Пән бойынша тапырмаларды орындау және тапсыру кестесі

№	Қазақша	Орысша	Ағылшынша
1	Түтінді тұман	Смог	Smog
2	Бақылау	Наблюдение	Monitor
3	Жақсарту	Улучшать	Reclamation
4	Көлік	Транспорт	Transport
5	Топырақ	Почва	Soil
6	Тоғай	Лес	Forest
7	Су	Вода	Water
8	Шөл	Пустыня	Desert
9	Қорғау	Охрана	Protection
10	Қоршаған орта	Окружаюшая среда	Environmtent
11	Өсімдік	Растительность	Vegetation
12	Аймақ	Зона	Area
13	Шіркей	Насекомое	Insect
14	Сутегі	Углерод	Carbon
15	Азот	Азот	Nitrogen
16	Өндеу	Обрабатывать	Till
17	Ауыл шаруашылығы	Сельское хозяйство	Agriculture
18	Құрғақшылық	Засуха	Drought
19	Түрі	Вид	View
20	Бұлт	Облако	Cloud
21	Табиғат	Природа	Nature
22	От тегі	Кислород	Oxygen
23	Өндеу	Обрабатывать	Treat
24	Дымқылдық	Влага	Humidity

Өнеркәсіп пен құрылыс, өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы байланыса дамитын салааралық кешендер.Біркелкілік белгілері бойынша мамандандырылған салалар, яғни өндіретін өнімнің қызметі, пайдалынылатын шикізатының бірдейлігі немесе технологиясының сипаты бойынша ұқсас салалар кешенді салаларға топтастырылады. Өндірістік саланың басты саласы- өнеркәсіп. Өнеркәсіпте негізінен өндіріс құралдарын өндіретін салалар жетекші рөл атқаратындығы туралы мәліметтер беру.

1.Қара металдар, олардың қасиеттері.

2 Қара металдардың құрамы мен маңызы

3. Домна, болат, прокат өндірісі

Қара металлургия- Қазақстан өнеркәсібінің жас саласы.Ол машина жасауды дамытудың іргетасы болып табылады. Қара металлургия өндірісі шикізат, отын, қосымша материалдарды өндіріп, дайындаудан бастап, одан әрі өндіретін бұйымдарды қоса прокат шығаруға дейінгі бүкіл процесті қамтиды. Бұл күрделі кешенде өзекті рөлді нағыз металлургиялық балқыту алады.
Дәріс №3

Тақырыбы: Түсті металлургия

Түсті металлургияның жаңа салаларынан 1960 жылдың ортасынан бастап республикадаалюминий, титан,магний өндірісі дамып келеді. Бұл салалар энергияны көп қажет ететіндіктен зауыттар ірі электр энергиясы көздеріне жақын салынады.

Ғылыми-техникалық дамудың негізінде табиғат ресурстарын жасанды жолдармен алмастыруды енгізудің дәрежелері туралы мәселелер принципті бола бастады.Қазіргі заманғы экономикалық теорияның ең бір қиындығы экологиялық факторлардың экономикалық категорияға енгізілуі. Шикізат алудан бастап, дайын өнімге дейінгі табиғат ресурстарының қаншалықты тиімді пайдаланылуы табиғат сыйымдылығының шамасын көрсетеді..

Дәріс №4.

Тақырыбы: Машина жасау кешені
Қуатты машина жасау базасы мемлекетті басқаларға қарағанда өз экономикасын тезірек ең жаңа құралдармен қамтамасыз етеді. Дүние жүзі экономикасында ең жаңа техникасы, ең жақсы машинасы бар елдер озық тұрады. Машина жасау өндірісі болмайынша, ел шаруашылығының бірде-бір саласы дамып, жұмыс істей алмайды. Шаруашылықтың жаңа техника және озық технологиямен жарақталуы машина жасау өндірісінің деңгейіне байланысты.
Дәріс №5.

Тақырыбы: Химия өнеркәсібі

Химия өнеркәсібі көбіне минерал тыңайтқыштар мен қышқылдар өндіреді.Әсіресе фосфаттар өндіруде күкірт қышқылы әмбебап химикат.Фосфат тыңайтқыштарын өндіретін зауыттар Қаратау кен орындарында орналасқан. Химия өнеркәсібінің маңызды саласы- органикалық синтез.Органикалық синтез органикалық емес шикізаттарды бағалы өнеркәсіп өнімдеріне айналдыруға мүмкіндік береді.

Жеңіл өнеркәсіп халықты мата, мақта, киім, аяқ киім, т.б. қамтамасыз ететін тоқыма,тігін, трикотаж т.б. салаларды қамтиды. Бұл өнеркәсіп халықтың тұрмыс дәрежесіне тікелей әсер етеді. Жеңіл өнеркәсіп салаларының орналасуына түрлі факторлар, мыс: әйелдер жұмысшы қолы, шикізат, тұтынушылар сұранысы ықпал жасайды. Бұл өнеркәсіп салаларынан негізінен тазартылған, алғашқы өңдеуден өткен шикізатпен қамтамасыз ететін ауыл шаруашылығымен тығыз байланысты.

Мал шаруашылығы адам үшін ет, май, сүт, ірімшік, т.б. ал жеңіл өнеркәсіп үшін жүн, тері сияқты аса маңызды шикізат өндіретін сала. Мал шаруашылығы ірі қара қой, жылқы, түйе, т.б. бірнеше салаларға бөлінеді. Мал шаруашылығының дамуындағы жемшөп базасының сипатына, мал өнімдеріне деген сұранысқа, көлік жағдайына байланысты болады.

Біздің планетамыздың беті -510 млн км . Оның көп бөлігін су алуда.Ауыл шаруашылығына жарамды жердің жалпы үлес салмағы елдер бойынша: ТМД-27%, АҚШ-53 , Канада-7% ,Бразилия% ,Аргентина-65% ,Жапония-6%-ті құрайды.Жер-табиғаттың өнімі, бастапқы жағдайда оның құны болмайды.Жерді дұрыс пайдалану, үнемдеу және оны қорғау оның биологиялық әлеуіті мен өнімділігін бұрынғы қалпында ұстауға мүмкіндік беріп қана қоймай, оны айтарлықтай тыңайтады.Егіншілік ауыл шаруашылығы дамуының негізі өсімдік шаруашылығы дақыл түріне қарай дәнді, техникалық, жемшөптік, бақшалық, бақ өсіру, жүзім шаруашылығы болып бөлінеді.

Қазақстан ағаш қоры шектеулі аймақтар қатарына жатады.Орманды алқаптар негізінен республиканың солтүстік шығысында орналасқан.Ағаш өнеркәсібі салаларынан ағаш дайындау мен ағаш өңдеу барынша дамыған. Ағаш өңдеу өнеркәсібі оны механикалық жолмен өңдеп, қайта ұқсатады. Оның пайдаланатын шикізаты әр түрлі жергілікті және басқа да жерден әкелінген ағаш материалдары болып табылады.

Құрылыс материалдары өнеркәсібі шаруашылықтың жетекші салаларының бірі.Оның барлық өнімі тек құрылысқа жұмсалады. Құрылыс индустриясы шаруашылықтың барлық салаларымен тығыз байланысты.Бұл сала күрделі құрылыстың базасы болып табылады. Қазіргі кезде республикада ондаған жылдарға жететін, өндірістік жолмен пайдалануға жарамды 2 мыңнан астам құрылыс материалдарының шикізат қоры барланды.

Көліксіз шаруашылық салаларын дамыту мүмкін емес. Олар арқылы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы арасында өндірістік байланыс орнайды. Көлік міндеті- шаруашылық салаларының және халықтың жүкпен жолаушы тасымалдау жөніндегі қажетін толық қанағаттандыратын түрлі аймақтар арасындағы байланысты қамтамасыз ету. Көлік аумақтық еңбек бөлінісінің негізі болып табылады.

