Негізгі орта білім беру деңгейінің «Технология» білім саласы пәндерінің

82. Тамақ дайындау технологиясы – 8 сағат:

1) тамақтану мәдениеті, тиімді тамақтану негіздері, ас мәзірін жасау. Ас мәзірінің түрлері, ас мәзірінде тағамның белгілі реттілікпен орналасуы. Аспаздық жұмыс кезіндегі еңбекті қорғау бойынша нұсқау, тазалық сақтау ережелері;

2) еттен дайындалған шикізат түрлері, еттің сапалылық белгілер, етті механикалық және жылумен өңде, еттің термикалық жағдайы. Тұтас етті аспаздық мүшелеу: қой, сиыр етін мүшелеу. Тұтас етті бөлшектеу, тұтас етті дәстүрлі мүшелеу (қой, сиыр, жылқы, түйе), еттен табақ тарту реті, жартылай дайын өнім, етті жылумен өңдеу (қайнату, қыздырып пісіру, қуыру, бұқтыру, буға пісіру), ет дайындау технологиясы, жаншылған және котлетке арналған массадан дайындалған өнімдер, еттен дайындалған тағамдар классификациясы. Қуырылған, бұқтырылған еттен дайындалған тағамдар, гарнир, тұздықтар. Қыздырып пісірілген еттен дайындалған тағам, тұздық. Жаншылған еттен дайындалған тағам, асханадағы қазақтың ұлттық екінші тағамдары, еттен дайындалған тағамдарға арналған тұздықтар және әзірлеу технологиясы, аспаздық сөздік, дайын тағам сапалылығына қойылатын талаптар;

3) сарамандық жұмыс (таңдау бойынша): картоп қосылған бифштекс даярлау, қой етінен жаншылған котлет (сүйегімен), еттен дайындалған салат. Қаймақ қосылған бауыр, лимон бөлiктерi мен үндiк етінен дайындалған эскалоптар, қаймақ тұздығымен бұзау етінен дайындалған котлет. Таңғы, түскі, кешкі тамаққа ас мәзірін құру. Аспаздық кітаптан кешкі тамақ дайындауға тура келетін рецепт бойынша дайындау және зерттеу;

4) құралдар мен ыдыстар: кастрөлдер, қаңылтыр таба, таба, тостақ, қазан, бөлшектеуге арналған тақтайша, шанышқы, қасық;

5) көрнекі құралдар: дәмді және құнарлы тағамдар, қазақ халқының мәдениеті, дәстүрі туралы кітап. Технологиялық және нұсқаулық карталар, плакаттар, кестелер, буклеттер.

83. Тігін бұйымдарын жобалау және дайындау (шалбар) – 8 сағат

1) тігін шеберханасындағы қауіпсіздік ережелері;

2) киімді жобалау және дайындау, қазіргі жеңіл киім түрлері мен сипаттамасы, конструкциялау және модельдеу. Канон, модуль;

3) көркемдік және шығармашылық модельдеу. Композиция, пропорциясы және түсінің сәйкес болуы. Негізгі және қосалқы түстер,сәнді киім дизайнының сыры;

4) «Жоғары сән шеберлері», қазақстандық модельерлер, сән журналынан бұйым пішімін алу және оны пішуге дайындау, еуропалық өлшем бойынша пішім алу. Әйел шалбарын конструкциялау, модельдеу және дайындау;

5) өлшем алу, шалбар сызбасының құрылымы, матаны пішуге дайындау, бұйымды пішудің техникалық шарттары. Суретті тігу, жібінің бағытын есепке ала отырып матаға пішімді орналастыру. Бұйымды түйіндік өңдеу технологиясы, бұйымды өңдеу және тігіске арналған стандартты қосымшалар, шалбар қонымдылығында кесдесетін ақаулар және оны жою;

6) сарамандық жұмыс (таңдау бойынша): белден киілетін бұйымды құрастыру сызығы көмегімен модельдеу (шалбар, бриджа, шорты), сән журналынан пішімді жұқалтырға (калька) немесе қағазға көшіру, классикалық, қынамалы пішіндегі әйел шалбарын немесе өткермесімен тұтас пішілген спорттық формадағы үйге киюге арналған шортыны конструкциялау;

