Оқу сауаттылығЫ

130 

бетіне түсіріп, оның тарихы мен теориясын жүйелеумен шұғылданды. Ал сол 

үздік-создық ойларын бір кітап етіп, ертедегі гректер мен индустардың музыка мен 

музыка аспаптары жайлы ғылымның негіздері бар еңбектерін тегіс зерттеу қажет. 

1. Бағбанды ең  ерекше күйге енгізетін сәтті белгілеңіз 

A)Қоңыр салқын самал желдің соғуы 

B)Құстардың сайраған үніне таңдануы 

C)Бұлбұлдың таңғы үнін естуі 

D)Таңғы жұпар ауамен тыныстауы 

E)Әупілдектің сиқырлы әніне елтуі 

2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты көрсетіңіз. 

1.Сайраған құстар әні оның музыка жайлы кітап жазуына кедергі болатын. 

2. Алыс таулардан соққан қоңыр самал жел ескенде ғана құстар улап-шулап 

қоя беретін 

A)Тек екіншісі 

B)Дұрыс жауап жоқ 

C)Екеуі де бұрыс 

D)Екеуі де дұрыс 

E)Тек біріншісі 

Арқар – қой тұқымдасына жататын жануар. Өзінің денесі сымбатты, биіктігі 

125 сантиметрге, салмағы 200 килограмға дейін жетеді. Жазда арқасы мен бүйірі 

қоңыр, бауыр жағы ақшыл түсті келеді. Еркегінде де, ұрғашысында да мүйіз 

болады. Құлжасының мүйізі ірі, бұралып иілген, айшықты, аналығынікі нәзік, өте 

қысқа, бозғылт қоңыр түсті болады. Мүйізіндегі сақинаға қарап жасын анықтайды. 

Арқар негізінен Орта және Орталық Азияның тауларын, Азияның 

оңтүстігіндегі тауларды мекендейді. Арқар – биік тауларда тіршілік етуге бейім, 

аязға өте төзімді жануар. 

Арқар көбінесе үйір-үйірімен жүреді. Көбіне, көгалды шоқылардың 

арасындағы далалы өңірде жайылады. Қыста салқын түссе, таудың етегіне, көктем 

мен жазда таудың субальпілік белдеуіне қарай аударылады. Бұл мезгілде олар 10-

15-тен топтанып жүреді. Тек жазда көбею кезінде бөліне бастайды, көбіне егіз 

туады. Арқарлардың басты жауы – қасқыр мен барыс. 

Арқар дәмді ет, сапалы тері беретін аң болып саналады. Алайда саны жылдан-

жылға азайып барады. Сондықтан қазір оны аулауға тыйым салынған. Қазақстан 

Ғылым академиясының бір топ ғалымдары арқарды меринос қойымен 

будандастыру арқылы қазақтың асыл тұқымды арқар-меринос қойын шығарды. 

3. Неліктен арқарды аулауға тыйым салынған? 

A)Меринос қойымен будандастыратындықтан 

B)Саны жылдан-жылға азайып бара жатқандықтан 

C)Мүйізі үлкен болғандықтан 

D)Егіз төл беретіндіктен 

E)Суыққа төзімді болғандықтан 

4. Арқардың негізгі жауы нелер? 

A)Сүт қоректілер. 

B)Қос  аяқтылар. 

жүктеу 3,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: