шариктермен  қақтау  әдісі

  қолданылады.  Бұл  әдістің  мәні  - 

өңделетін  бетті  көп  рет,  шариктермен  бірінен  кейін  бірін  ұру 

арқылы өңдеуге негізделеді. Осы мақсатта шариктерді диск ұясына 

орналастырады,  диск  ұясы  өте  жоғары  жылдамдықта  айналады, 

ондағы  шариктер  ортаға  тепкіш  күш  әсерінен  радиалды  бағытта 

белгілі  бір  шамаға  жылжып,  диск  перифериясындағы  саңылаулар 

арқылы өңделетін бетке соққылар жасайды. 1.93-суретінде білік пен 

саңылаулардың  сыртқы  (1.93, 

а

  сур.)  және  ішкі  (1.93, 

  сур.) 

Шариктермен  қақтау  әдісін  тегіс  беттерге,  сондай-ақ  көшірме 

құралын  қолданған  кезде  -  пішінделген  беттерді  өңдеуге  де 

қолдануға  болады.  Бұл  процесс  әдетте  дискінің  айналу 

жылдамдығы  25  м/с  дейін  және  өңдеуге  арналған  дайындама  -  90 

м/мин  дейін  болғанда  жүзеге  асырылады.  Бұл  өңдеу  түрі  үшін 

бұрандалы  кескіште  орнатылған  тегістеу  машиналары  немесе 

құрылғылары қолданылады. 

Қақталған  қабаттың  қаттылығы  мен  өңделген  беттің  сапасы  1 

мм

2

өңделетін  металдың  бастапқы  қаттылығына  байланысты.  Бұл 

параметрлер  дөңгелектің  айналу  жылдамдығына  (шамамен  25  м/с) 

және  өңдеуге  арналған  дайындама  (шамамен  30,90  м/мин) 

жылдамдығына, сондай-ақ шариктерді күшпен итеру қашықтығына 

(0,5...0,8  мм),  шарик  өлшемдеріне  (диаметрі  7,10  мм)  )  және  т.б. 

байланысты.  

Қақталған қабаттың беткі қаттылығы 15...60%-ға артады, алайда 

материалдың  бастапқы  қаттылығы  қаншалықты  күшейсе,  қақтау 

әсері де соншалықты төмендейді. Мәселен, 45 болатынан жасалған 

дайындаманың беткі қаттылығы 17%-ға, ал 25 болатынан жасалған 

дайындаманыкі - 45%-ға артады.  

Беткі  бөліктерді  шариктермен  өңдеудің  режимін  таңдау  өте 

маңызды.  Дұрыс  таңдалмаған  режим  жоғары  деңгейдегі 

кернеулердің  беткі  қабатының  пайда  болуына,  ал  шойынды  өңдеу 

кезінде-бұл  қабаттың  бұзылуына  әкелуі  мүмкін.  Жұмыс  шариктері 

әдетте  керосин  мен  айналдырғы  майының  қоспасымен  майланған, 

беті керосинмен өңделген болады.