7) құралдар мен материалдар: пішім, шаблондар, сән журналы, жұқалтыр, сызғыш, қарындаш, тігінші боры, түйрегіштер, ине, жіп, оймақ. Бұйым дайындауға арналған мата; аралық материал (мөлдір желімді таспа);

8) жабдықтар: тігін машинасы, жиектеуші машина (оверлок), үтік. Көрнекі құралдар: жаздық киім модельдері, шалбар және костюм шалбар. Бұйымды түйіндік өңдеу үлгілері.

84. Материалды көркемдеп өңдеу – 8 сағат:

1) көркемдік шығармашылық түрлері, көркем кестелеу, кестелеуге арналған құралдар, мата мен жіп таңдау, кестелеуге аралған құралдармен жұмыс істеу кезінде сақталатын қауіпсіздік ережелері. Кестедегі өрнек, түсі. Қолмен кестелеу тігістерін орындау технологиясы, кестелеуге арналған компьютер, сәндік үй бұйымдары;

2) дәстүрлі сәндік-қолданбалы өнер және қазақ халқының қолөнер кәсібі, киіз үй және қазіргі заманғы тұрғын жай интерьеріндегі үй керек-жарақтары. Ши тоқу өнері, жүннен жасалған картиналар, қазақтың зергерлiк бұйымдары, бисерден жасалған бұйымдар жиынтығы, Бисермен жұмыс, бисермен жұмыс істеу кезіндегі санитарлық-гигиеналық талаптар, бисермен жұмыс жасауға арналған негізгі және қосымша материалдар, бисермен жұмыс жасау техникасы. Бисермен кестелеу және тоқымашылық;

3) сарамандық жұмыс (таңдау бойынша): шиді ою-өрнектермен немесе тақырыптық композициямен өрнектеп кәдесый тоқу, көркем кестелеу, бисермен кестеленген бұйымдар (картиналар, панно), бисерден жасалған бұйымдар (сәндік «бонсай», гүл шоқтары), әшекейлер жасау;

4) материалдар мен құрал-жабдықтар: мата, канва, жіп, бисер, сым, қайшы, сызғыш, қарындаш, сәндік әшекейлер;

5) көрнекі құрал: кестеленген бұйымдар, бисерден жасалған бұйымдар жиынтығы. Журналдар, кітаптар, буклеттер (қазақ халқының қолөнер бұйымдары).

85. Кәсіби қызмет ету саласының технологиясы – 5 сағат:

1) мамандық, квалификация, кәсіби дайындықтың біліктілік деңгейі, мамандықтарды жіктеу, жеңіл және тамақ өнеркәсібіндегі кәсіби қызмет, жеңіл өнеркәсіп саласындағы мамандықтар, тамақ өнеркәсібі саласындағы мамандықтар, егін шаруашылығы, өсімдік, мал шаруашылығындағы кәсіптер. Кәсіпке қызығушылық, бейімділік және қабілеттілік;

2) мамандыққа бейімделу қабілетінің жетекші қасиеттері, диагностикалық сұрау (өз бейімділігін, өзін-өзі бағалау деңгейін анықтау), сауда және қоғамдық тамақтанудағы кәсіптік қызмет, сауда саласындағы кәсіптер, қоғамдық тамақтану саласындағы кәсіптер, қоғамдық тамақтану кәсіпорны, өнермен байланысты кәсіптер, кәсіпті меңгеру жолдары, кәсіби өзіндік анықтаудағы тұлғаның ерекшелігі (темперамент, мінез), кәсіби өзін-өзі анықтаудағы психикалық үдерістер (сезім, қабылдау, зерде, ықылас және ойлау), кәсіби жарамдылық, өмірлік жоспар, денсаулық және мамандық таңдау, жұмысқа орналасу, түйіндеме жазу формасы, ХХІ ғасырдың кәсіптері;

3) сарамандық жұмыс: өмірлік жоспар құру, түйіндеме жазу, диагностикалық сұрау;

4) көрнекі құралдар: экология бойынша анықтамалық, «Мамандықтар бойынша жол көрсеткіш», «Мамандық нұсқаушысы» кітабы, салауатты өмір салты бойынша әдебиеттер, плакаттар, слайдтар, бейнефильмдер, «Кәсіптік мансап» кітапшасы, кәсіптік бейімделу бойынша практикум.

86. Бөлім. Жоба – 5 сағат:

1) жобаның негізгі компоненттері (қысқаша тұжырымдалған міндеттер мен сұранысты анықтау, алғашқы идея жиынтығы, бір немесе бірнеше идеяны қарастыру, бұйымды дайындау, бұйымды сынау және бағалау);

2) жобаға қойылатын талаптар: міндетін дұрыс тұжырымдау, қойылған мақсат пен зерттеудің сәйкестігі, әрбір критерийді негіздеу, ең жақсы идеяны таңдау кезінде өз шешімін дәлелдеу, нәтиженің үйлесімділігі, таңдалған идеяны пысықтау;

3) шығармашылық жоба нұсқалары (таңдау бойынша): бисерден жасалған бұйым жиынтығы (өз нұсқасы), бұйымды бисермен әрлеу, қазақтың әшекей бұйымдары үлгісінде бұйымдар жасау, атлас таспадан гүл шоғын жасау (панно), картинаны бисермен кестелеу, жүннен жасалған картиналар (Матисс), бисерден жасалған бұйымдар (сәндік ағаш, гүл шоғы);

4) материалдар мен құрал-жабдықтар: бұйым дайындауға арналған (жүн және шұға) маталар; әр түрлі түсті жіптер; әшекейлеуге арналған материалдар, моншақ, бисер, страза, шашақ, қайшы, ине, тігін машинасы, үтік, оверлог, желім және кергіш;

5) көрсетілім: дайын бұйымдар - панно, картиналар, бисерден жасалған бұйымдар, оқушылардың жобалық жұмыстары. Таспадан жасалған, бисер және жіппен кестеленген (панно, картина, гүл шоғы) бұйымдар;

6) материалдар мен құрал-жабдықтар: қайшы, сызғыш, (А4, 210х297) қарындаштары, ПВА желімі, металлический стержень, бисер, стеклярус, стразалар, жүн;

7) көрнекі құрал: бисерден жасалған бұйым үлгілері, журналдар, буклеттер, қазақтың ұлттық киімдері, әшекей бұйымдары туралы кітап.
12. 5-сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
87. Оқушылардың дайындығы пәндік, тұлғалық, жүйелі-әрекеттік нәтижелеріне қарай бағаланады.

88. Пәндік нәтижелері екі аспектен қарастырлады: білу керек және орындай алу керек.

89. Технология (ер балаларға арналған), 5 сыныптың соңында оқушылар

1) мектеп шеберханасындағы тәртіптің жалпы ережелерін және еңбектің жеке гигиенасын;

2) қол саймандарымен жұмыс істеген кезеңіндегі қауіпсіздік ержелерін;

3) топырақ зерттеу негіздерін және топырақ өңдеу техникасын, тыңайтқыштар түрлерін;

4) сәндік-гүлдік дақылдарын өсіру технологиясын;

5) ағаштың негізгі түрлері мен қасиеттерін, оларды қолмен өңдеу технологиясын;

6) металлдардың негізгі түрлері мен қасиеттерін, оларды қолмен өңдеу технологиясын;

7) графикалық құжаттар туралы қарапайым мәліметтерді;

8) қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнерінің дәстүрлі түрлері жайлы жалпы мәліметтерді;

9) электр тізбегі, оның элементтері және электр схемаларындағы шартты графикалық белгілеулері туралы жалпы мәліметтерді;

10) сырт киімді, аяқ киімді және жиһазды күтуге арналған қазіргі заманғы құралдарын;

11) шығармашылық жобаны орындау кезеңінде құрылымдау және модельдеу негіздерін

білу/түсіну тиіс.

1) жұмыс орнын ұйымдастыруды;

2) технологиялық қасиеттеріне байланысты материалды танып және таңдай білу, үлгі бойынша қолмен өңдеуге арналған саймандарды іріктеп алуды;

3) бұйымды жасау кезінде ағаш пен металлды қолмен өңдеу әдістерін қолдануды;

4) технологиялық операцияларды анықтау және орындауды;

5) бұйым жасаудың технологиялық картасын оқу және әзірлеуді;

6) еңбек өнімін таратуға және дайындап шығаруға байланысты жұмыс жоспарларын құрастыруды;

7) геометриялық пішінді оюлардың қарапайым түрлерін пышақ немесе қашаумен орындауды;

8) конструктор бөлшектерінен қарапайым электр тізбегін құрастыруды;

9) киім және жиһаз қаптауышы бетінен дақтарды кетіре білуді;

10) технологиялық іс-әрекеті кезеңінде шығармашылық мақсаттарды шешу әдістерін қолдануды меңгеруі тиіс.

90. 6 сыныптың соңында оқушылар

1) мектеп шеберханасындағы тәртіптің жалпы ережелерін және еңбектің жеке гигиенасын, шеберхана жабдықтарын және ағашты қолмен өңдеу кезеңіндегі еңбек қауіпсізідігі ережелерін;

2) өсімдік шаруашылығының негізгі салаларын, жеміс-көкөніс дақылдарын өсіру технологиясын;

3) табиғи ағаштың қасиеттерін, құрылысын және кемістіктерін, жасанды ағаш материалдардың негізгі түрлері мен қасиеттерін;

4) цилиндр қалпындағы бөлшектің графикалық бейнелеуін;

5) цилиндр тәрізді бөлшекті қол сайманымен жасау технологиясын;

6) қозғалыс берілісінің механизмінжәне бұрғылау станогінің құрылысын;

7) амперметрдің, вольтметрдің, омметрдің құрылыстарын және осы құрылғыларды пайдалану ережелерін;

8) қазақтардың және Қазақстан Республикасының басқа халықтарының қолданбалы өнерін;

9) ағашты ою түрлерін және ағашты оюдың техникасы мен әдістерін;

10) металл мен теріні көркем өңдеу түрлерін;

11) тұрғын жай интерьерінің әр-түрлі стильдерін;

12) шығармашылық жобаны орындау кезеңінде құрылымдау және модельдеу негіздерін

білу/түсіну тиіс.

1) жұмыс орнын ұйымдастыруды;

2) тұқымдарды, егуге арналған көшет материалдарын дайындау, оқу-тәжірибелік учаскесінде көкөніс дақылдарына арналған жерді өңдеуді;

3) технологиялық қасиеттеріне, суретіне, эскизге байланысты материал таңдау, оларды өңдеуге арналған құрал-саймандарын іріктеп алуды;

4) қол саймандары көмегімен цилиндр тәрізді бөлшек жасауды;

5) бұйым жасау барысында материалдарды өңдеудің заманауи әдістерін және инновациялық технологияларын қолдануды;

6) технологиялық карта бойынша металлдан бұйым жасауды;

7) тоқтың, кернеудің және кедергінің қуатын өлшейтін құралдарын пайдалана білуді;

8) құрылымдау және модельдеу әдістері мен принциптерін анықтау, бұйым композициясы қасиеттерін ажырату және пайдалануды;

9) тауарлар мен қызметердің тұтынушылық қасиеттерін бағалауды;

10) еңбек өнімін жасау және таратуға бағытталған іс-әрекет жоспарларын құрастыруды;

11) тұрғын жай интерьері элементтерінің эскиздерін жасауды;

12) әр-түрлі материалдардан сәндік-қолданбалы мақсатындағы бұйымдарды жасап шығаруды;

13) технологиялық іс-әрекеті кезеңінде шығармашылық мақсаттарды шешу әдістерін қолдануды меңгеруі тиіс.

91. 7 сыныптың соңында оқушылар

1) қолмен өңдеу кезіндегі техникалық қауіпсіздігіне жалпы талаптарын және токарь станогында жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелерін;

2) жеміс-көкөніс дақылдарын өсіру технологиясын;

3) ағашты біріктірудің негізгі түрлері;

4) ажырайтын және ажырамайтын біріктірулер туралы жалпы мәлімет;

5) металлкесу станоктары туралы жалпы мәлімет;

6) тұрмыстық электр құралдарының, автоматикалық құрылғылардың түрлері мен қызметі, тұрмыстық электротехникалық құрылғыларындағы автоматика элементтері;

7) пәтер микроклиматын қолдауға арналған заманауи құралдары

білу/түсіну тиіс.

1) көкөніс дақылдарын күтуді;

2) материалдарды өңдеудің қазіргі заманғы әдістерін және бұйым жасаудын инновациялық технологияларын қолдануды;

3) қарапайым біріктірулерді қолдана отырып, ағаштан бұымдар жасауды;

4) сыртқы және ішкі бұрандаларды ою операцияларын қолдана отырып, металлдан бұйымдар жасауды;

5) технологиялық құжаттарын оқу және дайындауды;

6) металлдды көркем өңдеудің әр-түрлі әдістерін қолдануды;

7) шығармашылық мақсаттарды шешу әдістерін технологиялық іс-әрекетінде қолдануды;

8) әр-түрлі материалдардан сәндік –қолданбалы өнер бұйымдарын жасауды;

9) дәнекерлеуді қолдана отырып электрмонтаждық жұмыстарды орындау, автоматика құрылғыларының қарапайым схемаларын жинауды;

10) жарық беру құрылғыларын орналастыру жоспарын дайындау, жарнама арқылы тұрмыстық техникасын таңдауды меңгеруі тиіс.

92. 8 сыныптың соңында оқушылар:

1) ағаш пен металлды колмен және механикалық түрде өңдеу кезінде қауіпсіздік техникасын сақтауына қойылатын талаптарын;

2) ауыл шаруашылығының дамуына ғылымның әсерін;

3) органикалық және минерал тыңайтқыштарының негізгі түрлерін;

4) ағаштан бұйым жасауға арналған конструкторлық және технологиялық құжаттарын дайындауды;

5) токарлық-бұранда кесу станогының құрылысын, негізгі токарлық операцияларын;

6) шығармашылық жобаларды орындау кезінде құрылымдау және модельдеу негіздерін;

7) өндірістің негізгі салаларын, құрылымдық материалдарын өңдеумен, олардан бұйымдар жасаумен, өнім алумен және агротехнологиямен байланысты мамандықтарын

білу/түсіну тиіс.

1) жұмыс орнын ұйымдастыруды;

2) жеміс ағаштары мен жидек бұталарын күтуді;

3) технологиялық және пайдалану қасиеттерін ескере отырып материалды анықтау және таңдауды;

4) ағаш пен металл өңдеуге арналған құралдарын, еңбек құрылғылары мен аспаптарын сызбасы және эскизі бойынша таңдауды;

5) металлға бұранда ою жұмыстарын орындауды;

6) графикалық құжаттарды оқу және дайындау, технологиялық құжаттаманы жетілдіруді;

7) құрылымдау мен моделдеу қағидаттары мен әдістерін анықтау, бұйым композициясы қасиеттерін ажырату және пайдалануды;

8) технологиялық іс-әрекеті кезінде шығармашылық мақсаттарды орындау әдістерін қолдануды;

9) әр-түрлі материалдардан сәндік-қолданбалы өнері бұйымдарын жасауды меңгеруі тиіс.

93. 9 сыныптың соңында оқушылар

1) еңбекті қорғауға байланысты негізгі құқықтық, нормативтік және заңнамалық актілерін;

2) қол саймандарымен, электр аспаптарымен, металл және ағаш өңдеу станоктарында жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелерін;

3) құрылымдық және жасанды материалдардың негізгі түрлері мен қасиеттерін, оларды өңдеу технологияларын;

4) қайта құру іс-әрекетіндегі сызбаларын, схемаларын және белгілерін;

5) құрылымдық, табиғи және жасанды материалдарын көркем өңдеу туралы жалпы мәліметтерін;

6) шығармашылық жобаны орындау кезіндегі құрылымдау және моделдеу негіздерін;

7) кәсіптік білім алу және жұмысқа орналасу жолдары туралы мәлімет алу көздерін;

8) өндірістің негізгі салаларын, құрылымдық материалдарын өңдеумен, олардан бұйымдар жасаумен, өнім алумен және агротехнологиямен байланысты мамандықтарын

білу/түсіну тиіс.

