Жүйке жүйесінің биохимиялық сипаттамасы

аксон  бойымен  өтуін  жеңілдетеді.    Липидтердің  құрылымының,  мазмұнының  және 
метаболизмінің  бұзылуы  ауыр  неврологиялық  аурулардың  дамуына  әкеледі.  Ми 
жасушаларында  аминқышқылдарының  белсенді  метаболизмі  жүреді,  олардың 
концентрациясы  олардың  бауырдағы  мөлшерінен  айтарлықтай  асып  түседі.    Жүйке 
жүйесіндегі  аминқышқылдары  негізінен  нейротрансмиттерлердің  немесе  олардың 
прекурсорларының  рөлін  атқарады. 
  Глутамин  қышқылы  мидағы  амин 
қышқылдарының  метаболизмінде  орталық  болып  табылады.    Ол  орталық  жүйке 
жүйесінің  медиаторы  және  орталық  жүйке  жүйесінің  негізгі  тежегіш  медиаторы 
болып табылатын γ-аминобутир қышқылының (GABA) прекурсоры болып табылады. 
GABA  қашан  түзіледі.  Жүйке  тініндегі  тағы  бір  маңызды  амин  қышқылы  -  глицин, 
нейротрансмиттер,  сонымен  қатар  ақуыздар,  глутатион  және  креатин  синтезінде 
қолданылады.  Глицин гематоэнцефалдық бөгет арқылы баяу өтетіндіктен, ми тінінде 
глюкоза мен сериннен ішінара синтезделеді.   Амин қышқылдарының алмасуындағы 
бұзылулар ауыр невротикалық салдарға әкеледі. 
Жүйке жүйесінің белоктары.   Жүйке ұлпасының белоктары құрылысы мен химиялық 
қасиеттері бойынша қарапайым, күрделі, қышқылдық және негіздік болып бөлінеді. 
Қарапайым  белоктар  өз  кезегінде  төрт  класқа  бөлінеді:  нейроальбуминдер, 
н е й р о г л о б у л и н д е р ,  к а т и о н д ы қ  б е л о к т а р  ж ә н е  т і р е к  б е л о к т а р  - 
нейросклеропротеиндер  (нейроколлагендер,  нейроэластиндер,  нейростроминдер 
және  т.б.). 
  Жүйке  ұлпасының  күрделі  белоктары  нуклеопротеидтермен, 
липопротеидтермен, фосфопротеиндермен, гликопротеидтермен ұсынылған. 
Нейрондық  белоктарға  тән  қасиет  күрделі  түзілістердің  –  липонуклеопротеидтердің 
және  липогликопротеидтердің  болуы.    Қышқылдық  нейроспецификалық  белоктарға 
глутамин  және  аспарагин  қышқылдарының  көп  қалдықтары  кіретін  S-100  ақуызы 
жатады.   Бұл ақуыз есте сақтау қабілетінің қалыптасуы мен жүзеге асуында маңызды 
рөл  атқарады.  Жүйке  жүйесінің  көмірсулары  және  энергия  алмасуының 
ерекшеліктері.  Ми жасушаларында глюкоза іс жүзінде энергияның жалғыз көзі болып 
табылады.    Глюкозамен  қамтамасыз  ету  жеткіліксіз  болса,  гликоген  ми  тіндерінде 
қолданылады,  бірақ  бұл  полисахаридтің  жүйке  тініндегі  қоры  шамалы.    Мидағы 
энергияның негізгі көзі глюкозаның суға және көмірқышқыл газына аэробты тотығуы 
болып  табылады.    Дегенмен,  жүйке  тінінде  анаэробты  гликолиз  де  айтарлықтай 
қарқынды  жүреді.    Ұзақ  ашығу  кезінде  нейрондар  кетон  денелерін  энергия  көзі 
ретінде  пайдалана  бастайды.    Басқа  байланыстарды  нейрондар  пайдаланбайды, 
өйткені май қышқылдары гематоэнцефалдық бөгет арқылы өтпейді. 

жүктеу 8,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: