36
10) еңбекке ақы төлеу жүйесімен көзделген үстеме ақыларды қосқанда жалақыны
өндіру;
12) тәртіптік жаза қолдану;
13) еңбек шартын жасау немесе өзгерту туралы мәліметтер еңбек кітапшасында
қате немесе нақты жазылмауы туралы, егер бұл жазбалар бұйрыққа (өкімге) немесе
заңмен көзделген өзге құжаттарға сәйкес келмесе;
14) жұмысқа қайта алу, жұмыстан шығару күнін және себебінің тұжырымын
өзгерту;
15) келтірілген материалдық шығынды өтеу;
16) жұмыс уақыты мен тынығу уақытының режимін қадағалау;
17) аттестаттау комиссиясы шешімінің күшін жою туралы мәселелерді қарайды.
Келісу комиссиясы еңбек заңнамасын, ұжымдық және еңбек шарттарын, жұмыс
берушінің актілерін қолдануға байланысты басқа да жеке еңбек дауларын қарау жөніндегі
міндетті орган болып табылады.
III. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның жұмыс тәртібі
10. Егер қызметкер ұйым әкімшілігімен тікелей келіссөздер барысында
келіспеушілікті реттемеген болса, еңбек дауы комиссиямен қаралады.
11. Комиссияға түсетін арыздарды қабылдауды жұмыс беруші жүргізеді,
жалдаушының есебінен және бланкілерінде еңбек даулары бойынша комиссияның атынан
азаматтармен және ұйымдармен қатынас хаттар жүргізіледі (шақыртулар жіберу,
жауаптар беру және т.б). Комиссия жұмысының барлық шығындарын Жұмыс беруші
өтейді.
12. Қызметкерлер келісу комиссиясына еңбек даулары бойынша жүгіне алады:
- жұмысқа қайта алу туралы даулар бойынша - жұмыс берушінің еңбек шартын
бұзу туралы актісінің көшірмесі табыс етілген күннен бастап бір ай өткенге дейін;
- басқа еңбек даулары бойынша - қызметкер немесе жұмыс беруші өз құқығының
бұзылғаны туралы білген немесе білуге тиісті күннен бастап бір жыл ішінде.
Жеке еңбек дауларын қарау жөнінде органдарға жүгіну мерзімінің өтуі қаралып
жатқан жеке еңбек дауы бойынша медиация туралы шарттың қолданылу кезеңінде,
сондай-ақ келісу комиссиясының оны құрғанға дейін болмауы жағдайында тоқтатыла
тұрады.
Белгіленген мерзімді дәлелді себептермен өткізіп алған жағдайда еңбек даулары
жөніндегі комиссия оны қайтадан белгілей алады.
13. Еңбек даулары жөніндегі келісу комиссиясы еңбек дауларын арыз тіркелген
күннен бастап 15 күндік мерзімде қарауға міндетті.
14. Арызы бойынша еңбек дауы қаралып жатқан қызметкер комиссия отырысына
үш күннен кешіктірілмей шақырылады.
15. Еңбек даулары жөніндегі комиссия отырыстары комиссия мүшелері, мүдделі
қызметкер, сондай-ақ куәгерлер және шақырылған мамандар мен сарапшылар мәжіліске
өздеріне қолайлы мезгілде қатыса алатындай уақытта өткізіледі.
16. Барлық дауларды арыз беруші қызметкердің қатысуымен еңбек даулары
жөніндегі келісу комиссиясы қарайды. Дауды сырттай қарауға тек қызметкердің жазбаша
өтініші бойынша ғана жол беріледі.
Қызметкер комиссияның отырысына келмей қалған жағдайда, оның арызын қарау
кейінге қалдырылады. Қызметкер дәлелді себептерсіз екінші рет келмей қалған
жағдайда, комиссия мәселені қараудан алып тастау туралы шешім шығаруы мүмкін,
мұның өзі қызметкерді қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.
17. Еңбек даулары жөніндегі келісу комиссиясы отырысқа куәгерлерді шақыруға,
жеке тұлғаларға техникалық және бухгалтерлік тексерулер жүргізуді тапсыруға,
әкімшіліктен құжаттар мен есептерді көрсетуді талап етуге, сұраныстар жіберіп,
мемлекеттік және жоғарғы кәсіподақ органдарының кеңестерін қолдануға құқылы.
18. Еңбек даулары жөніндегі комиссия отырысының басында мүдделі қызметкер
отырысқа қатысып отырған кез-келген комиссия мүшесіне дәлелді наразылық білдіруге
құқылы. Мұндай жағдайда дауды қарау комиссиямен белгіленген басқа уақытқа
ауыстырылады.