1) жұмыс орнын ұйымдастыруды;

2) материалды технологиялық, экономикалық және пайдалану қасиеттерін ескере отырып ажырату және таңдау, нұсқасы, суреті, эскизі, сызбасы бойынша оларды өңдеуге арналған құралдарын, еңбек құрылғылары мен аспаптарын іріктеп алуды;

3) материалдарды өңдеудің заманауи әдістерін, бұйымдар жасаудың инновациялық технологияларын қолдануды;

4) технологиялық операцияларды анықтау және орындауды;

5) графикалық құжаттарды оқу және дайындау, технологиялық құжаттаманы жетілдіруді;

6) құрылымдау мен моделдеу қағидаттары мен әдістерін анықтау, бұйым композициясы қасиеттерін ажырату және пайдалануды;

7) тауарлар мен қызметтердің тұтынушылық сапасын бағалауды;

8) еңбек өнімін жасау және тарату іс-әрекеті бойынша жоспар құруды;

9) технологиялық іс-әренкеті кезінде шығармашылық мақсаттарды шешу әдістерін қолдануды;

10) әр-түрлі материалдардан сәндік-қолданбалы өнері бұйымдарын жасауды меңгеруі тиіс.

94. Технология (қыз балаларға арналған) 5 сыныптың соңында оқушылар:

1) асүй мен асханаға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптарды;

2) азық-түліктерді өңдеу; қазіргі асүй жабдықтарының түрлерін;

3) бутерброд пен ыстық сусындар дайындау технологиясы мен түрлерін;

4) көкөністердің тағамдық құндылығын;

5) тоқыма талшықтарының жіктелуін;

6) матаның өңі мен теріс жағын;

7) матаның негіз жібін, өңі мен теріс жағын анықтау;

8) мата, жіп, ине таңдауды;

9) қолмен тігілетін инешаншымдар мен тігімдерді орындауды;

10) матаны сырып тігу, бастыра тігу, бүгіп тігу, шеттіктеу тігістерімен біріктіру және өңдеуді;

11) ішкі көрініс, сәулет қысқаша мәліметтерді;

12) ұлттық салт-дәстүрлерді;

13) тұрғын үйдің ішкі көрінісін әрлеу, әсемдеу тәсілдерін

14) мақта мен зығырдан тігілген киімдер күтімін;

15) аяқкиімді күту тәсілдерін;

16) киімді күтудің шартты белгілерін;

17) маңызды көкөніс дақылдарын (пияз тектес, асқабақ тектес, асханалық);

18) көшеттерді отырғызу ережелерін (қырыққабат, бұрыш, баклажан, қызанақ);

19) жобаны таңдаудың себебін (мәселелері, қажеттілігі), міндетін, қолдану аймағын;

20) халық шығармашылығының түрлерін;

21) жобаны дағды, білім алудағы шығармашылық жұмыс ретінде, халық дәстүрі мен тарихына құрмет ретінде

білу/түсіну тиіс.

1) асүй құрал-жабдықтарымен жұмыс істеуді;

2) сыртқы түріне қарап азық-түліктердің сапасын анықтауды;

3) тағам өнімдерін механикалық және жылумен өңдеуді;

4) жұмыртқа, көкөністерден жасалған тағамдар, бутерброд және ыстық сусындар дайындауды;

5) матаның түрлерін анықтауды;

6) мата, жіп, ине таңдауды;

7) қолмен тігілетін инешаншымдар мен тігімдерді орындауды;

8) матаны сырып тігу, бастыра тігу, бүгіп тігу, шеттіктеу тігістерімен біріктіру және өңдеуді;

9) сәндік және әрлеу жұмыстарын орындауды;

10) жиһазды орналастыру, түстерді таңдауды;

11) киім тазалау және дақтарды кетіруді;

12) киімге қарапайым жөндеу жұмыстарын жүргізуді;

13) киімді жөндеудің тиімді тәсілдері және оны күтудің құралдарын таңдауды;

14) бөлме жағдайында көшеттер отырғызуды;

15) өсімдіктерді көшіріп отырғызу, суару, күтуді;

16) тұқымның өнгіштігін тексеруді;

17) өсімдікті топыраққа отырғызуды;

18) шығармашылық қызметте өзінің мүмкіндіктерін бағалауды;

19) жобаны дайындау, туындаған идеяны жүзеге асырылатын нәтижесіне дейін жеткізу бұйым дайындауды;

20) жасалған жұмысты бағалауды;

21) құрақ техникасын орындау, кілемше, панно, көрпе, майлық, үйкекті (заттың астына қоятын бұйым) тігуге байланысты жұмысты технологиялық жағынан дұрыс орындауды;

22) дайын бұйымды әсемдеуді меңгеруі тиіс.

95. 6 сыныптың соңында оқушылар:

1) көкөніс шаруашылығының күзгі жұмыстарын орындауды;

2) жеміс ағаштары мен жидек дақылдарын отырғызу ережелерін;

3) жидектік дақылдарды вегетативтік көбейту жөнінде;

4) жидектік дақылдарды отырғызу ережесін, күту, арамшөптер мен зиянкес жәндіктерден қорғау тәсілдерін;

5) жемістер мен жидектердің емдік қасиеттерін;

6) асхана, асүйге қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар;

7) ыстық өнімдермен жұмыс істеу ережесін;

8) адам ағзасына қажетті минералдық тұздар мен микроэлементтердің маңызы туралы жалпы мағлұматтарды;

9) сүттің химиялық құрамын, сүт сапасын анықтау тәсілдерін, сүттің аспаздық маңызын, қоректік құндылығын;

10) сүт пен сүт өнімдерінен жасалған қазақ халқының ұлттық тағамдарын дайындау технологиясын;

11) жармадан ботқа пісіру ережесін, бұршақ тұқымдастардан, макарон өнімдерінен тағам түрлерін дайындаудың ерекшеліктерін, пісіру кезінде қосылатынсудың қатынасын;

12) ұлттық тағам түрлерін;

13) дастарқан әзірлеу ережесін.

14) жануарлардан талшықтар алу тәсілдерін;

15) талшықтардан тоқыма өндірісі және үй жағдайында жіп алу тәсілдерін;

16) жануарлардан алынатын табиғи талшықтардың қасиеттерін;

17) қарапайым өрімдерді, саржалық және атластық өрім раппортын, матаның өңі мен теріс жағын, мата ақауларын анықтауды;

18) жүн және жібек маталардан тігілген киімдер күтімі ерекшеліктерін,

тігін машинасының міндеттерін, құрылысы мен жұмыс істеу принципін;

19) тігін машинасымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы ережелерін;

20) тігін инесінің құрылысын,

21) иненің құрылысын;

22) жеңіл киімге талаптар;

23) бұйым дайындауға қолданылатын маталар мен өңдеу түрлерін (материалдар, түсі, символикасы, ою-өрнегі);

24) өлшем алу ережесі және оның шартты белгілерін;

25) жапсырма және бастырмалы тігісті орындау технологиясын;

26) жабық және ашық қиықты бүгіп тігуді;

27) бұйым өңдеудің негізгі технологиялық тәсілдерін;

28) дайын бұйым сапасына қойылатын талаптарды;

29) ішкікөріністегі композицияның маңызын;

30) ішкікөріністегі әсемдеу тәсілдерін;

31) ұлттық дәстүрге сай келетін интерьеререкшелігін;

32) киіз үй аспаптары және жиһаздарын, әшекейлерін;

33) киім мен аяқкиім күтіміне қойылатын негізгі талаптарды;

34) киім күтімі символдарын;

35) аяқкиім сақтау тәсілдерін, кептіру ережелерін;

36) жобаның негізгі құрамын;

37) жоба оқу саласы түрі ретінде;

38) адамдардың қажеттіліктерін анықтау тәсілдерін;

39) нақты бұйымды дайындау үшін қандай білім, білік және дағдыларға ие болу керектігін;

40) шығармашылық жобаны қалай жоспарлау және жүзеге асыру керектігін

білу/түсіну тиіс.

1) жемістің пісуін анықтауды;

2) өнімді, тұқымдарды жинауды;

3) сыртқы белгілеріне қарап, жармалардың сапасын анықтай білуді;

4) макарон, бұршақ тұқымдас дақылдар дәндері өнімдерінен, сүт және сүт өнімдерінен ботқа, тағамдар дайындай білуді;

5) жарма, бұршақ тұқымдастарына, макарон өнімдеріне алғашқы өңдеу жүргізуді;

6) асүй жабдықтарымен, құралдарымен және аспаптарымен жұмыс істеуді;

7) кешкі ас дайындауды және кешкі асқа дастарқан әзірлеуді, қонақты дастарқанға шақыруды;

8) сүттен дайындалатын қазақ ұлттық тағамдарын дайындауды;

9) ыдыс жууға және зарарсыздандыруға арналған құралдарды қолдануды;

10) саржалық және сәтендік өріммен тоқылған жүн және жібек маталарды тани білуді;

11) маталардың эксплуатациялық қасиеттерін анықтауды және оларды бұйымдар дайындау кезінде сарамандық жұмыста қолдана білуді;

12) жіптің керілуі мен инешаншым ұзындығын реттеуді;

13) машинаны тазалауды және майлауды;

14) аяқ және электр берілісті тігін машинасында жұмыс істеуді;

15) тігісті машинаның кері жүрісімен бекітуді;

16) машинаға инені орнатуды;

17) мата түріне байланысты ине мен жіп түрлерін таңдай білуді;

18) тігім сапасын реттеуді;

19) түзу және ирек тігімді орындауды;

20) киімді жобалауды, конструкциялауды және модельдеуді;

21) өлшем алуды және жазуды;

22) сызбаларды оқуды және құруды;

23) пішімді матаны пішуге дайындауды;

24) пішімді матаға үнемді орналастыруды;

25) пішім бөлшектерін өңдеуге дайындауы;

26) өлшеу жүргізуді;

27) ақауларды анықтауды және жүргізуді;

28) мата және өңдеу түрін таңдауды;

29) киімге арналған өңдеуді (символдарды, ою-өрнектерді, қолмен тігілетін тігіс түрлерін) технологиялық нақты қолдана білуді;

30) бұйым суретін және эскизін жасауды;

31) киімді көркем әшекейлеуді (бұйымды кестемен, ызбамен, жиектеу таспасымен, шілтер, жапсырма, машина да ирек тігіммен әрлеуді);

32) есік, терезе дизайнын орындауды;

33) қолда бар материалдардан үйдің керек-жарақтары мен киіз үй жиһаздарын, әшекейлерін жасауды;

34) пәтерді, үйді құрғақ және ылғалды жиыстыруды;

35) бұйым етегін жөндеуді;

36) аяқкиімнің ішкі жағын дезодорациялауды;

37)өзінің жобалық қызметінің міндетін қысқаша қисындап мазмұндауды;

38) өзінің жобасына қажетті ақпаратты іріктеуді және қолдануды;

39) жұмысын жоспарлауды және бұйым дайындауды;

40) дайындалған бұйымдарға қойылатын сәйкестік талаптар тізбесін анықтауды;

41) бұйым дайындауға кететін шығындарды анықтауды;

42) экологиялық тазалығын ескере отыра бұйымның сапасын анықтауды;

43) бұйымды жобалау мен дайындау кезінде пайда болатын кемшіліктерді талдауды және қиыншылықтарды анықтауды;

44) жобаны қорғау барысында өз көзқарасын білдіруді және тұжырымын дәлелдеуді меңгеруі тиіс.

96.