Лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде Саясаттанудың объектісі. Саясаттанудың танымдык пәні. Жеке пән ретіндегі саясаттанудың жанжақтылығы

жүктеу 0,9 Mb.

Pdf просмотр

бет	79/124
Дата	15.11.2022
өлшемі	0,9 Mb.
	#40160
түрі	Лекция

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 124

Лекция. Саясаттану ылым ж не о у п ні ретінде Саясаттануды объ

ұқықшығармашылық
/лоббизм нормативтiк актiлер арқылы заң
шығару ұйымдарында/, қ
ұқыққолданушылық
/лоббизм құқық қолдану актiсi арқылы/,
қ
ұқықпайымдаушылық
/лоббизм құқыққа түсiнiк беру актiсi арқылы/.
Демеушiлiктi
мүдде сипатына тәуелдi де бөлуге болады:
саяси, әлеуметтiк, экономикалық, қаржы,
құқықтық.
Уақытына қарай демеушiлiк
бiрмезгiлдiк және тұрақты болып бөлiнедi.
Демеушiлiк билiктiң қай деңгейiнде жүзеге асатынына қарай да бөлiнедi
:
федералды
/мемлекеттiк билiк пен басқарудың жоғары ұйымдары жүйесiнде жүзеге асырылады/,
жергiлiктi
/республикалық, өлкелiк, облыстық ұйымдарда/.
Демеушiлiктi кiмнiң пайдасына шешiлетiне қарай да жiктеуге болады.
Әр түрлi
әлеуметтiк құрылымдардың демеушiлiгi:
қоғамдық ұйымдар, қозғалыстар, партиялар,
топтар, қабаттар, кәсiподақтар, антиәскери және экологиялық қозғалыстар, кәсiпкерлер
одағы.

Ведомствалық демеушiлiк -
бұл министрлiктер, ведомствалар, мемлекеттiк
комитеттер лоббизмi /энергетика, агроөндiрiс, әскери-өндiрiс комплекстерi пайдасына
демеушiлiк/.
Өлкелiк демеушiлiк -
билiкке республика, өлке, облыс, аудан т.б. өкiлдерi тарапынан
ықпал ету, өлке үшiн белгiлi бiр артықшылыққа ие болу.
Шетелдiк демеушiлiк
- бұл шетелдiк «қысым тобының» қандай да бiр мемлекеттiк
ұйымға белгiлi бiр шешемдi иелену мақсатында ықпал етуi.
Лоббизмнiң артықшылықтары:
•
басқарушылық шешiмге ықпал ету, лоббизм мемлекеттiк ұйымдар мен
басқармаларды «форманы сақтауға» мәжүр етедi, олармен белгiлi бiр деңгейде
бәсекелеседi және жарысады, оларға динамика мен үйлесiмдiлiк бередi. Билiк тармақтарға
бөлiнген жағдайда әрбiр тармақ лоббидi өз мақсатына пайдалана алады. Мәселен, АҚШ
Конгресiнiң заңгерлерi ресми түрде белгiлi бiр мүдделi топтың лоббистiк кадрларымен
әрiптестiк қатынаста болады, ал ол заңшығарушы билiктiң бағытын күшейтедi.
•
лоббизм азаматтық қоғамды ұйымдастырудың құралы ретiнде әрекет етедi, оның
көмегiмен қандай да бiр заң жобасы қоғамдық қолдауға немесе оппозицияға ұшырайды,
саясатқа ықпал күшейедi. Лоббизм бұл жағдайда бюрократияның қарсыласы. Мемлекет
нарықтық қатынас қалыптасуы жағдайында әр түрлi әлеуметтiк топтар мен қабаттардың
мүдделерiн қорғау бiрте-бiрте кейiн шегiндiрiле бередi, бұл вакуумды азаматтық қоғам
құрылымдары толтықтырады.
•
лоббизм азшылық мүддесiн қорғауға мүмкiндiк жасайды, немесе саяси плюрализмдi
қалыптастырады.

•
лоббизм әлеуметтiк мемлекеттiк емес құрылымдардың-ассоциациялар, қоғамдық
ұйымдар, қабаттар бостандығы қағидасын ендiредi. Демеушiлiк көмегi арқылы олар өз
проблемаларын шешуге тырысады және бұндай шешiмдердi таңдау жолдары мен
тәсiлдерiне ие болады.
•
бұл қандай да бiр мақсат пен мүдделердi өмiрге ендiрудi жеделдетуге бағытталған,
тиянақты әрекетке ынталандырушы әлеуметтiк-саяси қызықтырудың өзiндiк құралы. Бұл
бағытта лоббизм саясаттағы қандай да бiр процесс пен құбылысты белсендiру тәсiлi боып
табылады.
•
лоббизм қабылданушы шешiмнiң ақпараттық және ұйымдастырушылық базасын
кеңейтуге мүмкiндiк жасайды және «айқайлаушы» проблемаға көңiл аудартады. Лоббистер
мемлекеттiк билiк ұйымдарын ақпараттар ағымымен қамтамасыз етедi, сондықтан да
оларды ақпарат «саудагерлерi» деуге болады.
•
лоббизмдi өкiлдiлiк және атқарушы билiктердiң өзара әрекеттерiнiң құралы ретiнде
қарастыруға болады. Билiктiң тармақтарға бөлiнуi оларды бiр-бiрiне қарсы қоймайды, тек
қызметтiк сипатқа ие болады.
•
лоббизмдi келiсiмге жету құралы, өзара салмақтылық тәсiлi, әр түрлi мүдделердiң
қолданылуы ретiнде бағалауға болады.

жүктеу 0,9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 75 76 77 78 79 80 81 82 ... 124