М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік

 

5 

шешім  қабылдау.  Бухгалтерлік  есептің  атқаратын  қызметі  жəне  оның  міндеттері.  Қазақстан 

Республикасында  бухгалтерлік  есептің  заң  жүзіндегі  реттелуі.  Бухгалтерлік  есептегі  этика.  Қаржылық 

есептілік:  экономикалық  ақпарат  ретінде  оның  жіктелінуі  жəне  оны  пайдаланушылар.  Халықаралық 

бухгалтерлік  есеп  жəне  оның  Қазақстандағы  бухгалтерлік  есептің  ұйымдастырылуына    əсері.  Есеп 

принциптерінің  жалпы  сипаттамасы.  Қаржылық  есептілік  элементтері  жəне  бухгалтерлік  есеп  объектілері. 

Актив, міндеттеме, капитал, ұйымның кірістері мен шығыстары туралы түсінік.  

 

2-тақырып.Екіжақтылық принципі жəне баланстық теңдік 

Бухгалтерлік   есептің ролі жəне маңызы. Негізгі бухгалтерлік теңдік. Үздіксіздік принципі. Өзіндік құн 

принципі.      Бухгалтерлік  баланстың  құрамы  мен      құрылымы.  Бухгалтерік  баланстың  бөлімдері. 

Бухгалтерлік баланстың  негізгі баптары.  Активтердің құрамы жəне сипаттамасы. Қысқа мерзімді активтер: 

ақша  қаражаттары  жəне  оның  эквиваленттері,  қаржылық  инвестициялар,  қорлар,  дебиторлық  борыштар. 

Ұзақ  мерзімді  активтер:  негізгі  құралдар,  материалдық  емес  активтер,  ұзақ  мерзімді  инвестициялар  жəне 

оның  эквиваленттері.  Қысқа  жəне  ұзақ  мерзімді  міндеттемелердің  құрамы  жəне  сипаттамасы.  Меншікті 

капиталдың  құрамы  жəне  сипаттамасы.  Шаруашылқ  операцияларының  бухгалтерлік  баланс  баптарына 

əсері. Бухгалтерлік баланстың түрлері. 

 

3-тақырып.Екі жақты жазу принципі жəне бухгалтерлік есеп шоттары 

«Шаруашылық операциялары» туралы түсінік. Екі жақты жазудың мəні. Бухгалтерлік есеп шоттарының 

анықтамасы  мен  мақсаты.  Бухгалтерлік  есептің  типтік  шоттар  жоспары.  «Дебит»  жəне  «Кредит»  туралы 

түсінік.  Бухгалтерлік  есеп  шоттардың  құрылымы  мен  мазмұны.  Бухгалтерлік  есеп  шоттарының 

экономикалық  мазмұны  бойынша  жəне  атқаратын  қзметі  бойынша  жіктелуі  (негізгі,  реттеуші, 

калькуляциялық,  қаржылық  нəтижелік,  баланс  сыртындағы  жəне  т.б.)  жүйесі.  Шоттар  корреспонденциясы. 

Жай  жəне  күрделі  бухгалтерлік  жазулар.  Топтамалық  (синтетикалақ)  жəне  талдамалық  (аналитикалақ) 

шоттар  мен  олардың  өзара  байланысы.  Талдамалық  (аналитикалық)  жəне  топтамалық  (синтетикалақ)  есеп. 

Айналым  ведомосттері,  олардың  мəні  мен  оларды  құру,  толтыру  тəртібі.  Бухгалтерлік  шоттарды  жабу 

процессі. Сынақ баланс. 

 

4-тақырып.Бухгалтерлік есептегі құжат айналымын ұйымдастыру 

«Алғашқы есеп құжаттары» туралы түсінік. Бухгалтерлік алғашқы құжаттарды қолданудың қажеттілігі 

жəне  оның  ролі  мен  атқаратын  қызметі.  Есеп  құжаттарындағы  міндетті  реквизиттер.  Алғашқы  есеп 

құжаттарының жіктелінуі.  Құжат айналымы.  «Бухгалтерлік есеп регистрлері»  туралы түсінік. Бухгалтерлік 

есеп  регистрлерінің  формалары  жəне  жіктелінуі.  Бухгалтерлік  есепті  жүргізу  формалары.  Бухгалтерлік 

жазулардағы қателерді түзету тəсілдері. Есеп саясаты. 

 

5-тақырып.Кірістер жəне ақша қаражатының есебі тəртібі 

Консерватизм қағидасы. Материалдық приципі. Сату принципі. Бухгалтерліак есептегі есептеу əдістері. 

Ақша  қаражаттарын  өлшеу.  Кірістер  туралы  түсінік  жəне  оның  танылуы.  «Есептік  кезең»  түсінігі.  Есепті 

кезеңдегі  кірістер.  «Ақша  қаражаттары»  туралы  түсінік:  Кассадағы  қолма-қол  ақша.  Кассалық  кіріс  жəне 

шығыс ордерлері, оларды құру, толтыру жəне рəсімдеу тəртібі. Касса кітабы, оның енгізілуі. Қолма-қолсыз 

есеп айырысудың нысандары мен олардың сипаттамасы. Ағымдағы банктік шоттардағы ақшалардың есебі, 

ақша эквиваленттерінің есебі. Есеп берілетін сомалардың есебі (кіші касса). 

Дебиторлық  борыштың  танылуы  мен  бағалануы.  Күмəнді  (күдікті)  дебиторлық  борыштар  туралы 

түсінік. Алынуға тиісті вексельдердің есебі. Жұмысшылардың дебиторлық борыштарының есебі.  Басқадай 

дебиторлық  борыштардың  есебі.  Өтелуге  қосылған  құн  салығы  сомасы.  Қаржылық  есептілікті  ашып 

көрсету. 

 

6-тақырып.Қорлар жəне сатылған өнімнің өзіндік құны тəртібі 

Қорлар жайлы түсінік. Қорлардың жіктелуі. Қорларды бағалау əдістері (орташа есептік құны бойынша,  

ФИФО  жəне  арнайы  ұқсастық    əдістері).  Əдістерді  салыстыру.  Түгендеудің  анықтамасы  жəне  мақсаты. 

Қорларды  есептеу  түрлері.  Қорлардың  өзіндік  құнын  анықтау  принципі.  «Өндірістік  шыындар»  жəне 

«мерзімдік шығындар» туралы түсінік. Үстеме шығындар мөлшері. Қорлардың айналымдылығы. Қорларды 

есептеудің үзіліссіз  жəне кезеңдік жүйелерін  қолдану.  Төменгі құны бойынша жəне өзіндік  құны  бойынша 

жəне өзіндік құны мен нарықтық құны бойынша бағалануы. 

 

7-тақырып.Айналымнан тыс активтер:есебі жəне тозуы  

Ұзақ мерзімді активетр жайлы түсінік, олардың жіктелінуі. Материалдық емес активер, негізгі құралдар 

жəне  биологиялық  активтердің  анықтамасы  жəне  сипаттамасы.  Түгендеу  (инвентарлық)  объект.  Ұзақ 

мерзімді активтердің бағалануы. Бастапқы құны, ағымдағы құн, баланстық құны, өткізу құны жəне жойылу 

құны.  Бастапқы  құнның  құрамы.  Ұзақ  мерзімді  активтердің  амортизациясы  жəне  тозуы:  анықтамасы  жəне 

мəні.Негізгі  құралдардың  табиғи  жəне  сапалық  тозуы.  Есептелінген  амортизациялық  аударым   

сомаларының бухгалтерлік есеп шоттарында бейнеленуі. 

 

 

6 

        8-тақырып.Шығыстар есебі тəртібі 

«Шығыстар»  жəне  «ұсталымдар»  түсінігінің  мəні.  Белгіленген  есепті  уақыттағы  шығындардың 

анықтамасы. Сəйкестілік принципі.  Ұсталымдар мен шығындардың жəне есепті кезең шығыстарының өзара 

байланысы.  Қаржылық  нəтижені  анықтау  қағидасы.  Қаржылық  есептілікті  бағалау  принциптері  (бастапқы, 

ағымдағы, нарықтық, диконтталған, сатылғаг жəне т.б.). Пайда жəне зиян туралы есеп баптарының маңызы. 

Ұйым шығыстарының бухгалтерлік есеп шоттарында бейнелеуі. Транзиттік шот туралы түсінік. Қаржылық 

жəне шаруашылық процесстері. 

 

9-тақырып.Меншікті жəне тартылған капиталдың есебі тəртібі 

«Меншікті  айналым  қорлары»  туралы  түсінік.  Қарызға  алынған  жəне  меншікті  капитал.  Акционерлік 

капитал,  қалыптасуы  мен  өзгеруінің  тəртібі.  Төленбеген  капитал.  Резервтік  капитал.  Резервтік  капиталды 

құру жəне пайдалану (жұмсалыну) тəртібі. Бөлінбеген пайда (жабылмаған зиян) жəне есепті кезеңдегі (өткен 

кезеңдердегі) дивиденттер. 

Міндеттемелердің  анықтамасы.  Міндеттемелердің  жіктелуі.  Міндеттемелерді  есептеу.  Капиталдың 

өзгерісін жəне міндеттемелерді бухгалтерлік есеп шоттарында бейнелеу. 

