4. Қайтымды процесс
Термодинамиканың екінші заңы процестердің қайтымды және қайтымсыз болумен байланысты.
Қайтымды процесс деп тура және кері бағытта өтетін процесті айтады. Қайтымды процесс кезінде айналадағы ортада ешқандай өзгерістер байқалмайды.
Қайтымды процесс деп кері бағытта өткізуге болатын процесті тура бағытта өткізгенде жүйе қандай күйлерден өтсе, кері бағытта сондай күйлер тізбегінен өтетін процесті айтады. Сөйтіп қайтымды процеске тек тепе-тең процестер жатады. Сонда қайтымды процесс әуелі бір бағытта, содан соң кері бағытта бірінен соң бірі болып отыратын тепе-тең күйлердің үздіксіз тізбегінен құрылуы, сөйтіп жүйені қоршаған денелерде ешқандай өзгеріс болмауы тиіс.
5. Қайтымсыз процесс
Термодинамиканың екінші заңы бойынша механикалық жұмыстың жылуға айналуы әрқашан қайтымсыз процесс болады.
Қайтымсыз процестер өте көп. Мысалы, ыстық, жылы денеден жылудың суық денеге ауысуы, тез өтетін химиялық реакциялар, т.б.
Қайтымсыз процестердің барысында жүйе тепе-теңдік күйге ұмтылып, бұл күйге жеткенде процесс тоқтайды.
6. Тұйық процесс немесе цикл
Тұйық процесс деп жүйе бірсыпыра өзгерістерге ұшырағаннан кейін алғашқы күйіне қайтып келетін процесті айтады. Графикте мұндай цикл тұйық сызықпен кескінделеді де, орындалған жұмыс сан жағынан қисықпен қоршалған ауданға тең болады. Бағыты сағат тілінің бағытында орындалатын циклдер оң, сағат тілінің бағытына қарсы циклдер теріс деп аталады.
7. Карно циклі
Термодинамикада Карно циклі немесе Карно процесі — бұл екі адиабаттық және екі изотермиялық процестерден тұратын идеалды дөңгелек процесс.Карно процесінде термодинамикалық жүйе тұрақты, бірақ әртүрлі температураларға ие екі жылу резервуарымен жылу алмасу арқылы механикалық жұмысты орындайды. Температурасы жоғары Резервуар жылытқыш деп аталады, ал температурасы төмен Резервуар Тоңазытқыш деп аталады.
8. Энтропия
Энтропия – тұйық термодинамикалық жүйедегі өздігінен жүретін процестің өту бағытын сипаттайтын күй функциясы. Энтропияның күй функциясы екендігі термодинамиканың екінші бастамасында тұжырымдалады. Энтропия ұғымын термодинамикаға 1865 ж. Р.Клаузиус енгізген.
Достарыңызбен бөлісу: |