Мақал сөзді қажетіңе жарат, ұрпағыңа тарат

 

26 

Ашулының алдында тұрма. 

                 *** 

Пейілі жаманға пәле жолығады.  

                          *** 

Басында миы жоқтың, 

Аяғында тыным болмас. 

                    *** 

Өзінің түйедей мінін көрмей, 

Өзгенің түймедей мінін көрер. 

Азды алмаған – көптен құр қалар. 

               *** 

Шын жомарт – жоқтығын білдірмес. 

              *** 

Кең болсаң, кем болмайсың. 

               *** 

Ақылдының алдымен жүр, 

Ақымақтың артымен жүр.  

                  *** 

Арлы арына қараса, 

Арсыз жеңдім дейді.  

           *** 

Жамандық – жақын, 

Жақсылық – алыс. 

             *** 

Сыйласаң, сый көресің 

              *** 

Ашу тұрған жерде ақыл тұрмас. 

              *** 

Судың түбін шым бекітер, 

Даудың түбін қыз бекітер. 

             *** 

Ит дегенге ашуланған, 

Күшік дегенге күлген.  

            *** 

Мал шөпке, адам сөзге тоқтайды.  

                *** 

Дария жанынан құдық қазба. 

              *** 

Бүлінгеннен бүлдіргі алма. 

         *** 

Аяз әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл. 

               *** 

Судың жолын – құм бөгер, 

Ердің жолын – сұм бөгер. 

               *** 

 

27 

Ақыл жас ұланнан, 

Жүйрік тай құнаннан. 

                      *** 

Келіні жақсы үйдің – керегесі алтын.  

                  *** 

Жарлы болатын жігіт байталын атқа айырбастайды. 

Жалғыз болатын жігіт ағайынын жатқа айырбастайды.  

                        *** 

Жолдан адасқан – ауылын таппас, 

Елден адасқан – бауырын таппас.  

                  *** 

Балалығыңды сағынсаң – нағашыңа бар, 

          

Жігіттігіңді сағынсаң – қайныңа бар. 

                              *** 

          

Өзім деген өзекке теппес.  

            *** 

Ағайынды іске шақырма, асқа шақыр.  

                 *** 

Атасы басқаны бата қосады, 

Үйірі басқаны ноқта қосады.  

                      *** 

Жеңім жаман болса да – жағам жақсы, 

Өзім жаман болсам да – ағам жақсы. 

                 *** 

Тентегін тыйған – ел берекелді, 

Жаңбыр жауған жер берекелді.  

                  *** 

Жалғыз ағаш үй болмас, 

Жалғыз жігіт би болмас.  

                    *** 

Жыласуға көз жақсы, 

Сыйласуға жат жақсы. 

                   *** 

Жақыныңды жаттай сыйла, 

Жат жаныңнан түңілсін.  

              *** 

Көргенсіз кісі көңілге қарамайды.  

                   *** 

Ата – баланың қорғаны.  

           *** 

Адам сөйлескенше, 

Жылқы кісінескенше. 

          *** 

Арық деген жаман тай, 

Жазға шығып ат болар. 

 

28 

Жамандығың сезілсе, 

Жақындарың жат болар. 

Айға жетпес асыңды ауылдастан аяма. 

                 *** 

Көңілдегі сырды көз білдірер. 

                  *** 

Інісі бардың – тынысы бар, 

Ағасы бардың – жағасы бар.  

Ине өткен жерден – жіп өтер. 

           *** 

Қазаны басқаның – қайғысы басқа.  

                 *** 

Енесі тепкен құлынның еті ауырмас.  

                          *** 

Балаң жаман болса,  

Көрінгеннің мазағы. 

Атың жаман болса, 

Шыбын жанның азабы.  

                    *** 

Ананың көңілі балада, 

Баланың көңілі далада.  

               *** 

Бас екеу болмай – 

Мал екеу болмас.  

         *** 

Ата – балаға сыншы.  

               *** 

Қайғысыз қара суға семіреді. 

       *** 

Ұлдың ұяты – әкеге, 

Қыздың ұяты– шешеге.  

               *** 

Ата даңқымен қыз өтер, 

Мата даңқымен бөз өтер. 

                      *** 

Әдепті бала – арлы бала, 

Әдепсіз бала– сорлы бала.  

                    *** 

Отызыңда орда бұзбасаң, 

Қырқыңда қыр аспайсың. 

                       *** 

Жігіт жолдасынан белгілі, 

Сарбаз қолбасынан белгілі.  

               *** 

Туғаныңды көрмеген, 

 

29 

Өлгеніңде жыламайды.  

             *** 

Көргенсізбен құрдас болма, 

Опасызбен сырлас болма.   

 

Айтқызған – жаманның ісі, 

Қамышлатқан – шабанның ісі.  

                 *** 

Өзім білем деген өрге баспас. 

                  *** 

Кең болсаң – кем болмассың. 

                     *** 

Келгеніне сүйінбеген, 

Кеткеніне күйінбейді. 

                *** 

Малым – жанымның садағасы, 

Жаным – арымның садағасы.  

            *** 

Жүре берсең – көре бересің. 

Көре берсең – көне бересің.  

             *** 

Артық олжа – басқа еңбек. 

           *** 

Кішіпейілділік – кісінің көркі.  

                *** 

Ақылсыз сұрақ беріп, 

Ақылды жауап күтпе. 

          *** 

Қанаты бүтін сұңқар жоқ, 

Тұяғы бүтін тұлпар жоқ, 

Бауыры бүтін  пенде жоқ. 

               *** 

Еттің бәрі – қазы болмас, 

Иттің бәрі – тазы болмас. 

                   *** 

Аулыңда қарияң болса, 

жазып қойған хаттайын. 

Алған жарың жақсы болса, 

 

ерттеп қойған аттайын. 

                    *** 

Жаман істен ғана емес,  

жаман сөзден де сақтан.  

    *** 

Жақсы алдында –жазыласың, 

Жаман алдында – тарыласың. 

 

30 

           *** 

Жақсы кісі жығылса, 

Жаман тұрып табалар.  

                   *** 

Жігітті жолдасынан таниды.  

                *** 

Көйлек кірі жуса кетер, 

Көңіл кірі айтса кетер.  

                     *** 

Көрінгеннің алыстығы жоқ, 

Көтергеннің ауырлығы жоқ.   

                *** 

Өзі жақсы кісіге бір кісілік орын бар. 

                 *** 

Таудың басын көр де – түбіне барма, 

Жақсының өзін көр де –  үйіне барма.  

                 *** 

Жақсыдан – шарапат, 

Жаманнан – кесепат. 

                 *** 

Жақсымын деп мақтанба, халық айтпай, 

Батырмын деп баптанба, барып қайтпай.  

                     *** 

Көргенді кісі – көргенін айтар, 

Көргенсіз кісі – бергенін айтар. 

                   *** 

Жақсы дос пайдасын тигізбесе де, зиянын тигізбейді.  

Жаман дос алдыңды орап жүргізбейді.  

                   *** 

Жастыққа да кәрілік бар, 

Байлыққа да жарлылық бар.  

                    *** 

Тісі шыққан балаға шайнап берген ас болмас. 

                       *** 

Жақсылық іс қайда болса, 

Жақсы атақ та сонда. 

            *** 

Ойлай білсең – ана боларсың, 

Ойнай берсең – бала боларсың.  

                        *** 

Бос өткізу өмірді – ақымаққа көңілді.    

                        *** 

Көрінген таудың алыстығы жоқ.  

                      *** 

Естіге екі сөз де жетеді.   

 

31 

           *** 

Адам аласынан сөз аласы жаман 

                   *** 

Ұшқан құстың жолы жоқ, 

Өтірік сөздің түбі жоқ. 

                    *** 

Адам тілі  - тас жарар, 

Тас жармаса, бас жарар.  

                    *** 

Құр судан май шықпайды, 

Құр сөзден мән шықпайды.  

                  *** 

Өтірік – қаңбақ, шын – салмақ.   

               *** 

Жақсы байқап сөйлер, 

Жаман шайқап сөйлер.  

                  *** 

Көп білетін аз сөйлейді  

                 *** 

Баланың тентек болатыны – үйінен, 

         

Ердің тентек болатыны биінен. 

                 *** 

Әке көрген оқ жонар, 

Шеше көрген тон пішер. 

                 *** 

Мал иесіне тартады, 

Сөз жүйесіне тартады. 

              *** 

Ұстазы бейілді болса, 

Шәкірті зейінді болады.  

                *** 

Қуды қу табады,  

Шұқанақты су табады.  

             *** 

Шын – бір сөз, 

Өтірік – мың сөз. 

                *** 

Ақылды адам ақымақтан да бірдеңе үйренеді.  

              *** 

Алыста жүрсе кісінескен, жақында жүрсе тістескен. 

             *** 

Жапалақты таспен ұрсаң да жапалақ өледі, 

Жапалақпен тасты ұрсаң да жапалақ өледі.  

