47
-
жобаға дайындықтың ұйымдастырушылық кезеңінің болуы –
өзіндік таңдау мен шешім нұсқасын әзірлеу, бағдарламалық және
техникалық құралдарды таңдау, ақпарат көзін таңдау;
-
жоба
қатысушылары
арасынан
лидерді
таңдау
(ұйымдастырушы, үйлестіруші), рөлдерді үлестіру;
-
өзін-өзі сараптау және өзін-өзі бағалау кезеңінің болуы
(қызмет рефлексиясы), нәтижені қорғау және орындау деңгейін
бағалау;
-
әрбір топ жеке жобаны әзірлеумен айналыса алады немесе
ұжымдық жобаны әзірлеуге қатысу мүмкіндігі бар.
Экскурсиялар – информатиканың өндірісті басқаруын немесе
ЭЕМ-ді қолданатын мамандықтарды көрсету үшін ұйыдастырылады.
Бұл сабақ не курс басында, не соңында өткізіледі.
Сабақ
1
. Педагогика бойынша классикалық оқу құралдарында –
сабақ (басқа да оқу формаларымен толығып отыратын) оқытудың
негізгі ұйымдастырушылық формасы ретінде қарастырылады.
Мектепте жиі қолданылатын ұйымдастырушылық форма
сынып-сабақтық оқыту болып табылады, себебі оқушылар 85–95%
оқу уақытын сабақта өткізеді.
Сынып-сағаттық оқыту жүйесіне тән белгілері келесідей:
оқушылардан құралған оқу тобының тұрақты құрамы;
әрбір сыныпта оқыту мазмұнын қатаң анықтау;
оқу сабақтарының кестесін анықтау;
оқушылардың жеке және ұжымдық жұмыс формаларын
үйлестіру;
мұғалімнің жетекші рөлі;
оқушыларды жүйелі тексеру және білімдерін бағалау.
-
жоғарғы оқу орындарындағы (ЖОО) сияқты сабақтар
(дәріс-сабақ, семинар-сабақ, практикалық сабақ, коллоквиум сабағы,
консультациялық сабақ, сынақ-сабақ);
-
арнайы бағыттағы сабақтар (практикум-сабақ, өздік
жұмыс сабағы, бақылау жұмысы сабағы, жаппай зертханалық жұмыс
сабағы, экскурсия-сабақ, пәнаралық сабақ);
-
ойын түріндегі сабақтар (рөлдік ойын сабағы, сайыс-сабақ,
сауалнама-сабақ, конференция-сабақ, кездесу-сабақ, жоба-сабақ);
-
мазмұнды құрылымдардан тұратын сабақтар (кітаппен
жұмыс жасау сабағы, электронды жұмыс дәптерімен өткізілетін сабақ,
қарқынды тірек сигналдар негізіндегі сабақ, жалпылаушы кестелер
негізіндегі сабақ, диктант-сабақ, типтік бағдарламалық құрылымнан
тұратын сабақ).
1
2.4-бөлімде қарастырылды.
48
Информатиканы оқыту әдістері
Әдіс (грек.– «methodos» – «зерттеу») – бұл тәсіл, әдіс немесе
әрекет бейнесі; мақсатқа жету әдісі, қандайда бір айқындалған түрде
реттелген әрекет; нақты тапсырманы шешуге бағынышты, шындықты
игерудің практикалық немесе теориялық тәсілдері мен амалдардың
жиынтығы.
Әдебиетте әдіс ұғымына әртүрлі анықтамалар келтіріледі:
1) мұғалім мен оқушы әрекетінің тәсілі;
2) жұмыс тәсілдерінің жиынтығы;
3) мұғалім оқушыларды білімсіздіктен білімге жетелейтін жол;
4) мұғалім мен оқушылар әрекеттерінің жүйесі және т.б.
Педагогтардың
көпшілігі,
әдістерді
оқыту
үрдісінің
тапсырмалар жинағын шешуге бағытталған, мұғалім мен оқушының
реттеліп өзара іліктелген әректерінің тәсілдері деп қарастырады.
Оқыту әдісі – бұл оқыту, дамыту және тәрбиелеу кезінде
белгілі бір тапсырмалар шеңберінде қолданылатын педагог пен
оқушылардың
нысаналы
педагогикалық
қарым-қатынасын
ұйымдастыру ережелері мен реттеуші қағидалар жүйесі
(М.И.Махмутов
1
).
Оқыту әдістерінің жіктеуі
Оқыту әдістерінің саны мен сипаттамасы көп болғандықтан,
оларды бірнеше негіздемеге сәйкес жіктеуге болады.
Мұғалім мен оқушылардың өзара әрекет ету сипаттамасы
бойынша – Лернер-Скаткиннің
2
жалпы дидактикалық оқыту әдістері:
-
түсіндірме-суретті (көрнекілік) әдіс;
-
репродуктивті әдіс;
-
проблемалы баяндау әдісі; бөлшектеп іздеу немесе
эвристикалық әдіс;
-
зерттеу әдісі.
Мұғалім әрекетінің негізгі құрамдас бөліктері бойынша –
Ю.К. Бабанскийдің
3
оқыту әдісінің үш үлкен топтамадан тұратын
әдістер жүйесі:
а) оқыту әрекетін жүзеге асыру және ұйымдастыру әдістері
(ауызекі, көрнекі, практикалық репродуктивті және проблемалы,
1
М. И. Махмутов (1926 ж.) п.ғ.д., профессор, академик. Проблемалы оқытудың теориясы мен
тәжрибе негізін қалаушылардың бірі. Қазіргі сабақтың жаңа жүйесін құрған.
2
Л. Я. Лернер және М. Н. Скаткин оқыту әдістерінің жіктеуін құрған Кеңестік педагог,
дидактиктер. Л. Я. Лернер оқыту әдістерінің жүйесін жасап, оқытудың дидактикалық незідерін
айқындаған.
3
Ю.К.Бабанский (1927 ж.) – Кеңес Одағының педагогика ғылым Академиясының толық мүшесі.
Педагогикалық институттың студенттері үшін, педагогика бойынша оқулықтардың авторы.
49
индуктивті және дедуктивті өздік жұмыстары және мұғалімнің
басшылығымен өтетін жұмыстар);
б)
ынталандыру
және
білімді
дәлелдеу
әдістері
(қызығушылықты қалыптастыру әдістері: танымдық ойындар,
өмірлік жағдайды талдау, жетістік жағдайын жасау; білім алу
парызын және жауапкершілігін қалыптастыру әдістері: білімнің
қоғамдық және тұлғалық мәнін түсіндіру, педагогикалық талаптар
қою);
в) бақылау және өзін-өзі бақылау әдістері (ауызша және
жазбаша бақылау, зертханалық және практикалық жұмыстар,
машиналы және машинасыз бағдарламалық бақылау, жаппай және
сараланған, ағымдағы бақылау және қортынды);
Жеке дидактикалық оқыту әдістері
1. Ақпаратты жеткізу көзі мен қабылдау сипаты бойынша –
дәстүрлі әдістер жүйесі (Е.Я. Голант, И.Т. Огородников және т.б.):
ауызша әдістер (әңгіме, сұхбат, дәріс және т.б.); көрнекі (көрсетілім,
демонстрациялау және т.б.); практикалық (зертханалық жұмыстар,
шығармалар және т.б.).
2. Мұғалім мен оқушы қарым-қатынасының деңгейі бойынша –
айтып беру, баяндау, сұхбат, өздік жұмыс;
3. Нақты дидактикалық тапсырмаларға байланысты (Б. П.
Есипов) – қабылдауға дайындық, түсіндіру, материалды бекіту және
т.б.;
4. Білімді бөлу және қосу қағидасы бойынша – талдамалы
(аналитикалық),
жинақтамалы
(синтездік),
салыстырмалы,
жалпылаушы, жіктеуші;
5. Ақыл-ойдың білімсіздіктен білімге жылжу сипаты бойынша
– индукциялық, дедукциялық.
Оқыту формалары мен әдістерін таңдау
Оқыту әдістерін және үйлесімділігін таңдау кезінде мына
критерийлерді басшылыққа алған жөн:
1) оқыту, тәрбиелеу және дамыту мақсаттары мен міндеттеріне
сәйкестік;
2) оқытылатын материалдың мазмұнына сәйкестігі (күрделілігі,
жаңалығы, сипаты, материалды көрнекі ұсыну мүмкіндігі және т.б);
3) сынып оқушыларының нақты оқу мүмкіндіктеріне сәйкестігі:
жас ерекшелігіне (физикалық, психикалық), дайындық деңгейіне
(білімділік, даму, тәрбиелілік, ақпараттық және коммуникациялық
технологияларды игеру дәрежесі бойынша), сыныптың ерекшелігіне;
4) іс жүзіндегі жағдайға сәйкестік (кабинеттің тиісті оқу
Достарыңызбен бөлісу: |
