Курстық ЖҰмыс пән атауы : Геодезия (баға)



жүктеу 1,91 Mb.
Pdf просмотр
бет19/36
Дата07.09.2023
өлшемі1,91 Mb.
#43253
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   36
Курсавой

 
 
 


30 
3.3.1 Горизонталь дөңгелек 
 
Теодолиттің горизонталь дөңгелегінің көмегімен горизонталь бұрыштар 
өлшенеді. Ол лимб пен алидададан тұрады.
Оптикалық теодолиттердегі лимб, оның қиғашталған шетінде бір-бірінен 
бірдей қашықтықта штрихтары бар шыны сақина болып табылады. Екі жақын 
штрихтар арасындағы лимб доғасының шамасы лимбтің бөлік бағасы деп 
аталады. Лимбтің градустық штрихтары сағат тілінің жүрісімен 0 бастап 359

дейін цифрланған.
Оптикалық теодолиттердегі алидада ретінде оптикалық сұлбадан тұратын 
есептік құрылғы қызмет етеді, ол арқылы лимб штрихтары мен цифрлар кескіні 
микроскоптың көру шегіне беріледі.
Алидаданың өз осі айналасында жылжымайтын лимбке қатысты айналуы 
кезінде өлшем өзгереді.
3.3.2 Вертикаль дөңгелек 
Теодолиттің вертикаль дөңгелегінің көмегімен вертикаль бұрыштар 
өлшенеді. Ол лимб пен алидададан тұрады.
Лимб дүрбінің айналу осімен қатты бекітілген және түтікпен бірге 
бұрылады.
Алидада дүрбімен бекітілмеген және оның айналуы кезінде жылжымайтын 
болып қалады.
Вертикаль дөңгелекте 0 бастап 359

дейін бір градус сайын 
Т30 
теодолитте 
- сағат тілінің жүрісіне қарсы және 
2Т30М
теодолитте сағат тілінің жүрісімен 
цифрлау болады. 
2Т30
теодолитте вертикаль дөңгелекті секторлық цифрлау 0 
бастап плюс 75

дейін және 0 бастап минус 75

дейін. Вертикаль дөңгелектің 
 
штрихтары мен цифрларын кескіндеу оптикалық құрылғы көмегімен 
микроскоптың көру шегіне беріледі.
3.3.3 Дүрбі 
Дүрбі теодолитті нүктелерге (заттарға) көздеу үшін қызмиет етеді. Жаңа 
заманғы теодолиттерде іштей фокустайтын дүрбілер қолданылады.
Дүрбінің телеобъективі бақылаудағы заттың шынайы, кері және 
кішірейтілген кескінін береді.
Дүрбі объективтен, фокустаушы линзадан, жіп торларынан және окулярдан 
тұрады.
Бақылауды бастар алдында окулярдың диоптрлік сақинасын айналдыру 
арқылы жіп торларының көру шегінде анық көрініске қол жеткізеді. Бақылау 
кезінде түтікті нүктеге фокустауды фокустаушы линзаны кремальерлік 
сақинаны (бұраманы) айналдыру арқылы жылжыта отырып жүзеге асырады.
Дүрбіні затқа келтіруді жартылай бұралған бекіткіш бұрамалар кезінде 
горизонталь дөңгелектің түтігі мен алидадасын біріктіріп айналдыру арқылы 


31 
орындайды. Түтіктен жоғары немесе оптикалық көздеуішті көзбен бақылай 
отырып, затқа дәлдемей келтіруді жүзеге асырады.
Затқа дәл келтіруді алидада мен дүрбінің қысылған бекіткіш бұрамалары 
кезінде келтіргіш бұрамалармен жүзеге асырады. Осы кезде бақыланатын 
нүктені жіп торын айқастыру арқылы дәл біріктіреді.
Өлшемдерді горизонталь және вертикаль дөңгелектердің штрихтары мен 
цифрларының айқын бейнесі пайда болғанға дейін диоптрлік сақинаны 
айналдыру арқылы көзбен орнатылатын микроскоптың сәйкес шкалалары 
бойынша жүргізеді. Осы кезде микроскоптың көру шегінде өлшем штрихы 
немесе өлшем шкаласы көрінеді (12-суретті қараңыз).
Жіптер торы дүрбі объективі беретін кескіндер жазықтығында болатын 
штрихтар жүйелерінен тұрады. Бір-біріне параллель екі вертикаль штрих 
жіптер биссекторы деп аталады. Жіптер торының негізгі штрихтарының 
қиылысу нүктесі жіптер торының айқасуы деп аталады. Екі қысқа горизонталь 
штрих жіптік қашықтық өлшеуіш болып табылады, оның көмегімен қашықтық 
өлшеуіш рейкасы бойынша қашықтықты анықтайды.

жүктеу 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   36




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау