытынды:
сабақ жоспарының орындалуы;
сабақ мақсаттарына жетуі;
сабақтағы ең қызықтысы және өнегелілігі;
сабақта не нәрсе аса үлкен әсер қалдырды;
осы тақырыпқа қайтадан сабақ өткізгенде қандай
өзгертулерді мақсатты түрде енгізу керек;
сабақты бағалауы.
182
Келтірілген жалпы үлгілердің көмегімен болған сабақтың
жалпы таладуын және өздік талдауын жасауға болады. Әйтсе де,
тәжрибеде сабақтың талдауын жасағанда жалпы үлгіден басты
жағдайларды ерекшелеу қиынырақ болуы.
Сондықтан жалпы үлгіден басты жағдайларды ерекшелеудің
бір нұсқасын келтірейік:
1. Сабақта қандай білімділік, дамытушылық және тәрбиелік
мақсаттар орындалды? Олардың ішінен қайсысы басты болды және
неге? Олардың өзара байланысы қандай?
2. Сабақтың өзгешелігі қандай? Оның типі қандай? Берілген
сабақтың тақырыптағы, бөлімдегі, курстағы алатын орны?
3. Сабақты жоспарлағанда оқушылардың мүмкіндіктері қалай
ескерілді?
4. Сабақтың құрылымы мен сабақтың жеке бөлімдеріне
уақыттың бөлінуі тиімді ме?
5. Қай материалға немесе сабақ бөліміне басты акцент
қойылады?
6. Оқу әдістерін таңдау және олардың байланысы қалай
түсіндіріледі?
7. Сабаққа оқу формалары қалай таңдалды?
8. Сабақта сараланған әдіс-амалдың қолданылуы не себебті?
Қалай ол іске асырылды?
9. Сабақта қолданылған оқушылардың білімін тексеру мен
бақылау формаларының таңдалуы немен түсіндіріледі?
10. Бүкіл сабақ барысында оқушылардың жұмыс қабілеттілігі
немен қамтамасыз етіліп отырды?
11. Оқушылардың қажуы алдын ала қалай ескеріліп отырды?
6.4.2. Сабақ барысын және тиімділігін бағалауға арналған
нұсқаулар
Оқушылардың жауап беруін бақылағанда мына кездерге көңіл
бөлуді ұсынуға болады:
1. қандай формада жауап беру жүргізілді (жеке немесе
фронтальды, ауызша, жазбаша немесе зертханалық);
2. таңдалған жауап беру формасының бағасының оңтайлығы;
3. сабақтың басқа кезеңдерінің арасында сұрауды жасау кезі
дұрыс анықталды ма?;
4. сабақ барысында жауап сұрауға кеткен уақыт дұрыс бөлінді
ме?
5. жауап алудың мақсаты нақты қойылды ма (жаңа тақырыпқа
көшу, білімді тексеру, іскерлігін тексеру);
183
6. ол толық іске асырылды ма?
7. мұғалім жауап алудың оқытушылық қасиетін қамтамасыз
етуге тырысты ма?
8. барлық оқушылардың оған белсенді қатысуы;
9. қателіктер іскерлі түрде түзетілді ме және оған оқушылар
қатысты ма?
10. бағалар қаншалықты объективті түрде қойылды және дәлелді
түрде негізделді;
11. басты ұғымды меңгеруге қалай көңіл бөлінді?
12. жауап беру жоспарының қисындылығына?
13. білімнің беріктілігіне және оны тәжірибеде қолдана білуіне
көңіл аудару.
Сабақтағы жаңа материалды оқу барысын бақылағанда
мынаған көңіл бөлу керек:
1. оқушылар алдында сабақ тақырыбын оқудың басты
міндеттері қойылды ма және қаншалықты нақты және анық қойылды?
2. оқу материалы мазмұндамасының қолжетімділігі;
3. ондағы бастысы, нақтысы белгіленді ме және оған
оқушылардың көңілі тұрақтандырылды ма?
4. жаңаны оқу қарқыны оңтайлы ма?
5. оқушылардың жаңа материалды ұғу дәрежесі түсіндіру
барысында тексеріліп отырды ма?
Жаңа материалды бекіткенде мынаған көңіл бөлу керек:
1. берілген тақырыптағы ең басты ұғымды меңгеруге таңдалған
жаттығулар қатыстырылды ма?
2. жаттығуларды орындау барысында оқушыларға сараланған
көмек көрсетілді ме?
3. жақсырақ дайындалған оқушыларға қосымша тапсырмалар;
4. типтік қателіктер мен қиындықтар кездесті ме? Олардан
құтылу жолдары.
Үй тапсырмасын бергенде мынаған көңіл бөлу керек:
1. оның көлемі мен күрделігі оңтайлы ма, оны осы пәннің үй
тапсырмасын орындауға берілетін уақыт ішінде орындау керек пе?
2. үй тапсырмасы түсіндірілген бе?
3. безендіруге талаптар;
4. үй тапсырмасы сараланған ба?.
Оқушылардың алған білім, біліктілік және дағдыларынан
көрінген мазмұн мен нәтижелері талдаудың өзегі болуы қажет!
Өткізілген сабақтың өздік талдау нобайы
№
Талдауды қорытындылау үшін қойылатын
Мұғалім әрекетінің
Достарыңызбен бөлісу: |
