Жабдықты бақылау және қорғау

4.16-сурет. Бір фазалы электр есептегіші:
 
Ф - фазалық сым; N - бейтарап сым
 
1,7 м–ге дейінгі қашықтыққа орнатылады, егер бар болса, метрдің
 
биіктігі  0,4  м  биіктікте  құлыпталатын  шкафта  терезе  бар  терезені 
орнатуға болады. Электрлік өлшеуішке механикалық зақым келтіру 
қаупі бар. Шкафтар, клапандардың конструкциясы мен өлшемдері 
электр есептегіштері мен ток трансформаторларының контакт–тер- 
миналдарына  ыңғайлы  қол  жеткізілуін  қамтамасыз  етуі  және  оны 
оңай  ауыстыруы  мүмкін.  Электр  есептегіш  қатаң  тік  орнатылған. 
Кез  келгеніне  ауытқу  жағына  1  °  аспауы  керек.  Электр  есептегіш 
құралы оның оқылымынан оңай алынып тасталуы үшін бекітілген. 
Электр сымын электрмонтерге сымдарды ерітуге жол берілмейді.
 
Метрге  тікелей  қосылған  сымдар  орнатқан  кезде  ұзындығы 
кемінде 12 см болатын сымдардың қорабын қалдыру қажет. Есеп- 
тегіш алдында кемінде 10 см қуат торының бейтарап сымының изо- 
ляциясы  немесе  қаптамасы  фазалық  өткізгішпен  салыстырғанда 
ерекше болуы керек. Электр есептегіштерін ауыстыру, ішкі электр 
желілерін  жөндеу  немесе  жөндеу  кезінде  электр  қуатын  өшіру
 
140
 
 

мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет. Ол үшін метрдің өзі және кіріс
 
нүктесі арасындағы сақтандырғыш немесе қосқыш 10 м аспайтын 
қашықтықта орнатылады. Электр кернеуіне қосылған барлық фаза- 
лардан кернеуді алып тастауға болады. Үшфазалы метрді орнатқан- 
да, электр қуатын беру ұйымынан рұқсат алу қажет. Үшфазалы ме- 
трді тек бір фазалық есептегішке қосымша орнатуға болады, себебі 
үш фазалы метрге 380 В–нан ғана жұмыс істейтін жабдықты қосуға 
болады. 220 В бастап жұмыс істейтін барлық тұрмыстық құрылғы- 
лар мен жарықтандыру бірфазалы метрге қосылды. Үшфазалы ме- 
трді орнатыңыз және оның алдында қатты конструкцияның металл 
шкафына  ауысыңыз.  Ішкі  сымдарды  электр  есептегіштерге  қосу 
есептегіштің  артқы  жағында  көрсетілген  сызбаға  сәйкес  жүзеге 
асырылады. Қосылым кем дегенде 4 мм2, егер олар мыс болса, алю- 
миний болса 2,5 мм2 кем емес қимасы бар сымдармен жүргізіледі. 
Егер электр энергиясын бөлек қарастыру арқылы бірнеше қосылым 
қажет  болса,  қосылымдарды  көрсететін  электр  есептегіш  тақта- 
ларында  жазулар  жасалуы  керек.  Ұзындығы  10  м–ден  аспайтын 
қашықтықта сымның ұзындығы бойынша қорғау құрылғысы орна- 
тылуы керек. Бірнеше электр желісі электр есептегішті өз қорғаныс 
құралдарымен қалдырса, жалпы қорғаныс құрылғысы қажет емес. 
Көп пәтерлі ғимараттарда электр желілерінің электр желілеріне қо- 
сылуы басқа схемаға сәйкес жүзеге асырылады. Кабель кірістіруші 
қорапқа кіреді. Ашық терезе, әдетте, баспалдақта немесе жертөле- 
де орналасқан. Қорапта желіде жүктемелер немесе апаттар кезінде 
қысқа  тұйықталудың  алдын  алу  үшін  жауапты  сақтандырғыштар 
орнатылған. Суретте. 4.17 А, С әріптері кіретін сымдар қосылатын 
метрдің контакті терминалдарын және тұтынушыларға қосылатын 
сымдар қосылатын B, D–қысқыштарын көрсетеді.
 
Кіру  нүктесінен  келетін  сымдар  көтергіштердің  бойымен  жоға- 
ры көтеріледі (ғимараттардың құрылыстары). Әрбір қабаттағы тара- 
тушы коммутатор орнатылып, оның әрқайсысының электр желісінің 
филиалдары әр пәтерге дейін жасалады. Электр энергиясын есепте- 
гішке  дейін,  (коммутациялық,  биполярлық  қосқыш),  бұл  пәтердегі 
қысқа  тұйықталу  жағдайында  электрмен  жабдықтау  сымдарының 
ажыратылуын қамтамасыз етеді. Орнатпас бұрын электр энергиясын 
есепке алу және тарату құрылғылары тексерілуі керек (үш фазалы 
электр есептегіштері мемлекеттің тексеруімен 12 айдан артық емес 
және бір фазалы электр есептегіштер үшін – 2 жылдан аспауы керек) 
және  энергетикалық  инспекция  органдарымен  мөрленеді.  Электр 
есептегіштеріне көзқарас тегін болуы керек, оларға ешқандай объ-
 
141
 
 

4.17-сурет.  Электр  желісін  380/220  В  желісіне  қосудың  электр
 
схемасы
:
 
a - электр тізбегі; b - бірфазалы электр есептегіш схемасы; FU1, FU2 - 
сақтандырғыштар; QF1, QF2, QF3 - автоматты ажыратқыштар; SB1, SB2, SB3
 
- ажыратқыштар; Wh - электр есептегіші; XS1rXS2 - розеткалар; XS3 - жерге 
қосу контактісі бар розетка; 1 - бейтарап қорғаныс өткізгіш; 2 - нөлдік сым; 
3 - құрылғының корпусы; 4 - метрлік дене
 
ектілерді өзгертуге жол берілмейді.
 
Сақтандырғыштардан басқа, электр сымын да РСД–мен жабдықта- 
уға болады. ТБК құрылымы мен жұмысы қарапайым (4.18–сурет).
 
Құрылғы  дифференциалдық  ток  трансформаторымен,  сезімтал
 
142
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

магнитоэлектрлік  реледегі  шекті  элементпен  және  серіппелі  сым
 
бойынша жоғары дәл байланыс тобымен қатарластырылған. Электр 
желісіне  және  электр  желісіне  қосылған  электрлік  құрылғылар- 
дың  әдеттегі  жұмысында  дифференциалдық  трансформатордың 
алғашқы  орамасының  алдыңғы  және  кері  өткізгіштерінде  ағып 
жатқан жұмыс тогы бір–бірін өтейтін магниттік ағындарға (Ф1 және 
Ф2) қарама–қарсы бағытталған,  сондықтан трансформатордың қай- 
талама  орамасында  ток  0  тең,  ал  шекті  элемент  жұмыс  істемейді. 
Қысқа  тұйықталу  жағдайында  немесе  ток  өткізгіштің  ағып  кетуі 
(адам тоқылған  сымдарға  және  сымдар  мен  құрылғылардың  басқа 
да ағымдық бөліктеріне тиіп кеткен кезде) магниттік ағындардың ба- 
лансы бұзылған, ток трансформатордың қайталама орамасында пай- 
да  болады,  шекті  элементтің  магнитэлектрлік  релесі  жедел  әрекет 
ету  принципіне  сай  әрекет  ететін  актуаторға  әсер  етеді,  қорғалған 
контурды ажыратады. Кәдімгі сақтандырғыштармен салыстырғанда 
РСД–нің артықшылығы электрлік электр желісін электрлік құрылғы- 
лардың  мүмкін  тұтанудан  және  істен  шығуынан  қорғайды,  бұл 
адамға  электр  тоғының соғу  қаупін  азайтады.  Егер  шешімді  сіздің 
үйіңіздің қорғаныс жабдығындағы қорғанысты өшіретін құрылғыны 
қосу туралы шешім қабылданса, онда осындай құрылғылардың екі 
түрі бөлінеді: электрондық кернеу, электромеханикалық – кернеуден 
тәуелсіз.  Электрондық  РСД–ның  жетіспеушілігі  –  олардың  жұмыс 
қабілеттілігі тізбектегі тоқтың болуына байланысты. Өкінішке орай, 
электр желілерінде көбінесе бейтарап сымның  бұзылуы, схемалық
 
4.18-сурет. Қалдық ағынды құрылғының құрылымы:
 
1 - дифференциалдық ток трансформаторы; 2 - шекті элемент; 3 - іске 
асыру механизмі
 
143
 
 

үзілістер,  бірақ  желіде  кернеу  сақталады.  Адам,  сымдарда  ешқан-
 
дай ток болмаса, электр тогының соғуына әкелетін тірі бөлшектерге 
тиюі мүмкін. Электромеханикалық РСД–лер осы жетіспеушіліктен 
босады  және  желіде  кернеудің  болуына  немесе  ауытқуына  қара- 
мастан жұмыс істейді. Осылайша, электрондық РСД–лер электрлік 
сымдардың  ең  қауіпті  аймақтарында,  мысалы,  ылғалды  бөлмелер- 
де,  басқа  қауіпсіздік  құрылғыларының  қосымша  қауіпсіздік  желісі 
ретінде пайдалануға арналған. РСД–ны монтаждау және жөндеу тек 
электр қондырғыларын орындауға лицензиясы бар білікті мамандар- 
мен жүзеге асырылады.
 

жүктеу 6,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: