Монография \ «санат» а л м п и мп

ертеп” сейлда, тагы да будан уш мьщ жыл бурышы бабалар 
деу
1
ршщ байыргы кене деректерше кеп кездесешз. Алдымсн 
осылардыц байыбына барынкырап, ежелп кене Шыгыстьщ 
кдлыпгаскзн керкемдйс кезкэрастарыньщ кдйнар кез1 болтан 
кейб1р шгершпл философиялык-эстетикалык жуйелердо 
анык, таныганнан кешн гана эллинизм енершщ енегел1 
epicme оралуга болады.
Эллада эстетикасы да б
1
рден школага айналып, кдуырт 
кдлыптаса кдлган жок, Гректщ эдемшк хуралы iniMi Пифа­
гор мен пифагориплердщ (б.э.б. VI г.) дуниедеп зат атау- 
лыныц туп мвшн санга сайган ацкду ащ'арымдарынан 
басталады. Мэселен, олар музыка сазы уншыгаратын шектщ 
узын-кдскдлытына байланысты (узындык, е й есе кыскдрса, 
дыбыс --- октавага, ейден ушке кыскдрса — квинтага, уштен 
тертке кыскдрса — квартага кетершедг) деп бшед1 де, музы- 
каньщ математикалык, непз1 туралы езгеше 6ip ш м туты- 
зады. Бул — и д еал и ст тусшйс.
Бутан керкш ш е, диалектикалык, тусшйс Гераклит 
Эфесский (б.э.б. 
530-470
жж.) толгамдарында жатыр. 
Пифагориилер секицц, Гераклит те эдемишс дегенде непз 
болатынын мойындайды, 6ipaK, ол — сан емес, сапа деп 
бшедь Оныц угымынша эдемишс тек кана накты, затты 
нерсеге тэн. Ал осыньщ e3i шартты: еп-эсем маймыл 
адаммен салыстырсак, — ажарсыз, жексурын да, ец эдем1 
адам кудаймен салыстырсак,, — маймыл. Бул Гераклиттщ 
эсер, сезш, таным, жалпы эстетикалык, 
кд бы л д ау 
тарапында 
кдтып калган кдсац абсолют болмайтынын дэлелдеу1, 
эдемишс туралы Ъймшдеп догмата кдрсы шытуы едь 
Осыныц непзшде ол жак,сы-жаманды, унамды-унамсызды 
накты ез орнында тусшу керекттн уагыздайды. Оньщ 
угымынша, айталыКв тещз суы epi таза, epi лас: “балык, 
imefli, адам йнпейдГ’. Эр нэрсенщ едем ш тн тануда дэл 
осындай сапалык, елшем болатынын ацгартады.
Атомдык, материализмнщ непзш салушы, Карл Маркс 
гректер шандеп туцтыш энциклопедиялык, акыл ней деп 
атаган атакты Демокрит (б.э.б. 
460-370
жж.) эр нэрсенщ 
эсем дт оныц мелшершде деп бтедк “мелшершен артык, 
кету де, кем тусу д е ” оган унамаган. Кулл1 грек 
ойшылдарыныц шйнде 

жүктеу 12,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: