Құжат атауы

11 
 
Үшөлшемді 
графикада 
бейнелер 
(кейіпкерлер) 
виртуалды 
кеңістікте,  табиғат  ортасында  немесе  интерьерде  модельделеді  және 
қозғалады. 
Фракталды графика казіргі кезде компьютерлік графиканың ең тез 
дамып  келе  жатқан  түрлерінің  бірі  болып  табылады.  Фракталды 
графиканың  математикалық  негізі  фракталды  геометрия  болып 
табылады.  
Қазіргі  компьютерлік  графика  қолданылу  әдісі  бойынша 
мынадай негізгі салаларға бөлінеді: 
Ғылыми  графика.  Алғашқы  компьютерлер  тек  ғылыми  және 
өндірістік  есептерді  шығару  үшін  қолданылды.  Есептерден  шыққан 
нәтижелерді  дұрыс  түсіну  үшін  оларды  графикалық  тұрғыда  өңдеп, 
графиктер,  мен  диаграммалар,  сызбалар  тұрғызған.  Машинадағы 
алғашқы  графиктерді  символдық   режимде  басып  шығаратын.  Кейін 
сызбалар  мен  графиктерді  қағазға  қаламұштың  көмегімен  сызатын 
арнайы құрылғылар – графиксалғыштар (плоттерлер) пайда болды. 
Қазіргі  заманғы  ғылыми  компьютерлік  графика  әр  түрлі  есептеу 
тәжірибелерін  жүргізіп,  олардың  нәтижесін  көрнекі  түрде  көрсетуге 
мүмкіндік береді.  
Іскерлік  графика  –  қандай  да  бір  мекеме  жұмысының 
көрсеткіштерін  көрнекі    түрде  ұсыну  үшін  қолданылатын  компьютерлік 
графиканың  маңызды  саласы.  Іскерлік  графиканың  көмегімен  жоспар 
көрсеткіштерін,  есеп  құжаттарын,  статистикалық  есептерді  және  т.б.  
объектілерді  көрнекі  түрде  ұсынуға  болады.  Іскерлік  графиканың 
программалық жабдықтары электронды кестелердің құрамында болады.  
Контрукторлық 
графика 
- 
инженер-конструкторлардың, 
архитекторлардың, 
жаңа 
техниканы 
ойлап 
шығарушы 
өнертапқыштардың 
жұмысында 
қолданылады. 
Компьютерлік 
графиканың бұл түрі САПР-дың(систем автоматизации проектирования- 
жобалауды автоматтандыру жүйесі) міндетті элементі болып табылады. 
Конструкторлық  графика  құралдарын  пайдалана  отырып  жазықтықтағы 
кескіндерді  (проекциялар,  сызбалар)  ғана  емес,  кеңістіктегі  үшөлшемді 
кескіндерді де жасауға болады. 
Суреттеу  графикасы  (көркем  графика)  деп  компьютер  экранында 
ерікті  түрде  сурет  салу  мен  сызуды  айтады.  Суреттеу  графикасының 
пакеттері  жалпы  мақсатта  пайдаланылатын  қолданбалы  программалық 
жасақтамалардың 
қатарына 
енеді. 
Суреттеу 
графикасында 
қолданылатын   қарапайым  программалық  жабдықтарды   графикалық 
редакторлар деп атайды.  
Жарнамалық графика – теледидар пайда болғаннан кейін танымал 
бола  бастады.  Қазір  компьютердің  көмегімен  жарнамалық  роликтер, 
мультфильмдер, 
компьютерлік 
ойындар, 
бейнероликтер 
мен 
бейнепрезентациялар  жасалады.  Оларды  жасау  үшін  қолданылатын 
графикалық  пакеттер  осы  мақсатта  қолданылатын  компьютерлердің 

12 
 
жады  мен  жұмыс  істеу  жылдамдығына  үлкен  талап  қояды.  Осы 
графикалық  пакеттердің  басты  ерекшелігі  ретінде  олардың  шыншыл 
кескіндер мен «қозғалатын суреттерді» жасау мүмкіндігін айтуға болады. 
Үшөлшемді  объектілерден  тұратын  суреттерді  салу,  оларды  бұру, 
жақындату,  аластату,  деформациялау  үлкен  көлемде  математикалық 
есептеулерді қажет етеді. Мысалға, объектінің жарықтылық деңгейін сол 
объектіге  түсіп  тұрған  жарық  көзін,  оны  қоршаған  заттардың,  олардың 
көлеңкелерін  есепке  ала  отырып  бейнелеу   үшін  оптиканың  заңдарын 
есепке алатын күрделі есептеулерді  жүргізу қажет.  
Компьютерлік  анимация  деп  дисплей  экранында  қозғалатын 
кескіндерді  жасау  өнерін  айтады.  Суретші  қозғалатын  объектінің 
бастапқы  және  соңғы  қалпын  бейнелейтін  суреттерді  ғана  салады,  ал 
осы  екі  суреттің  алдын-ала  белгіленген  математикалық  есептеулерді 
орындай отырып өзі суреттеп шығады. Белгілі бір жиілікпен бірінен кейін 
бірі пайда болатын осындай суреттердің жиынтығы экранда қозғалатын 
суреттерді бейнелеуге мүмкіндік береді.      
Мультимедиа  деп  -  компьютер  экранындағы   жоғары  сапалы 
кескінді  дыбыстық  сүйемелдеумен  біріктіруді  айтады.   Мультимедиа 
құралдары  оқу-ағарту  саласында,  электронды  ақпарат  құралдарында 
және  т.б.  мақсатта  қолданылады.  Мультимедиа  мүмкіндіктерін  толық 
пайдалану  үшін  компьютерге  арнайы  программаларды  орнатып  қана 
қоймай, арнайы құрылғыларды қосу қажет.       
2) 
Түстер және оның модельдері. 
Компьютерлік графикада түсті объектілердің екі типі бар: 
1. 
Сәуле шығаратын объектілер,  оған ЕСТ экрандары, плазмалық 
тақталар, светодиот матрицалары жатады. 
2. 
Сәуле  шығармайтын  объектілер,  яғни  оларға  түсетін  сәулені 
бейнелейтін объектілер жатады. 
Түстік  модель  (color  model)  —  нақты  бағдарламады  немесе 
жүйеде  түсті  орналастыру  және  беру  тәсілі.  Компьютерлік  графикада 
қолданылатын  барлық  түстік  модельдерді  монохромды  және  түрлі-түсті 
деп бөлуге болады.   
Модельдердің негізгі үш түрі бар: 
1. RGB (Red-Green-Blue) 
түстік моделі. RGB түстік моделі аддитивті 
болып табылады, яғни кез-келген түс әр түрлі деңгейде үш негізгі түстің – 
қызыл  (Red),  жасыл  (Green),  көк  (Blue)  қосындысынан  тұрады.  Ол  – 
электрондық  түрде  көрсетуге  арналған  (мониторда,  телевизорда) 
компьютерлік  график  құру  мен  оны  өңдеуде  негізгі  қызмет  атқарады. 
Негізгі түстің бір компонентін, екіншісінің үстінде қолдануда сәулеленудің 
сомалық  жарықтығы  ұлғаяды.  Үш  компоненттің  араласуы,  жарықтығын 
ұлғайтқан кезде ақ түске жақындайтын ахроматикалық сұр түсті береді.  
2. 
СМYK (Cyan, Magenta, Yellow, Black) түстік моделі. CMYK түстік 
моделі субстрактивті болып табылады және оны жарияланымды баспаға