өндірістік жүйенің қызметті ұйымдастыруда ең маңызды болып есептелетін ерекше ережелері
6
және басқару негіздері болады. Мысалы, жапон фирмалары өндірісті басқаруды бірінші орынға
алдымен тиімді кадрлық саясатты қояды. Ал Германия мен АҚШ-тың алдыңғы қатардағы және
жетекші фирмалары өнімнің сапасын басқару қағидаларын алға қояды. Дегенмен нарықтық
шаруашылықты басқару стретегиясын қалыптастыратын негізгі басқа да қағидалар бар. Бұл
басқаруды демократияландыру, басқару жүйесінің жоспарлылығы мен үйлесімділігі,
басқарудың тиімділігінің ғылыми негізделгендігін, жеке тұлғалардың, ұжымның және
мемелекеттің мүдделерінің үйлесімділігі қағидаларын айтуға болады.
Басқаруды демократияландыру қағидасы өндіріс басшылғымен еңбекші ұжымның өзін -
өзі басқаруын үйлестіруді айтады. Жетекшілердің таңдалуы және оның ұжыммен қабылданған
басқару шешімдеріне жауапкершілігі қарастырылады. Жетекші органдар істелген жұмыс
нәтижелері бойынша ұжымның алдында есеп береді.
Жоспарлылық пен үйлесімділік
қағидасы өндірістің барлық саласын дамытуда және
оның ресурстарын пайдалануда үйлесімділікті сақтауды талап етеді. Өндірісті басқарудың
бүгінгісі мен келешек жүйесінің өзара байланыстыра жүргізуді қалыптастыруды көрсетеді,
демек ағымдағы өндірісті басқару мен жоспарлау оның келешектегі қызметінің кезекті кезеңі
болып табылады.
Басқарудың ғылыми негізделгендігінің қағидасы
қоғамның дамуының табиғи және
экономикалық заңдарына негізделеді. Ол ғылыми-техникалық, экономикалық және құқықтық
ақпараттарды талдау нәтижесіне сүйенетін ғылыми әдістермен басқару формаларын пайдалану
кіреді.
Жеке тұлғалардың, ұжымның және мемелекеттің мүдделерінің үйлесімділігі қағидасы
өндірістің қоғамдық сипатына негізделеді. Ол әр жұмыскердің мүддесі тек кәсіпорын
мүддесімен ғана емес мемлекеттің мүддесіне сай келу керектігін талап етеді
.
Әрбір
жұмыскердің қызметі кезінде өзінің мүддесін қанағаттандыру үшін кәсіпорын материалдық
және әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз ету керек. Кәсіпорын мен мемлекеттің өзара орта қ
мүддені жүзеге асыруы (кәсіпорынның табиғат ресурстарын пайдаланғаны үшін, салықтық
міндеттемелерді уақытында төлеу, экология үшін) оның мемлекет алдындағы жауапкершіліктері
арқылы қалыптасады. Ал мемлекет кәсіпорын қызметіне, кадрлық саясатта, өндіріс ті шикізат
ресурстарымен, су, энергия және білімен қамтамасыз етуде және жұмыскерлердің денсаулығын
сақтауда қолдау көрсетіп отыру керек.
Басқарудың тиімділігінің қағидасы оның әртүрлі нұсқаларының ішінен тиімді шешімді
таңдап алуды білдіреді. Бұл қағида аз шығынмен жақсы жетістікке жеткізетін басқару
шешімдерін жасау мақсатында басқарудың барлық әдістерін сақтауды талап етеді.
Достарыңызбен бөлісу: