Морф сессия (НС)



жүктеу 8,23 Mb.
Pdf просмотр
бет16/297
Дата06.02.2022
өлшемі8,23 Mb.
#37359
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   297
2 курс,Сессия НЕРВ

4. ОЖЖ биохимиясы
Жүйке  ұлпасының  химиялық  құрамы  басқа  ұлпалардан  айтарлықтай  ерекшеленеді. 
Жүйке  ұлпасының  химиялық  құрамының  ерекшеліктері  гематоэнцефалдық  бөгетті 
анықтайды.    Ол  организмнің  әртүрлі  метаболиттеріне  және  токсиндерге  селективті 
өткізгіштікке ие, сонымен қатар жүйке тінінде белгілі бір заттардың жиналуына ықпал 
етеді.Жүйке  жүйесінің  липидтері.    Жүйке  жүйесінде  басқа  ұлпаларға  қарағанда 
липидтердің  мөлшері  жоғары.    Ми  липидтері  арасында  күрделі  липидтер  басым: 
глицерофосфолипидтер  (лецитин),  сфинголипидтер  және  гликолипидтер 
(ганглиозидтер,  цереброзидтер,  сульфолипидтер).    Жүйке  тінінде  табылған  жалғыз 
стероид  -  холестерин.    Жүйке  ұлпасындағы  липидтер  бірқатар  функцияларды 
орындайды:  олар  плазмалық  мембраналардың  негізін  құрайды,  миелин  қабатының 
бөлігі  болып  табылады,  изолятор  қызметін  атқарады  және  жүйке  импульстарының 
аксон  бойымен  өтуін  жеңілдетеді.    Липидтердің  құрылымының,  мазмұнының  және 
метаболизмінің  бұзылуы  ауыр  неврологиялық  аурулардың  дамуына  әкеледі.  Ми 
жасушаларында  аминқышқылдарының  белсенді  метаболизмі  жүреді,  олардың 
концентрациясы  олардың  бауырдағы  мөлшерінен  айтарлықтай  асып  түседі.    Жүйке 
жүйесіндегі  аминқышқылдары  негізінен  нейротрансмиттерлердің  немесе  олардың 
прекурсорларының  рөлін  атқарады. 
  Глутамин  қышқылы  мидағы  амин 
қышқылдарының  метаболизмінде  орталық  болып  табылады.    Ол  орталық  жүйке 
жүйесінің  медиаторы  және  орталық  жүйке  жүйесінің  негізгі  тежегіш  медиаторы 
болып  табылатын  γ-аминобутир  қышқылының  (GABA)  прекурсоры  болып  табылады. 
  GABA  қашан  түзіледі.  Жүйке  ұштарында  пайда  болатын  глутамин  қышқылының 
декарбоксилденуі.    Бұл  нейротрансмиттер  синаптикалық  көпіршіктерде  сақталады 
және  белгілі  бір  сигналға  жауап  ретінде  шығарылады.    Жүйке  тініндегі  тағы  бір 
маңызды  амин  қышқылы  -  глицин,  нейротрансмиттер,  сонымен  қатар  ақуыздар, 
глутатион  және  креатин  синтезінде  қолданылады.    Глицин  гематоэнцефалдық  бөгет 
арқылы  баяу  өтетіндіктен,  ми  тінінде  глюкоза  мен  сериннен  ішінара  синтезделеді. 
  Амин  қышқылдарының  алмасуындағы  бұзылулар  ауыр  невротикалық  салдарға 
әкеледі.Жүйке  жүйесінің  белоктары.    Жүйке  ұлпасының  белоктары  құрылысы  мен 


химиялық қасиеттері бойынша қарапайым, күрделі, қышқылдық және негіздік болып 
бөлінеді.  Қарапайым белоктар өз кезегінде төрт класқа бөлінеді: нейроальбуминдер, 
н е й р о г л о б у л и н д е р ,  к а т и о н д ы қ  б е л о к т а р  ж ә н е  т і р е к  б е л о к т а р  - 
нейросклеропротеиндер  (нейроколлагендер,  нейроэластиндер,  нейростроминдер 
және т.б.).   
Жүйке  ұлпасының  күрделі  белоктары  нуклеопротеидтермен,  липопротеидтермен, 
фосфопротеиндермен,  гликопротеидтермен  ұсынылған.    Нейрондық  белоктарға  тән 
қ а с и е т  к ү р д е л і  т ү з і л і с т е р д і ң  –  л и п о н у к л е о п р о т е и д т е р д і ң  ж ә н е 
липогликопротеидтердің  болуы. 
  Қышқылдық  нейроспецификалық  белоктарға 
глутамин  және  аспарагин  қышқылдарының  көп  қалдықтары  кіретін  S-100  ақуызы 
жатады.   Бұл ақуыз есте сақтау қабілетінің қалыптасуы мен жүзеге асуында маңызды 
рөл  атқарады.  Жүйке  жүйесінің  көмірсулары  және  энергия  алмасуының 
ерекшеліктері.  Ми жасушаларында глюкоза іс жүзінде энергияның жалғыз көзі болып 
табылады.    Глюкозамен  қамтамасыз  ету  жеткіліксіз  болса,  гликоген  ми  тіндерінде 
қолданылады,  бірақ  бұл  полисахаридтің  жүйке  тініндегі  қоры  шамалы.    Мидағы 
энергияның негізгі көзі глюкозаның суға және көмірқышқыл газына аэробты тотығуы 
болып  табылады.    Дегенмен,  жүйке  тінінде  анаэробты  гликолиз  де  айтарлықтай 
қарқынды  жүреді.    Ұзақ  ашығу  кезінде  нейрондар  кетон  денелерін  энергия  көзі 
ретінде  пайдалана  бастайды.    Басқа  байланыстарды  нейрондар  пайдаланбайды, 
өйткені май қышқылдары гематоэнцефалдық бөгет арқылы өтпейді. 



жүктеу 8,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   297




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау