Кроссинговердің  генетикалық  анализі

дигетерозиготанын,  генотиш  мынадаи  жазылады  Егер  гендер  гомологиялық 
хромосомалардың бір жұбында орналасса, онда формуланың түрі мынадай болып   
өзгереді:   
~. 
Бұл  кезде  гомологиялық  хромосомаларға  орналасқан  бір  геннің 
аллельдері 
 
қатал түрде бірінің астына бірі жазылады. 
Дрозофила денесінің қара реңін анықтайтын рецессивті ген 
 
әрпімен белгіленеді, 
ал  жабайы  сүр  реңді  анықтайтын  доминант  аллелі 
 
әрпімен,  жетілмеген  қанаттар 
гені-У£  қалыпты  қанаттар  гені  ідеп  белгіленеді.  Тіркескен  екі  жұп  белгілері 
бойынша  ажыратылатын  шыбындарды  шағылыстырудан      атап  айтқанда,  сұр 
түсті  жетілмеген  қанаттылар  мен      қара  түсті  қалыпты  қанаттыларды 
шағылыстырғанда, қалыпты қанатты болады. 
42-суретте  екі  анализдеуші  шағылыстыру  берілген:  оның  бі-реуінде  еркек 
шыбын гетерозигота, екіншісінде ұрғашы шыбын дигетерозигота. Егер рецессивті 
екі  гендері  бойынша  гомозиготалы  үрғашыларын  будан  еркектерімен 
шағылыстырса,  онда  ұрпағында  1  сұр  денелі  жетілмеген  қанатты  шыбын:  1  қара 
денелі  қалыпты  қанатты  шыбын  қатына-сында  ажырау  алынады.  Демек  осы 
дигетерозигота  төрт  гамета  орнына  екі  сортты  ғана  гамета  түзеді  және  еркегінің 
гаметаларындағы  гендердің  үйлесуі  оның  ата-анасы-ныкіне  сәйкес  болады. 
Көрсетілген  ажыраудан  еркекте  хромо-сомалардың  гомологиялық  учаскелерінде 
алмасу жүрмейді деп  болжау шығаруға болады. Шындығында, дрозофилалардың 
еркектерінің  аутосомаларында  да  жыныс  хромосомаларындағы  сияқты 
кроссинговер  жүрмейді,  осыған  байланысты  бір  хромо  сомада  орналасқан 
гендердің толық тіркесуі байқалады. 
Шыбын  денесінің  сұр  түсі  мен  жетілмеген  қанаттар  сол  си-яқты  кара  дене  мен 
қалыпты  қанаттар  —  бір  геннің  плейотроп-ты  әсері  салдарынан  бірге  түқым 
қуалайтын жұп белгілер болуы мүмкін деп болжау айтуға болады. Бірақ егер анализ 
үшін  ер-кек  шыбынды  алмай,  гетерозиготалы  ұрғашы  шыбындарды  ал-са,  онда 
 
кезінде  басқаша  ажырау  байқалады.  Белгілердін.  ата-аналар  комбинацияларынан 
өзге, жаңа белгілер — қара де-нелі жетілмеген қанатты шыбындар және сұр денелі 
қалыпты  шыбындар  пайда  болады.  Бүл  шағылыстыруда  кроссинговерге 
байланысты гомологиялық хромосомалардағы гендер орын ал-мастыруы есебінен 
сол гендердің тіркесуі бүзылады. 
Кроссинговерге  үшыраған  хромосомалары  бар  гаметалар 
кроссоверлі 
деп,  ал 

кроссинговерге  ұшырамаған  гаметалар 
крос-соверлі  емес 
гаметалар  деп  аталады. 
Осыған  сәйкес,  буданның  кроссоверлі  гаметалары  мен  анализатордың 
гаметаларының  үйлесуі  нәтижесінде  пайда  болған  организмдер 
кроссоверлер 
немесе 
рекомбинанттар 
деп  аталады,  ал  буданның кроссоверлі  емес  гаметалары 
есебінен  пайда  болған  организмдер  кроссовер-лі  емес  немесе  рекомбинантты 
емес оргаиизмдер деп аталады. 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: