6
КІРІСПЕ
«Информатиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» курсы
болашақ информатика мұғалімдерін кәсіптік дайындаудың маңызды
компоненті және «5В011100 – информатика» мамандығы бойынша
Қазақстан Республикасы мемлекеттік жалпыға міндетті білім
стандартының жоғары кәсіптік білім беру пәндерінің құрамдас бөлігі
болып табылады.
Оқу құралының мазмұны әдістемелік курстар үшін дәстүрлі екі
– жалпы және нақты (немесе дербес) оқыту әдістемесі бөлімдерінен
құралады. Сондықтан информатиканы оқытудың жалпы және нақты
оқыту әдістемелері бойынша, әр бөлім жеке кітап болып шықты.
Құралдың бірінші бөлімі информатиканы оқытудың жалпы
әдістемесі мәселелерін ашатын алты тарауды құрады. Бірінші тарауда
информатиканы оқыту әдістемесі пәнінің педагогикалық ғылым
ретінде қалыптасуы, информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесі,
оқыту мақсаттары баяндалды. Екінші тарау информатиканы оқытуды
ұйымдастыру мәселелеріне бағытталды. Информатиканы оқыту
формалары мен әдістері, информатиканың қазіргі сабағы, сабақтың
ерекшеліктері, үшбірлік мақсаты, құрылымы анықталып, тақырыптық
және жеке сабақты жобалау әдістемелік мәселелері сипатталды.
Информатика пәні бойынша білімді бақылау, тексеру және
бағалаудың әдістемелік жүйесі, үшінші тарауда баяндалды. Төртінші
тарау информатика пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстың
әдістемесіне және дидактикалық негіздеріне арналды. Информатика
кабинетінің қызметі, жұмыс істеу шарттары, оған қойылатын
санитариялық-гигиеналық талаптары бесінші тарауда қарастырылды.
Алтыншы тарауда жас маманға арналған әдістемелік нұсқаулар
сипатталды. Сонымен қатар әр тараудың аяғында өткізілетін
семинар/практикалық сабақтардың мақсаты анықталып, ұсыныстар
берілді.
Оқу құралының екінші бөлімі информатиканы нақты оқыту
әдістемесін жеткілікті қарастыруға бағытталды. Информатиканың
базалық курсының стандарт бойынша бекітілген мазмұндық
сызықтарын оқыту әдістемелері жүйелі түрде қамтылды. Ақпарат
және ақпараттық процестері, ақпаратты ұсыну, компьютер бағыты,
формализациялау және модельдеу, алгоритмдеу және бағдарламалау,
ақпараттық технологиялар мазмұндық сызықтарын оқытудың нақты
әдістемелері толық қарастырылып сипатталды. Информатиканың
пропедевтикалық курсын оқыту әдістемесі баяндалды. Әр тараудың
мазмұндық бағытына сәйкес зертханалық сабақтарды өткізуге кеңінен
7
жеткілікті әртүрлі жаттықтыру тапсырмалары берілді. 1-қосымшада
базалық курстың мазмұндық сызықтары бойынша логикалы түрде
құрылымданған сызбалар бейнеленді.
Авторлар: Т.Қ. Қойбағарова бірінші кітаптың төрт (1, 2, 5, 6),
екінші кітаптың алты (1-6) тарауларын жазды, кітаптардың мазмұнын
жүйелеп құрылымдады. Р.А. Ельтинова бірінші кітаптың екі (3, 4),
екінші кітаптың 7-тарауын жазды, аударма жұмысының аумақты
көлемін орындады.
Оқу құралы педагогикалық жоғарғы оқу орындарының
«Информатика» мамандығында оқитын студенттерге, информатика
мұғалімдеріне, әдіскерлерге және оқу-ағарту мамандарының білімін
жетілдіру саласында жұмыс жасайтын мамандарға арналған.
8
1-БӨЛІМ. ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЖАЛПЫ
ӘДІСТЕМЕСІ
1-тарау. Информатиканы оқыту әдістемесі пәні
1.1. Информатика ғылым және орта мектептегі оқу пәні
ретінде
Информатиканың ғылым ретінде пайда болуы және қалыптасуы
өткен ғасырдың екінші жартысынан басталады. Информатиканың
зерттейтін аймағы – ақпараттың құрылымы мен ортақ қасиеттері,
сонымен қатар адам тіршілігінің түрлі саласында ақпаратты іздеу,
жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және пайдалану үрдістерімен
байланысты мәселелерді қамтиды. Ақпараттың ауқымды көлемі мен
ағымын өңдеу автоматтандырусыз және коммуникация жүйесінсіз
жүзеге асыру мүмкін емес, сондықтан электронды есептеуіш
машиналар мен заманауи ақпараттық және коммуникациялық
технологиялар информатиканың іргелі ядросы және материалдық
базасы да болып табылады [2].
Ақпаратты ресурстың айырықша түрі деп есептеген жөн, мұнда
«ресурс» материалдық заттардың немесе заттың энергетикалық,
құрылымдық немесе басқа да сипаттамаларынан тұратын білім қоры
деп түсіндіріледі. Материалды заттармен байланысты ресурстардан
айырмашылығы – ақпараттық ресурстар сарқылмайды және де
материалды ресурстарға қарағанда, басқаша жаңару немесе қайта
жаңғырту әдістеріне ие болады. Қоршаған ортаның біртұтас
құрамдастары зат және энергиямен қатар, ақпарат сол ортаның негізгі
сарқылмас таным көзі болып табылады.
Ақпарат жөнінде заманауи ғылыми көзқарасты дәлме-дәл
тұжырымдаған кибернетика «атасы» Норберт Винер
1
болды. Оның
пікірінше: «... ақпарат – біздің және сезіміміздің сыртқы ортаға
бейімделу үрдісінде одан қабылданған мағынаны белгілеу».
Кибернетиканың пайда болуы 1948 жылы осы ғалымның:
«Кибернетика немесе жануарлар мен машинадағы байланыс пен
басқару» кітабының шығуымен байланыстырылады. Аталған кітапта
басқарылатын жүйелерге ортақ теориясын жасаудың жолдары,
басқару және байланыс проблемаларын қарастыру әдістері
негізделген болатын.
Кибернетикада ақпарат деп қандай-да бір жүйенің қоршаған
ортадан қабылдайтын (Х кіру ақпараты), қоршаған ортаға беретін (Y
1
Норберт Винер (1894 —1964) — американдық ғалым, көрнекті математик және философ,
кибернетиканың және жасанды интелект теориясының негізін қалаушы.
Достарыңызбен бөлісу: |