 

10-тақырып.Қаржылық есеп беруді дайындау. 

Есеп  беру,  кəсіпорынның  шаруашылық  қызметінің  нəтижесін,  оның  қаржылық,  мүліктік  жағдайын 

анықтайтын  көрсеткіштер  жүйесі  ретінде.  «Бухгалтерлік  есептілік,  «қаржылық  есептілік»  түсінігі. 

Қаржылық 

есептіліктің 

сапалық 

мінездемелері: 

түсініктілік, 

орындылық, 

сенімділік 

жəне 

салыстырмалылық.  Қаржылық есептіліктің құрамы (формалары). Бухгалтерлік балансты ұсыну. Пайда жəне 

зиян туралы есепті ұсыну. Ақшалардың қозғалысы туралы есепті ұсыну. Тікелей əдіс. Капиталдың өзгерісі 

туралы  есепті  ұсыну.  Түсініктемелік  жазбаның  мəні.  Қортынды  есептердің  өзара  байланыстылығы. 

Қаржылық есептілікті кəсіби талқылау. Бухгалтерлік (қаржылық) есептіліктің біріктірілуі. Бухгалтерлік есеп 

жəне аудитті стандарттау жəне үйлестіру. 

 

 

  Оқыту əдістері: 

          Оқыту  негізінен  негізгі  оқу  материалдарының  мазмұнын  көрсететін  дəріс  жəне  правктикалық  сабақ 

түрінде  жүргізіліп,  практикалық  тəжірбие  мен  алынған  түсініктер  есте  сақталады.  Студенттердің  алған 

білімін  бақылау  ауызша  коллоквиум,  жазбаша  бақылау  жұмысы  жəне/немесе  тест  есептерін,  жеке 

семестрлік тапсырмаларды орындау жəне оларды қорғау арқылы іске асырылады.                         

         Студенттерге қойылатын талаптар: 

         Курс  бойынша  жақсы  балл  алу  күнделікті  тапсырманы  орындаусыз  мүмкін  емес.  Ол  курс  бойынша 

бағаның  семестр  бойына  қалыптасатынын  көрсететді.  Студент  оқу  кезінде  сабаққа  белсене  қатысуға 

қызығушылық таныту керек. Жұмыстың барлық түріне ең жоғарғы баға, егерде қойылған сұрақтарға толық, 

дұрыс, анық жауап берілген болса жəне толық көлемде орындалған болса ғана қойылады..  

 1.Сабаққа қатысу. 

                 Сабаққа  қатысу  міндетті  түрде  болуы  керек.  Қалдырылған  сабақтар  оқу-əдістемелік  кешенде 

көрсетілген  сабақтың  толық  көлемінде  қайта  орындалады.  Сабақтың  үштен  бір  көлемінде  себепсіз 

қалдырылуы курстан шығарып тастауға алып келеді. 

2. Аудиторияда өзін ұстауы. 

                 Студент  сабаққа  кешікпеуге,  сабақ  уақытында  сөйлеспеуге,  газет  оқымауға,  ұялы  телефонын 

айырып тастауға, оқу процессіне белсенді қатысуы тиіс.  

3. Үй тапсырмасы. 

                   Үй  жұмысы  орындалуға  міндетті  жəне  ол  оқытушының  тағайындаған  уақытында  тапсырылуы 

тиіс.  Уақытында  орындалмаған  үй  тапсырмасы  қабылданбайды.  Студенттің  орындаған  тапсырмасы 

бойынша қорытынды бағаға əсер ететін баға шығарылады. 

4. Жеке тапсырма. 

                    Жеке  семестрлік  тапсырма  міндетті  болып  табылады.  Олар  реферат  түрінде  орындалып, 

студенттермен  қорғалады.  Бұл  тапсырмалардың  əрбіреуі  бөлек  бағаланады  жəне  қорытынды  бағаға  əсер 

етеді. 

 5.Бақылау жұмысы. 

                    Ол  сабақ  үстінде  орындалып    оның  аяғында  оқытушыға  тапсырылады,  ол  сабақтан  кейін 

қабылданбайды  жəне  бағаланбайды.  Студенттердің  білімін  бақылау  тест  тапсырмаларын  орындау  арқылы 

да іске асырылуы мүмкін. 

6. Коллоквиум 

                    Коллоквиумдер  əрбір  топ  үшін  бөлек  кесте  бойынша  тапсырылуы  керек,  оны  қайта  тапсыруға 

рұқсат берілмейді.  Студенттердің білімін бақылау тест тапсырмаларын орындау арқылы да іске асырылуы 

мүмкін. 

 

Курстың оқу жоспары: 

1-ші апта