          *** 

Жаман өле жейді, 

 

32 

Жақсы бөле жейді. 

             *** 

Ауыл итінің достығы сүйек тастағанша. 

               *** 

Сен салар да мен салар, атқа жемді кім салар. 

               **** 

Адамның істегенін адам істейді. 

            *** 

Жақсыдан шарапат, жаманнан кесепат. 

                      **** 

Жақсының жақсылығын бетіне айт, нұры тасысын, 

Жаманның жамандығын бетіне айт құты қашсын.  

                          *** 

Еккенде келісіп алса, жинағанда жанжал тумайды.  

                            *** 

Су – шөлде нәр, селде – зәр.  

                         *** 

Халық айтса, қалт айтпйды. 

                        *** 

Бас аманда мал тәтті, 

Тән ауырса жан тәтті. 

                  *** 

Жаны бөлектің көрі бөлек.  

                      *** 

Қойшы көп болса, қой арам өледі.  

                         *** 

Ер кезегі үшке дейін. 

                   *** 

Уақыт – емші.  

       *** 

Қыс азығын жаз ойла. 

             *** 

Ертең де күн бар. 

             *** 

Көп қорқытады, терең батырады.  

                   *** 

Өткен іске өкінбе. 

         *** 

 

Жел тұрмаса шөптің басы қимылдамады.  

Өлі арыстаннан тірі тышқан артық.  

         *** 

Дені саудың – жаны сау.  

          *** 

Темірді қызған кезде соқ.  

 

33 

            *** 

Аюға намаз үйреткен – таяқ. 

Кімді айтсаң, сол келер.  

                       ***  

Алмақтың да салмағы бар. 

              *** 

Асықпаған арбамен қоян алар. 

                      *** 

Аузы күйген үріп ішер. 

                   *** 

Көзден кеткен көңілден кетеді.  

                        *** 

Жас кезімде бейнет бер, қартайғанда зейнет бер.  

                        *** 

Өзіңді өзің жаттай сыйла, жат жанынан түңілсін.  

        *** 

Бесіктегі бала бес түлейді. 

                      *** 

Жалқаудың жанына барсаң – сылтаудың астында қаларсың.  

         **** 

Өз балаң өзекке тепсең де кетпейді,  

Кісі баласы кісендесе де тұрмайды.  

                          *** 

Байлық – мұрат емес, 

Кедейлік – ұят емес.  

           *** 

Бай болып көргеміз жоқ, кедей болып өлгеміз жоқ. 

                        **** 

Ерінбеген етікші болады, 

Ұялмаған әнші болады. 

       *** 

Көш жүре түзеледі.  

            *** 

Жұмысты кейінге қалдыру – уақытты ұрыға алдыру. 

              *** 

Уәде – Құдай төрі.  

              *** 

Жақсы жаныңа жолдас, 

Жаман малыңа жолдас. 

  *** 

Ағайынның  аты озғанша, ауылдастың тайы озсын. 

                    *** 

Теңге – тиыннан, ынтымақ – ұйымнан.  

                      *** 

Шешінген судан тайынбас.  

 

34 

                   *** 

Жақсы сөз – жарым ырыс. 

Жығылып жатып сүрінгенге күлме. 

                    *** 

Жау жағадан алғанда, бөрі етектен тарыпты.  

                       *** 

Еңкейгенге еңкей, ол – атаңның құлы емес, 

Шалқайғанға шалқай, ол – Құдайдың ұлы емес.  

                     *** 

Бала  тілі – бал. 

             *** 

Жалғздың үні шықпас, 

Жаяудың шаңы шықпас.  

                   *** 

Жаман арба жол бұзар, жаман адам ел бұзар.  

                         *** 

Бір тойда екі жар жоқ. 

                 *** 

Кәрілік – көзді ашып-жұмғанша. 

                       *** 

Батыл болмай, батыр болмас.  

Екпей – егін шықпас, 

Үйренбей – білім жұқпас.  

                 *** 

Еш жаңалықтың жоқтығы – жақсы жаңалық. 

                      *** 

Шығын шықпай, кіріс кірмейді. 

                           *** 

Тәуекел түбі – жел қайық, 

Өтесің де кетесің. 

Уайым түбі – тұңғиық,  

Батасың да кетесің. 

                *** 

Түпкі айылдың батқанын 

Иесі емес, ат білер. 

Ер жігіттің қадірін – 

Ағайын емес, жат білер.  

               *** 

Адаспайтын  тұяқ жоқ.  

                *** 

Ат баспаймын деген жерін үш басады,  

жігіт бармаймын деген жеріне үш барады. 

              *** 

Ер жігіттің екі сөйлегені - өлгені.  

                 *** 

 

35 

 

Адамның дегені болмайды, Алланың дегені болады. 

   

Білгенің – бір тоғыз, білмейтінің – тоқсан тоғыз.  

             *** 

Білімдіге дүние жарық, білімсіздің  күні қаріп. 

                      *** 

Жақсы – Ай мен Күндей, әлемге бірдей. 

                  *** 

Жаяулық та мәңгі емес,  

Жарлылық та мәңгі емес, 

Жалғыздық та мәңгі емес.  

                  *** 

Көре-көре көсем боласың, сөйлей-сөйлей шешен боласың. 

                 *** 

Кісідегінің кілті аспанда. 

                       *** 

Қалған көңіл – шыққан жан. 

                   *** 

Қас екеніңді қабағыңнан танимын,  

сараң екеніңді табағыңнан танимын.  

                     *** 

Қасқырдан қайрат кетсе ешкіні «апа», текені «жезде» дейді.  

                     *** 

Қате баспайтын қадам болмайды.  

                     *** 

Үйлену оңай, үй болу қиын.  

                    *** 

Үндемеген үйдей бәледен құтылады. 

                   *** 

Шындық жоқ жерде сұмдық көп. 

                          *** 

Шақырылмаған қонақ сыпырылмаған жерге отырады.  

                              *** 

Шошқаға ерген балшыққа аунар. 

                             *** 

Түймені ұрлаған, түйені де ұрлайды.  

                            *** 

Таңғы нәсіп Тәңірден. 

             *** 

Танитын жерде өң сыйлы, танымайтын жерде тон сыйлы.  

               *** 

Су ішкен құдығыңа түкірме. 

                 *** 

Сөз сүйектен, таяқ еттен өтеді.  

 

 

36 

 

Сара жолдың қадірін адасқанда білерсің, 

 

қарындастың қадірін қарасқанда білерсің. 

               *** 

Сақтықта қорлық жоқ, 

Сәлемде зорлық жоқ.  

                     *** 

 

Өмірдің өзі – ұлы ұстаз. 

                    *** 

Өмір үйретеді, үйренбесең күйретеді.  

 

               *** 

Орындалмаған аманат – ерге тағылған жаман ат. 

                    *** 

Отанға опасыздық еткенің – өз түбіңе жеткенің. 

                  *** 

Өзін бағындыра алмаған – өзгені де бағындыра алмайды.  

                  *** 

Ойнап айтсаң да, ойлап айт. 

              *** 

Маскүнем – өзіне-өзі қаскүнем. 

                 *** 

Құдай, мені достарымнан сақта, қастарымнан өзім де сақтанамын.  

            *** 

Игіліктің ерте-кеші жоқ.  

                *** 

Заманына қарай амалы. 

           *** 

Жұмыла көтерген жүк жеңіл. 

                  *** 

 

Жоқтық таластырады, барлық жарастырады.  

                      *** 

Жаста берген тәрбие жас қайыңды игендей. 

                   *** 

Жас бала құстың көлеңкесіне тоңады. 

                       *** 

Еңбекпен тапқан нан тәтті.  

                    *** 

Дұшпаныңды кешірсең кешір, бірақ сеніміңнің отын өшір.  

                   *** 

Дос базарда сатылмайды.  

                  *** 

Досыңа атыңды берме, берсең, ақырын жүр деме.  

                            *** 

Бір биеден ала да туады, құла да туады.  

 

37 

                    *** 

Әркім – сыйласқанның құлы.  

              *** 

Барымен – базар, жоқты қайдан қазар. 

                 *** 

Бұлт артында Күн бар. 

                   *** 

Ашу – дұшпан, ақыл – дос. 

         *** 

Аспандағы сұңқардан, қолымдағы тұрымтай жақсы.  

                    *** 

Ас қадірін тоқ білмес, ат қадірін жоқ білмес.  

                  *** 

«Айдай салдың» малы өспейді, «көре салдың» қой өспейді.  

                 *** 

Аспанға қарап оқ атпа, өзіңе келеді.  

                       *** 

Бөрі арығын білдірмес, сыртқы жүнін қомпитар.  

                         *** 

Тіл тас жарады, тас жармаса, бас жарады.  

                     *** 

Шам жарығы табағына түспейді. 

                          *** 

Ынта болса адамда,  

Қиын іс жоқ ғаламда.  

               *** 

Сырын білмейтін аттың сыртынан жүрме.  

                     *** 

 

 

 

                     

                                   

жүктеу 313,07 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: