Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

172
Газ үрлегіш машиналары үшін:
P
гдм
=
2,72· V · H · 10
−3
мех
·
эл .прив .
,
бұнда V [м
3
/сағ] – газдың көлемдік шығыны.
(14.2)
Бұнда  сұйық  шығындары  (газ)  G  (V)  ЖРТ  (жиіліктік-реттелетін  электр  жетек) 
орнатудан өзгермейді жəне технологиялық процеспен анықталады.
ЖРТ  орнатқанға  дейін  механизмнің  шығуында  қысым  не  төмендейді  немесе 
дросселдеуші құрылғыда қажетті деңгейге дейін төмендетіледі (тиек, клапан, бағыттаушы 
аппарат)  немесе  реттеу  болмағанда  жұмыс  ортасының  шығынына  байланысты  өзгереді 
немесе тетік сипаттамасымен анықталады.
Соңғы жағдайда тетіктің шығуында технологиялық процестің қасиеттерін негізге 
ала отырып, қажеттіні (талап етілетін Нталап) анықтаған жөн. 
ЖРТ  орнатуда  электр  жетегі  ПЭК  белгілі  санға  өзгереді  ( 
қайтатүр
=0,98)  жəне 
тұтынылатын қуаттылықтың 2 құрамдас өзгерістері қалады – тетік ПЭК жəне арынның 
өзгеруінен.
Арынның  төмендеуінен  қуаттылықтың  төмендеуі  айқын,  оны  тіпті  формула 
бойынша дросселдеуші құрылғыдағы шығын шамасымен бағалауға болады (14.1), бұнда Н 
– осы құрылғыдағы қысым шығындары. Тетік ПЭК өзгеруін ескеру қиынырақ.
2. ЖРТ сорғы ПЭК-қа əсері 14.1-суретті сапалы бейнелейді.
G
1
 берумен, H
1
 арынымен жəне ПЭК   
1
 жұмыстың бірінші режимінде олардың 
η
арасындағы  арақатынас  зауыттық  (каталогтық)  сипаттамалармен  H
0
(G
0
)  анықталады, 
               
η
  (G
0
),  реттелмейтін  сорғыдан  кейінгі  қысым  дросселдеуші  құрылғыда  Нтреб1  дейін 
төмендетіледі.  Жиілікті  түрлендіргішті  орнатқаннан  кейін  G
1
  жұмыс  нүктесі  Нтреб1 
ұқсастық теориясы бойынша координаттың басы арқылы өтетін парабола бойынша H
f
(G
f
) 
сипатамаға  ауыстырылады.  ПЭК  бұнда  G
01
  шамасымен  анықталады  жəне 
ЖТ1
  тең,  ол 
1
 
η
η
үлкен.  Номиналдыдан  асатын  2  режим  үшін  ұқсас,  14.1-суретте  ЖТ  орнатқаннан  кейін 
ПЭК 
2
  - 
ЖТ2
  азаятыны  көрсетілген.  Себебі,  ереже  бойынша  келтірілетін  тетіктер 
η
η
номиналды шығындарды асырусыз жұмыс істейді, ЖРТ орнату ПЭК арттыруға əкеледі.
14.1-сурет - Оның сипаттамалары бойынша реттелетін сорғының п.ə.к. анықтауға
 арналған графикалық салындылар 
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
η
η
η

173
Реттелетін   тартпамен   жұмысқа   ауысуда   ПЭК   сандық   өзгерулерін   14.1-суретте
көрсетілгендей анықтауға болады. Бірақ осындай жеткілікті үлкен салындылар нақты ЖТ
орнату   жобасында   орынды.   Энергиялық   аудит   үшін   оңайлатылған   əдістемеден   төмен
пайдалану үшін орынды.
Бастапқы шамаларды (ЖТ орнатқанға дейін) 0 (Р
0
, Н
0
 
жəне т.б.) индексімен, ал ЖТ
орнатқаннан кейін– ЖТ (Р
ЖТ
 
жəне т.б.) белгілейміз. Жоғарыда қабылданған арақатынасты
ескерумен    
η
эл   тарт   ЖТ
=0,98·
η
 эл   тарт   0  
(14.1) немесе (14.2) формулалары бойынша қуаттылықты
салыстырмалы өзгерту:
∆ P
P
0
=
P
ЖТ
− P
0
P
0
= 1,02·
H
ЖТ
H
0
/
´η
ЖТ
´η
0
−1
(14.3)
Сəйкесінше,   қуаттылықты   салыстырмалы   өзгерту   шамасы   минус   бірліктің   ПЭК
ЖТ
/
0  
салыстырмалы   өзгеруіне   Н
ЖТ
/Н
0
 
арынын   салыстырмалы   өзгертуді   бөлуден   жекеге
η
η
1,02   есеге   ұлғайтылған   қуаттылыққа   тең.   Егер   есептеуде   0,98   жиілікті   түрлендіргіштің
жалпыланбаған ПЭК ескерсе, ал нақты белгілі тип үшін, формулада (14.3) коэффициентті
1,02 шын мəнісінде жарамды шамаға 1/ 
қайтатүрл
 ауыстырған жөн. 
Н
0
  нақты арыны тексерулерде өзгереді, ал ЖТ орнатқаннан кейін  тетікке кірудегі
қысымды ескерумен талап етілетін технологиялық процеске тең қабылданады, яғни Н
ЖТ
=
Н
талап
.
Реттелетін   тартпамен   ПЭК   тетігін   (12.1),   (12.2)   формулалары   бойынша   есептеуге
болады. Шығынды өлшеумен қиындықтарда зауыттық сипаттамаларды қолдануға болады,
ол жəне өлшенген қуаттылық бойынша Р
0
 шығыны G
0
 жəне ПЭК 
 
 
η
0
 (сорғы сипаттамасында
арын   бойынша   шығынды   графикалық   анықтамаған   жөн,   себебі   өте   үлкен   ақау   болады)
анықталады.
Сипаттамалар   болмағанда   шығынды   жуықтатылған   есептеу   жəне   ПЭК   квадратты
тəуелділікті ПЭК жəне арын сипаттамаларының аппроксимациясында орындауға болады.
Бар сорғылар үшін, ереже бойынша нөлдік шығында барынша көп арын:
H = H
G= 0
−
(
H
G= 0
− H
ном
)
·
(
G
G
ном
)
2
(14.4)
ном
−
η
ном
G
2
·
(
G
G
ном
)
2
=
η
ном
·
(
1 −
(
G
G
ном
−1
)
2
)
(14.5)
бұнда  Н
G=0
  нөлдік   шығындағы   арын.  Н
G=0  
мəнін   қандай   да   бір   режимдегі   шығын
жəне   арынның  белгілі   бір   мəндері   бойынша   есептеуге   болады,   мысалы,  тексеру  кезінде
Н
обсл
, G
обсл
H
G= 0
=
H
обсл
− H
ном
·
(
G
обсл
G
ном
)
2
(
1 −
G
обсл
G
ном
)
2
(14.6)
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі