Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
24 
біліміндегі  олқылықтарды  анықтауға  және  олардың  өсуін  көрнекті  түрде 
көрсетуге бағытталған 
Критериалды  бағалау  жүйесінің  үлкен  артықшылығы  білім  алушыға 
түсетін  күйзеліс  жүктемесінің  төмендеуі  болып  табылады.  Бірлескен 
ынтымақтастықта өзіндік, жұптық, топтық жұмыс дағдыларын иелену процесі 
белгісінен, маңызды әлеуметтік құзыреттілікті дамытуға өзгереді. 
Критериалды  бағалау  білім  алушылардың  оқуға  деген  қызығушылығын 
дамыту,  оқытудың  ізгілікті,  достық  ортасын  құру,  оқу  процесінде  білім 
алушыларды  қолдау,  білім  алушылардың  оқуға  деген  ынтасын  одан  әрі 
нығайту, зерттеу, шығармашылық іс-әрекеттерге қатысу үшін  пайдаланылады. 
Бағалаудың  жаңа  жүйесі  мұғалімнің  ата-аналармен  түсіндіру 
жұмыстарын  жүргізуді  және  ата-аналармен  тығыз  байланыс  орнатуды  талап 
етеді.  
Білім  алушылардың  ата-аналарына  бағалаудың  жаңа  жүйесінің  мақсаты 
мен  негізгі  принциптері  түсіндіріледі,  ата-аналар  үшін  практикалық  тренинг 
немесе шеберлік сыныптары өткізіледі.    
Мұғалім  ата-аналар  жиналысын  критерийлері  алдын-ала  белгілі 
тапсырмалар  тарату,  дескрипторларды  талқылау  және  ата-аналармен  топтық 
немесе жұптық жұмыс жүргізу арқылы, сабақ түрінде өткізуіне болады.  Сабақта 
ата-аналарға да олардың балаларына берілген сияқты өзін-өзі бағалауға, өзара 
бағалауға,  нәтижелерді  талқылауға  мүмкіндіктер беріледі. Мұндай  жағдайда, 
ата-аналар  жаңартылған  оқу  бағдарламалары  бойынша  оқу  процесімен 
танысады,  бағалау  механизмдерін  түсінеді,  өз  балаларының  жетістіктерімен 
бөліседі,  жаңартылған  бағдарлама  туралы  практикаға  бағытталған  нақты 
ақпарат алады. Бұл тәжірибе жаңа білім стандартын ата-аналардың түсінуі мен 
қанағаттануын қамтамасыз етудің үлгісі болып табылады.  
Ата-аналарға  бағалаудың  жаңа  жүйесі  білім  алушылар  үшін  қолайлы 
білім ортасын құруға ықпал ететінін түсіндірудің маңызы зор.  
Мұғалім  бағалауды  өткізу  кезінде  тек  мұғалімдерге  ғана  емес,  сонымен 
қатар  ата-аналар  мен  білім  алушыларға  да  көмек  ретінде  әзірленген  кешенді 
әдістемелік материалдарды міндетті түрде пайдалануы керек: 
 
Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін 
оқу  бағдарламаларын  жүзеге  асыратын  білім  беру  ұйымдарында  білім 
алушылардың  үлгеріміне  ағымдық  бақылау,  аралық  және  қорытынды 
аттестаттау өткізудің үлгілік қағидалары (Қазақстан Республикасы Білім және 
ғылым  министрінің  2008  жылғы  18  наурыздағы  №  125  бұйрығына  қосымша, 
2017 жылғы сәуір); 
 «2017-
2018  оқу  жылында  Қазақстан  Республикасының  жалпы  білім 
беретін  ұйымдарында  оқу  процесін  ұйымдастырудың  ерекшеліктері  туралы» 
әдістемелік нұсқау хат; 
 
Бастауыш  мектеп  мұғалімдеріне  арналған  критериалды  бағалау 
бойынша нұсқаулық; 
 
Сыныптар, пәндер және тілдер бөлінісінде қалыптастырушы бағалауға 
арналған тапсырмалар жинағы; 

Әдістемелік-нұсқау хат/2017-2018 оқу жылы 
 
25 
 
Сыныптар,  пәндер  және  тілдер  бөлінісінде  жиынтық  бағалауға 
арналған тапсырмалар жинағы; 
 
Сыныптар, пәндер және тілдер бөлінісінде жиынтық бағалау бойынша 
әдістемелік ұсынымдама.    
Әдістемелік  нұсқаулықтар,  жинақтар  мен  басқа  да  материалдар  мектеп 
кітапханаларында бар, олардың nao.kz, smk.edu.kz сайттарынан табуға болады. 
Барлық  туындаған  мәселелер  бойынша  өз  басшыларыңызға,  әдіскерлеріңізге, 
критериалды  бағалау  бойынша  үйлестірушілеріңізге  хабарласып  әрқашан 
жауап  алуға,  көрсетілген  сайттардағы  қолданыстағы  айдарларға  сұрақ 
жолдауларыңызға болады. 
Оқытудағы  ілгерілік  туралы  деректер  жинау  үшін  әр  сабақ  барысында 
қалыптастырушы  бағалау  жүзеге  асырылады.  Оны  ағымдағы  немесе 
қалыптастырушы бағалау деп те атауға болады. 
Қалыптастырушы  бағалау  оқу  процесінде  білім  алушылардың  білімді 
меңгеруі мен дағдылары қалыптасуы деңгейін анықтау үшін қызмет атқарады, 
білім  беру  процесін  түзетуге  мүмкіндік  береді,  мұғаліммен  кері  байланысты 
жүзеге  асыру  үшін  жүргізіледі.  Кері  байланыстың  формаларын,  түрлерін 
мұғалім  өзінің  жинақтаған  тәжірибесін  пайдаланып  өз  қалауы  бойынша 
таңдайды.  Осыған  байланысты,  кері  байланыс  ұсынуда  тиімді  және  дұрыс 
түрлеріне көңіл аударған жөн. 
Қалыптастырушы  бағалауды  өткізер  алдында  білім  алушыларды  оқыту 
мақсаттары  және  бағалау  критерийлерімен  таныстыру  маңызды.  Тапсырманы 
орындау  кезінде  неге  назар  аудару  қажет  екенін  білім  алушыларға  түсінікті 
болу үшін бағалау критерийлерінің мағынасын түсіндіру қажет. 
Оқыту  процесінде  білім  алушының  қойылған  оқыту  мақсаттарын 
түсінгендігін  растау  ретінде  басқа  да  оқу  міндеттері  қойылып  және  тиімді  
сыныптық  пікірталас  қалыптасқаны  маңызды.  Мұғалімнің  тұрақты  түрде  кері 
байланыс  жасауы  білім  алушыларды  алға  қарай  жылжуға,  жақсы  нәтижеге 
жетуге ынталандыратын болады. 
Ойлау дағдыларының деңгейін дәл бағалай білу критериалды бағалаудың 
маңызды  аспектісі  болып  табылады.  Кестеде  оқу  бағдарламасына  енгізілген 
ойлау дағдыларының деңгейлері және қалыптастырушы және жиынтық бағалау 
барысында қарастырылған даму немесе қалыптасу дәрежесі берілген. 
 
2-
кесте – Блум таксономиясы бойынша ойлау әрекетінің деңгейлері 
 
Дағдылар 
Сипаттамасы 
Білу 
Нақты фактілерді, ақпараттарды және олардың 
сипаттамасын білу және көрсету 
Түсіну 
Ақпаратты дұрыс көрсету, болжау немесе түсіндіру 
арқылы ұғынуды көрсету 
Қолдану 
Ақпаратты және бұрын алынған білімін жаңа немесе 
таныс емес мәнмәтінде немесе жағдаятта қолдану