Эем-нің негізгі функционалдық элементтері, I бөлім

28
Сурет.  4.3. Дешифраторлы  есептегіш негізінде  жасалған  сигналдар  датчигінің
схемасы.
Сурет. 4.4. Дешифраторлы есептегіш негізінде жасалған сигналдар датчигінің
уақыттық диаграммасы.
Жылтуы регистрі негізінде жасалған сигналдар датчигі.
Жылтуы  регистрі  негізінде  жасалған сигналдар  датчигін  жобалу  тек қана
тұйықталуды қажет  етеді,  яғни  соңғы  разрядтың шығысын  бастапқы  орнату  мен
жылжыту кезінде регистрге ақпарат енгізілетін кірсімен байлныстыру керек (4.5 сурет).
Бастапқы күйіде регистрдің "1" мәні тек қана 0 разрядында болады. Регстрді бастапқы
күйге  орнатуға қажетті  оның параллель  жүктеу  кірістері  және  осы  операцияға  сәйкес
регистрдің басқару кірісі схемада көрсетілмеген.
28
Сурет.  4.3. Дешифраторлы  есептегіш негізінде  жасалған  сигналдар  датчигінің
схемасы.
Сурет. 4.4. Дешифраторлы есептегіш негізінде жасалған сигналдар датчигінің
уақыттық диаграммасы.
Жылтуы регистрі негізінде жасалған сигналдар датчигі.
Жылтуы  регистрі  негізінде  жасалған сигналдар  датчигін  жобалу  тек қана
тұйықталуды қажет  етеді,  яғни  соңғы  разрядтың шығысын  бастапқы  орнату  мен
жылжыту кезінде регистрге ақпарат енгізілетін кірсімен байлныстыру керек (4.5 сурет).
Бастапқы күйіде регистрдің "1" мәні тек қана 0 разрядында болады. Регстрді бастапқы
күйге  орнатуға қажетті  оның параллель  жүктеу  кірістері  және  осы  операцияға  сәйкес
регистрдің басқару кірісі схемада көрсетілмеген.
28
Сурет.  4.3. Дешифраторлы  есептегіш негізінде  жасалған  сигналдар  датчигінің
схемасы.
Сурет. 4.4. Дешифраторлы есептегіш негізінде жасалған сигналдар датчигінің
уақыттық диаграммасы.
Жылтуы регистрі негізінде жасалған сигналдар датчигі.
Жылтуы  регистрі  негізінде  жасалған сигналдар  датчигін  жобалу  тек қана
тұйықталуды қажет  етеді,  яғни  соңғы  разрядтың шығысын  бастапқы  орнату  мен
жылжыту кезінде регистрге ақпарат енгізілетін кірсімен байлныстыру керек (4.5 сурет).
Бастапқы күйіде регистрдің "1" мәні тек қана 0 разрядында болады. Регстрді бастапқы
күйге  орнатуға қажетті  оның параллель  жүктеу  кірістері  және  осы  операцияға  сәйкес
регистрдің басқару кірісі схемада көрсетілмеген.

29
.
Сурет. 4.5. Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің
схемасы.
Бұл схема жұмысының уақыттық диаграммасы  4.6 суретте көрсетілген.
Сурет. 4.6 Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің жұмысының
уақыттық диаграммасы.
Схемалық басқару құрылғысының ең күрделі  бөлігі – операцияларды  басқару
блогі  болып  табылады. Ол  тұрақсыз  схема  болып  табылады.  Мұндай  басқару
құрылғылары арнайы интегралдық схемалар түрінде жасалуы мүмкін.
Микропрограммалық басқару құрылғысының құрылымдық схемасы.
Микрокоманданың
адресін 
түрлендіргіш 
нақты 
моментте 
командалар
регистріндегі  команда  операциясының кодын  берілген  операцияны  жүзеге  асыратын
микропрограмманың бастапқы  адресіне  түрлендіреді,  сонымен қатар  ағымдағы
микрокоманданың адрестік бөлігінің мәні бойынша орындалатын микропрограмманың
келесі микрокомандасының адресін анықтайды.
29
.
Сурет. 4.5. Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің
схемасы.
Бұл схема жұмысының уақыттық диаграммасы  4.6 суретте көрсетілген.
Сурет. 4.6 Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің жұмысының
уақыттық диаграммасы.
Схемалық басқару құрылғысының ең күрделі  бөлігі – операцияларды  басқару
блогі  болып  табылады. Ол  тұрақсыз  схема  болып  табылады.  Мұндай  басқару
құрылғылары арнайы интегралдық схемалар түрінде жасалуы мүмкін.
Микропрограммалық басқару құрылғысының құрылымдық схемасы.
Микрокоманданың
адресін 
түрлендіргіш 
нақты 
моментте 
командалар
регистріндегі  команда  операциясының кодын  берілген  операцияны  жүзеге  асыратын
микропрограмманың бастапқы  адресіне  түрлендіреді,  сонымен қатар  ағымдағы
микрокоманданың адрестік бөлігінің мәні бойынша орындалатын микропрограмманың
келесі микрокомандасының адресін анықтайды.
29
.
Сурет. 4.5. Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің
схемасы.
Бұл схема жұмысының уақыттық диаграммасы  4.6 суретте көрсетілген.
Сурет. 4.6 Жылтуы регистрі негізінде жасалған  сигналдар датчигінің жұмысының
уақыттық диаграммасы.
Схемалық басқару құрылғысының ең күрделі  бөлігі – операцияларды  басқару
блогі  болып  табылады. Ол  тұрақсыз  схема  болып  табылады.  Мұндай  басқару
құрылғылары арнайы интегралдық схемалар түрінде жасалуы мүмкін.
Микропрограммалық басқару құрылғысының құрылымдық схемасы.
Микрокоманданың
адресін 
түрлендіргіш 
нақты 
моментте 
командалар
регистріндегі  команда  операциясының кодын  берілген  операцияны  жүзеге  асыратын
микропрограмманың бастапқы  адресіне  түрлендіреді,  сонымен қатар  ағымдағы
микрокоманданың адрестік бөлігінің мәні бойынша орындалатын микропрограмманың
келесі микрокомандасының адресін анықтайды.

30
Сурет. 4.7. Микропрограммалық басқару құрылғысының функционалдық схемасы. (БС
i
– басқару сигналдары)
4.1  кестеде қосымша  кодтарда  сандарды  көбейту  операциясын  орндайтын
микропрограмманың мысал көрсетлілген. Микропрограмманың бастапқы адресі 300-ге,
көбейткіштің разрядтар  саны  2-ге  тең деп ұйғарылған,  ал  микрокоманданың адрестік
бөлігінде  келісі  тактіде  таңдалып  алынатын  микрокоманданың адресі  бар.  Операция
коды    кезекті  микропрограмманың бастапқы  адресін  анықтайтын  кезекті  команда
командалар регистрінде соңғы микрокомандаға жүктеледі.
4.1.Кесте. Микропрограмманың көбейту операциясының орындалуы.
МК адресі БС1 БС2 БС3 БС4 БС5 БС6 Командалар регистріне
жазу сигналы
келесі МК
адресі
300
1
0
1
0
0
1
0
301
301
0
0
0
0
1
0
0
302
302
0
1
0
1
0
0
0
303
303
0
0
0
0
1
0
0
304
304
0
1
0
1
0
0
1
Х
Схемалық және  микропрограммалық басқару құрылғыларының жұмысының
құрылымы мен  принциптеріне  талдай  келе,  бірінші  типті  БҚ-сы  күрделі  тұрақсыз
құрылымғы  ие  екенін  көруге  болады.  Ол әрбір  командалар  жүйесі үшін арнайы  жете
зертеп,  жасауды қажет  етеді  және  командалар  жүйесінің кез-келген  модификациясы
кезінде  толығымен қайта  жасалуы қажет.  Сонымен қатар  бұл  басқару құрылғысы
айтарлықтай жылдамдыққа ие.
Микропрограмма принципі бойынша жүзеге асқан басқару құрылғысы ЭЕМ-нің
операциялық бөлігіндегі  мүмкін өзгерістерге  жеңіл  икемделеді.  Сонымен қатар
икемделу  микропрограммалық жадты  алмастыру  арқылы  жүзеге  асады.  Дегенмен  бұл
типтің басқару құрылғысы  тұрақты  логикада  (жесткая  логика)  жасалған  басқару
құрылғыларымен салыстырғанда ең нашар уақыттық көрсеткіштерге ие.