Лекция 0cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде

математика факультет деканы

«__»__________ 2009_ж.

Педагогикалық институт

В.В.Иванов атындағы ботаника және экология кафедрасы

050113 «Биология»

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

студенттерге арналған

Курс – 3

Кредит саны - 3

Лекция – 30cағат

Практикалық сабақ – 15 сағат

ОЖСӨЖ– 45сағат

CӨЖ - 45 сағат

Емтихан – 6 семестрде

Барлығы – 135 сағат

Орал 2009 ж

Кафедра меңгерушісі: Қайсағалиева Г.С. _{_____________________}

(аты-жөні) (қолы )

“ 15“ қырқүйек 2009 ж. № 1 хаттама

Педагогикалық институттың

оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы Т.А.Терещенко

(қолы ) (аты-жөні)

1. Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Қолданбалы биология және топырақтану негіздері» бойынша типтік бағдарлама, Алматы, 2007 ж. негізінде құрастырылған.

Кадисова Гульмира Набиевна, ауыл шаруашылық ғылымының кандидаты, аға оқытушы

Семестр 15 оқу аптадан және 2 сынақ аптасынан тұрады.

Аптасына 3 кредит-сағат жоспарланады, оның әрбір кредит-сағат екі байланыс сағатынан (дәріс) және оқытушының басқаруымен жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ) тұрады.

Қолданбалы биология және топырақтану негіздері – топырақтың белгілері,жалпы құрамы мен қасиеттеріне,педогогикалық профильдегі биологтар үшін мектеп жанындағы тәжірибе участоктарында жұмыстарды ұйымдастыруға қажетті білімдермен қаруландырады,тәрбиелік мәні бар ғылыми жмыстарды жүргізу әдістерін үйретеді.

Аталған сала бойынша білімді меңгеру нәтижесінде студент:

а)келешек мұғалімдер үшін қолданбалы биология және топырақтану негіздерін оқыту олрдың табиғат тану ғылымдары мен танысудың негізгі бір бөлігі.Қазіргі кезде ауылшаруашылық өнімдері халықтың әлауқатын көтеретін,тамақ,жеңіл өнеркәсіптердің негізгі шикізат көзі. Өсімдік өсірудің биологиясын, табиғи өсімдікке тән экономикалық маңызы бар заттарды өндіру технологиясымен танысады.,

б)жасалып отырған бағдарлама студенттерді қазіргі кездегі ғылыми негіздегі ауыл шаруашылық өндіріс системасына үйретеді.Топарақтану,жертану,агрохимия,экономика т.б. ғылымдардың байланымымен танысады.Ауыл шаруашылығының дамуында ғылымның маңызын оқытады.

Биологиялық әдістердің көмегімен селекция процесін жүргізуде ежелден қолданылып келе жатқан тәсілдерді едәір жеңілдетуге,тездетуге болады.Агрономия принциптері негізінде жаңа технологияларды пайдаланып ауыл шаруашылық өнімдерін көптеп өндіру.

1. 
   Қолданбалы биологияға кіріспе. Қолданбалы биология мақсаттары мен міндеттері. Қолданбалы биология химиялық және биологиялық пәндер жиынтығы.
   
2. 
   Топырақтануға кіріспе. Топырақтану – топырақтың табиғи жағдайы туралы ілім. Топырақтану тарихы. Топырақ құраушы факторлар.
   
3. 
   Топырақтың морфологиялық белгілері. Физикалық және химиялық қасиеттері.
   
4. 
   Ауыл шаруашылығы тарихы. Жер бетін ауыл шаруашылық мақсатта игеру. Ежелгі өркениетттегі егіншілік жүйелері. Егіншіліктің даму сатылары
   
5. 
   Топырақ құраушы факторлар. Аналық жыныстар түрлері: шөгінді, магмалық, метаморфоздық жыныстар
   
6. 
   Үгілу құбылысы.Физикалық үгілу. Химиялық үгілу. Биолгиялық үгілу.
   
7. 
   Топырақтың органикалық бөлігі. Қаршірінді, оның құрамы мен қасеттері.
   
8. 
   Гумус қышқылдары, олардың тұздары. Топырақ құнарлылығы. Топырақтың жұту қабілеті, оның түрлері.
   
9. 
   Егіншіліктің ғылыми негіздері. Егіншіліктің негізгі заңдары. Ауыспалы егімтер. Егіншіліктің топырақ қорғаудағы маңызы.
   
10. 
    Топырақ режимін реттеу. Топырақтың ауа, жылу режимі.
    
11. 
    Топырақтың су режимі. Топырақтың су түрлері (гигроскопиялық, гравитациялық, қылтүтік, химиялық, байланысқан)
    
12. 
    Су өткізгіштігі, су көтерілу, су сыйымдылық.
    
13. 
    Агроценоз туралы түсінік. Агрофитоценоз құрамымен құрылымы. Консорциялар туралы түсінік. Агрофитоценология тарихы. Агрофитоценоздардың дамуы.
    
14. 
    Агрофитоценозды басқару. Өсімдік – адам және өсімдік – жануар – адам тізбектері. Агрофитоценозды басқару принциптері. Агрофитоценозды ұтымды пайдалану.
    
15. 
    Тыңайтқыштарды қолданудың ғылыми негіздері. Агрохимия негіздері. Минералды тыңайтқыштар. Агрохимияға кіріспе.
    
16. 
    Пестицидтар. Гербицидтар. Мәдени дақылдардың зиянкестерімен күресу. Негізгі мәдени дақылдардың зиянкестері мен ауралары. Негізгі зиянкестер сипаттамасы. Биологиялық және химиялық күресу шаралары
    
17. 
    Арамшөптер. Арамшөптер зияны. Арамшөптердің биологиялық жіктелуі. Арамшөптермен күресу шаралары.
    
18. 
    Топырақтың өңдеудің ғылыми негіздері. Топырақты өңдеудің тәсілдері мен құралдары.
    
19. 
    19.Негізгі ауыл шаруашылық дақылдар. Дәнді дақылдар. Морфологиялық ерекшеліктері. Көктеумен дамуы. Өсіру технологиясы.
    
20. 
    Дәнді-бұршақ дақылдар. Морфологиялық ерекшеліктері.
    
21. 
    Дәнді-бұршақ дақылдар.. Көктеу мен дамуы. Өсіру технологиясы
    
22. 
    Майлы және талшықты дақылдар. Морфологиялық ерекшеліктері
    
23. 
    Майлы және талшықты дақылдар. Көктеу мен дамуы. Өсіру технологиясы.
    
24. 
    Көкөніс және жеміс шаруашылығы.
    
25. 
    Көкөніс және жеміс шаруашылығы. Морфологиялық ерекшеліктері
    
26. 
    Көкөніс және жеміс шаруашылығының көктеуі мен дамуы. Өсіру технологиясы.
    
27. 
    Мал шаруашылығы.
    
28. 
    Қазақстандағы мал шаруашылығы .
    
29. 
    Қой шаруашылығы.
    
30. 
    Жылқы шаруашылығы
    

Практикалық сабақтарда:

Қолданбалы биология топырақтану негіздері курсы бойынша бағалау- семестр бойы жүргізіледі. Студенттен әрбір сабаққа жүйелі әзірлену және белсенділік талап етіледі. Жалпы баға (100 балл) төмендегідей компоненттен құралады:

Қорытынды бағаны алуға сәйкесті жұмыс төмендегідей қағидаларды сақтау негізінде орындалады:

Жұмыстың осы түрінің орындалуы барысында ерекше мән беріледі: тақырып өзектілігінің негізделуі, мәселенің ағымдағы жағдайы, оны шешудің жолдары, мәселе бойынша студенттердің жеке көзқарасы.

Оқытушылардың студенттермен жүргізетін жұмысында фронтальді сұрау салу жүргізу жоспарланады, сондықтан студенттер өз беттік жұмыстар аясында қарастырылатын лекцияларда, сабақтарда кешігу болмауы тиіс. Аралық және қорытынды емтихандар белгілеген уақытта тапсырылуы тиіс. Студенттердің міндеті - сабақ жібермеу және талапқа сай оқу. Студенттердің сабақ жібермеуі қорытынды баға шығару кезінде есепке алынады.

№1 дәріс

2. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Прикладная биология с основами почвоведения Астана,2001

3. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Практикум по основам сельского хозяйства Астана,1991

4. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др Основы сельского хозяйства Москва,1991

5. Ващенко И.М., Ланн К. Л., и др.Практикум по основы сельског хозяйства 1991

6. Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. М., «Просвещение», 1976 (1967, 1982, 2000).

7. Илюхин Г.П..,Ашимов Т. А. Програмирование обучение студентов по некоторым разделам основ сельского хозяйства. Алматы.,1990.

8. Илюхин Г.П. Прикладная биология с основами почвоведения, Астана,2006

9 Жамалбеков Е.,Білдебаева Р. Топырақтану және топырақ географиясы мен экологиясы. Алматы.2000.

10.ачинский.Н.А. Топырақ ,оның қаситтері мен өмірі. Қазақ мемлекет баспасы. Алматы.1959.

11.Мириманян К.П. Почвоведение. М., «Колос», 1965 г.

12.Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. М., «Просвещение», 1968 г., с. 5-21; 1976 г., с. 4-20.

13.Крупеников И.А. История почвоведения. М., изд. «Наука», 1981 г.

14.Виленский. Д.Г. Почвоведение. М., «Просвещение», 1957

15.Почвоведение. М., «Колос», 1969., (учебники и учеб. пособия для высш. с/х учебных заведении)

Қосымша:

Асанов Ж.А. Ауыл шаруашылық негіздері (топырақ тану, егің шаруашылығы, агрохимия) курсы боинша методикалық нұскау. Алматы.1987.

Мырзаханов Н. Ауыл шаруашылық негіздеріне арналған тәжірибе құралы./ Окулық/ Алматы. Республикалық баспа кабинеті. 1994.

ОЖСӨЖ: Топырақ түзудегі қоршаған орта факторлары және адам баласының әсері.

СӨЖ: Топырақтану тарихы:

Қолданылатын әдебиет:

А) Негізгі1,2,3, 5,15,20

Б) Қосымша 3,4,5

№ 2 дәріс

1.Биғалиев А.,Жамалбеков Е.,Білдебаева Р. Қазақстан топырағы және оның экологиясы. (Оқу құралы) .-Алматы, Санат ,1995.

2. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Прикладная биология с основами почвоведения Астана,2001

3 Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Практикум по основам сельского хозяйства Астана,1991

4 Ващенко И.М., Ланге К. П. и др Основы сельского хозяйства Москва,1991

5 Ващенко И.М., Ланн К. Л., и др.Практикум по основы сельског хозяйства 1991

6 Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. М., «Просвещение», 1976 (1967, 1982, 2000).

7.Илюхин Г.П.., Ашимов Т. А. Програмирование обучение студентов по некоторым разделам основ сельского хозяйства. Алматы.,1990.

8.Илюхин Г.П. Прикладная биология с основами почвоведения, Астана,2006

ОЖСӨЖ: Топырақтану – топырақтың табиғи жағдайы туралы ілім.

СӨЖ:Топырақтың физикалық және химиялық қасиеттері.
Қолданылатын әдебиет:

А) Негізгі 1,7,8

Б) Қосымша 2,5

3 кредит сағат

Практиктикалық сабақтардың жоспары: 1 Топырақтың морфологиялық белгілері.

Практикалық жұмыс №1:

Тақырыбы: Топырақтың морфологиялық белгілері.

Мақсаты: Топырақтың түсін, қалындығын, құрылымын, бөлшектік құрамын, тұтқырлығын, жаңа заттарды, кірме заттарды, қайнауын, ауысуын, ылғалдылығын және т.б. анықтау.

Негізгі сұрақтар:

Топырақ кесіндісін талдау және суретін салу:

а) топырақ кабаттарына бөлу

б) HCl-дан қайнау тереңдігі

в) әр генетикалық горизонтта: қалыңдығын, түсін, құрылымын, механикалық құрамын, тұтқырлығын, түзілімдер, бөгде заттарды анықтауҚолданылатын әдебиет: 20,5

ОЖСӨЖ: Бірінші болып топырақтану жайында ой толғаған ғалымдар.

СӨЖ:Топырақ түзілу факторлары.

Қолданылатын әдебиет:

А) Негізгі 1,2,20.бет 4-5

Б) Қосымша 3,4,5

№3 дәріс

2.Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Прикладная биология с основами почвоведения Астана,2001

3. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Практикум по основам сельского хозяйства Астана,1991

4. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др Основы сельского хозяйства Москва,1991

5. Ващенко И.М., Ланн К. Л., и др.Практикум по основы сельског хозяйства 1991

6. Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. М., «Просвещение», 1976 (1967, 1982,

2000).

7.Илюхин Г.П..,Ашимов Т. А. Програмирование обучение студентов по некоторым разделам основ сельского хозяйства. Алматы.,1990.

Эдебиеттер:1,10,20

№4 дәріс

Әдебиеттер: :

1.Биғалиев А.,Жамалбеков Е.,Білдебаева Р. Қазақстан топырағы және оның экологиясы. (Оқу құралы) .-Алматы, Санат ,1995.

2.Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Прикладная биология с основами почвоведения Астана,2001

3. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др.Практикум по основам сельского хозяйства Астана,1991

4. Ващенко И.М., Ланге К. П. и др Основы сельского хозяйства Москва,1991

5. Ващенко И.М., Ланн К. Л., и др.Практикум по основы сельског хозяйства 1991

6. Добровольский В.В. География почв с основами почвоведения. М., «Просвещение», 1976 (1967, 1982, 2000).

7.Илюхин Г.П..,Ашимов Т. А. Програмирование обучение студентов по некоторым разделам основ сельского хозяйства. Алматы.,1990.

8.Илюхин Г.П. Прикладная биология с основами почвоведения, Астана,2006

Эдебиеттер:1,2,3,5,15,20

Қосымша:3,4,5
6 кредит сағат

Практикалық сабақтардың жоспары. Топырақтың құрылымдық және бөлшектік құрамы