37
19. Наразылық білдіруді қанағаттандыру мәселесі:
а) әкімшілік өкіліне қатысты болса – ұйым басшысымен;
б) кәсіподақ өкіліне қатысты болса – кәсіподақ комитетімен шешіледі.
Басшы бұйрық шығарады, ал кәсіподақ комитеті наразылық білдіру туралы арыз
қанағаттандырыла ма әлде жоқ па, сол туралы шешім қабылдайды. Тағайындалған
комиссия мүшесінің орнына басқа өкіл бөлінуі мүмкін.
Наразылық білдіру тек сол қызметкердің арызын қарау жөніндегі комиссия
отырысы үшін жарамды.
20. Еңбек даулары жөніндегі келісу комиссиясы отырысқа барлық комиссия
мүшелерінің кемінде 2/3-і қатысқан жағдайда, шешім қабылдауға құқылы.
Еңбек даулары жөніндегі комиссияның шешімдері отырысқа қатысқан барлық
әкімшілік өкілдері мен кәсіподақ комитетінің өкілдері арасында келісім бойынша
қабылданады, міндетті күші бар және қандай да бір бекітуді талап етпейді.
Комиссияның шешімдері қолданыстағы заңнамамен, ұжымдық және еңбек
шарттарымен, келісімдермен, ережелермен, қағидалармен, нұсқаулықтармен дәлелденіп
және негізделуі тиіс.
Ақшалай талаптар бойынша комиссия шешімдерінде қызметкерге тиесілі нақты
сома көрсетілуі қажет.
Келісу
комиссиясының
шешімі
екі
жұмыс
күні
ішінде
Жұмыс берушіге және арыз берушіге жіберіледі.
21. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның әрбір отырысында хаттама жүргізіледі.
Хаттамаға отырыс аяқталған соң төраға мен хатшы қол қояды. Келісімге қол жетпеген
жағдайда, комиссия отырысының хаттамасында әрбір тараптың ұсыныстары баяндалады
және келісімге келмегені туралы жазылады.
Хаттамаға тексерулер материалдары, жазбаша түсініктемелер, қорытындылар,
қатынас хаттар және дауды қарау барысында комиссиямен алынған өзге де құжаттар
тіркеледі.
22. Егер еңбек даулары жөніндегі комиссияда дауды қарау кезінде кәсіподақ
комитетінің өкілі мен әкімшілік өкілінің арасында келісімге қол жеткізілмесе, онда
қызметкер дауды шешу туралы арызымен сотқа жүгінуге құқылы.
23. Қызметкер еңбек дауы жөніндегі комиссияның шығарған шешімімен келіспеген
жағдайда, еңбек дауын шешу туралы арызымен сотқа жүгіне алады.
IV. Еңбек даулары жөніндегі комиссия шешімдерінің орындалу тәртібі
24. Еңбек даулары жөніндегі комиссияның шешімдерін ұйым әкімшілігі онда
белгіленген мерзімде орындауға тиіс. Жұмысқа қайта алу туралы шешім дереу
орындалуға тиіс.
25. Бұрынғы жұмысына қайта алынған қызметкерге амалсыз бос жүрген
(жұмыстан шеттетілген) барлық уақыты үшін орташа жалақысы немесе басқа жұмысқа
заңсыз ауыстырылуы кезінде төмен ақы төленетін жұмысты орындағаны үшін, бірақ
алты айдан аспайтын уақытқа жалақыдағы айырма төленеді.
26. Жұмыс беруші жұмысқа қайта алу туралы шешімнің орындалуын кешіктірген
жағдайда, келісу комиссиясы қызметкерге шешімнің орындалуы кешіктірілген уақыт
үшін орташа жалақысын немесе жалақысының айырмасын төлеу туралы шешім
шығарады.
IV. Жеке даулар бойынша шешімдерді шығару мен олардың
орындалу тәртібі
27. Заңсыз ауыстыру, көшіру, еңбек жағдайларын елеулі өзгерту немесе жұмыстан
шеттету жағдайында қызметкер бұрынғы жұмысына, бұрынғы жұмыс орнына қайта
алынып, оған бұрынғы елеулі жұмыс жағдайлары қайта беріледі.
Көшіруге өндірістік, ұйымдастырушылық немесе экономикалық себептер негіз
болуы тиіс.
Қызметкерді ауыстыру және көшіру, соның ішінде ол қызметкердің келісімімен
жасалса, егер бұл оған медициналық қорытындыға немесе заңнама талаптарына сәйкес
(қызметкерлердің жеке санаттарының, соның ішінде әйелдер мен кәмелетке