Тамақ өнеркәсібі- аграрлық өндірістік кешеннің негізгі өңдеуші саласы. Ол өңдеу үшін қажетті шикізат алып отыратын ауыл шаруашылығымен, шаруашылықтың басқа салаларымен өте тығыз байланысты. Тамақ өнеркәсібіне халықты тамақ заттарымен қамтамасыз ететін кәсіпорындардың барлық жерде орналасуы тән.

1Электр энергиясы – энергияның әмбебап түрі. Ол шаруашылықтың басқа салаларында кең қолданылады. Оның ең басты тұтынушысы- өнеркәсіп, оның ішінде ауыр өнеркәсіп салалары.Өнеркәсіпте электр энергиясы күшті көп керек ететін процестерде кең қолданылумен қатар өндіріс технологиясында да көптеп өндірілуде.

ҒТР-дың дамуы экологияға өзіндік кері әсерін де берді. Адамның іс-әрекеті табиғи обьектілердің қайшылықтарына қарсы тұруға бағытталып отырды. Химиялық элементтердің антропогендік миграциясы қоршаған ортаны өзгеріске әкелген негізгі факторлардың бірі болды.Экологиялық дағдарыстан шығудың жолы күрделі, жан-жақты тапсымаларды шешуді талап етеді.
Дәріс №14.

Тақырыбы:Ауыл шаруашылық өндірісінің маңызы

Адам қоғамы мен табиғи ортаның өзара әсері проблемасы ауыл шаруашылық өндірісінде өте айқын көрінеді.Нақ осы салада жерді өңдеу, мал жаю сияқты адамның табиғатпен қарым-қатынасы іске асады. Бұл кезде адам табиғатқа тікелей әсер етеді. Адам қоғамы мыңдаған жылдар бойы егін егіп, мал өсірумен айналысып келеді.

Өндірістік күштер қоғамның негізгі құралы мен еңбек қажеттілігін қамтамасыз етуші фактор болып есептеледі. Еңбек құралы болып техника қолданылады.

Қоршаған ортаның ластануынан болатын зиян экономикалық, экологиялық және әлеуметтік фактор болуы мүмкін. Экологиялық зиянда қоршаған ортаның, гидросфераның, флора мен фауна жағдайлары нашарлап, ахуалы төмендейді. Қоршаған ортаның ластануынан болатын экономикалық зиянның құрамына табиғатты қорғау шығындарын, зиянның өтелу шығындары мен уыстан шыққан пайданың алынбаған табыс түрін немесе әсерін де есепке алу қажет.Атмосфераның ластануынан болған экономикалық зиянды анықтау –зиян шамасының өзгеруіне факторлық талдау жасау әдістемесі болып табылады.

Техникалық және экономикалық тұрғыда даму қоғам алдындағы негізгі бағытты құрайды. Техникалық прогресктің дамуына соғыстан кейінгі жылдары ерекше көңіл бөлінді.

Өндірістік мониторинг- өндірістік ортаның өзгерісін бақылау, баға беру, кешенді ақпарат жинақтау, ұлттық, аймақтық, жергілікті деңгейде қоршаған ортаның жай-күйіне баға беру. Мониторинг жүйесі бірнеше бақылау тобын біріктіреді.Мониторинг құралдары- физикалық, химиялық биологиялық зерттеу әдістерін ұсынады.Негізгі түрлері: биологиялық, геоэкологиялық, биосфералық;

6.Семинарлық сабақ жоспары

Сабақ негізінен сұрақтар беру, сол сұрақтарға жазба түрінде жауап беру және сол орындалған тапсырмалардың әрқайсысына есеп беру арқылы жүреді.
Апта – 1

Семинар -1.Тақырыбы: Өнеркәсіптің табиғатқа әсері

Семинар сабақтың мазмұны:

Өнеркәсіптің табиғат жағдайларына әсері

Отын өнеркәсібінің құрамы және маңызы

Энергия көздері және оның түрлері. Энергетикалық ресурстар.

1 Текстиль өндірісі, салалары

2. Шикізат ресурстарының түрлері

Әдебиет: №2 270-272 бет.
Апта – 6.

Семинар -6.

Тақырыбы: Гидроэлектр станциялары.

Семинар сабағының мазмұны:

1. Гидроэлектр станцияларының негізгі жұмысы

2. Гидроэлектр станцияларының өндірістік маңызы

Әдебиет: №2 109-115 бет.
Апта 7.

Семинар -7.

. Тақырыбы: Құрылыс индустриясы

1. Құрылыс индустриясының маңызы

2.Негізгі салалары

Әдебиеттер: №2 264-269 бет.
Апта 8.

Семинар -8.

. Тақырыбы.Текстильді өндірістің басқа салаларына сипаттама

1.Текстильді өндірістің маңызы

2.Текстильді өндіріске әсер ететін негізгі өңдеу әдістері.

Әдебиеттер№2 278-279 бет.
Апта 9

Семинар -9.

Тақырыбы: Матасыз текстильді материал өндірісі

Семинар сабағының мазмұны.

1.Өндірістің ерекшелігі.

2.Негізгі атқаратын қызметі.

Әдебиеттер:№2 280-281 бет.
Апта 10.

Семинар -10.

Тақырыбы: Өнеркәсіптің территориялық және құрылымдық ерекшеліктері

Семинар сабағының мазмұны.

1.Өнеркәсіптің даму деңгейі

2.Өндіріс интенсификациясы

Әдебиеттер:№1 53-56 бет
Апта 11.

Семинар -11.

Тақырыбы: ҒТР кезеңіндегі техника және технология

Семинар сабағаның мазмұны:

1.Техника мен технологияның қолдану салалары

2.Ауыл шаруашылығындағы жаңа технология

Әдебиеттер: №5 156-159 бет.
Апта 12.

Семинар -12.

Тақырыбы Тау-кен өнеркәсібі

1.Тау-кен өнеркәсібінің маңызы

2. Ірі тау-кен өнекәсіп аудандары

Әдебиеттер:№5 238-241 бет
Апта 13.

Семинар -13.

Тақырыбы: Дүниежүзінің өнеркәсібіне сипаттама.

Семинар сабағының мазмұны:

1.Өнеркәсіп салаларының құрамы

2. Әлемнің ірі аудандарының өнеркәсіп бөлінісі

Әдебиеттер:№5 198-200 бет
Апта 14.

Семинар -14.

Тақырыбы: Дүниежүзінің текстиль өндірісі

Семинар сабағының мазмұны,

1.Текстиль өндірісінің маңызы

2. Оның салалық құрылымы

Әдебиеттер:№5 269-271 бет.
Апта 15.

Семинар 15.

Тақырыбы: Мұнай мен табиғи газды Дүниежүзілік мұхитта өндіру

Семинар сабағының мазмұны,

1. Дүниежүзілік мұхиттағы мұнай мен газ қоры

2. Негізгі өндірістік аймақтар

Әдебиеттер:№5 218-220 бет.


7. ОЖСӨЖ-нің өткізудің әдістемелік нұсқауы

ОЖСӨЖ 2 бағытта өткізіледі: берілген тапсырмаларды орындау және тексеру. ОЖСӨЖ практикалық сабақ ретінде өтіледі.
ОЖСӨЖ 1

Тақырыбы:Өнеркәсіп классификациясы

Мақсаты: Өнеркәсіптің негізгі жіктелу салаларын қарастыру

Бақылау сұрақтары: 1.Қазіргі өнеркәсіп қандай салаларға жіктеледі?

2. Өңдеуші өнеркәсіп нені өңдейді?

3. Өндіруші өнеркәсіп табиғатқа қалай әсер етеді?

Әдебиеттер:2. 6-9, 3. 5-10 бет