. Темперамент туралытүсінік. Темперамент туралы ілімдер. Темперамент түрлерініңжалпысипаттамасы.
Темперамент адамның психикалық іс-әрекетінің динамикасын сипаттайтын тұрақы жеке ерекшеліктердің: психикалық процестермен күйлер ағысы қарқындығының жылдамдығының ырғағының - жиынтығы. Темперамент дегенімізпсихикалықпроцестердіңөтуініңдинамикалықерекшеліктерінжәнеадаммінез-құлқын,олардың күшін,жылдамдығын,пайдаболуын,тоқталуы мен өзгерісінсипаттайтынқасиеттержиынтығы.Түрлері:Холерик,Флегматик,Сангвиник,Меланхолик
Холерик Бұл темперамент өкілітездігімен, шапшаңдығымен, ұстамсыздығымен, тымқозғалғыштығыменерекшеленеді.Олардапсихикалықпроцестершапшаңөтеді.Күйгелектіксондайадамдарғатән.Олжұмысістеугежақсықарқынменкірісіп,күшітаусылғанда оны тастап кете береді.Адамдарменқарым-қатынастатынымсыз,агрессивті,шамданғышболыпкеледі.Сондықтан холерик болғанжердеұрыстаржиіболады.Холериктемпераментініңжағымдыжағы - энергия,белсенділік, құштарлық,инициативтік.Жағымсызжағы - ұстамсыздығы,қаталдық,қатаңдық,шамдану,ыза. Мысалы, кіші холерик оқушыданталпыныс пен құштарлықерекшекөзгетүседі.
Флегматик Бұлтиптіңөкілібаяу, байсалды, асықпайды. Істіойланып, төзімділікпеністейді. Жинақылықты, қалыптыжағдайдыұнатады. Өзгерістердіұнатпайды. Бастағанісінаяғынадейінжеткізеді. Психикалықпроцесстерфлегматиктебаяужүреді. Бұлбаяулықоғаноқужолындакедергікелтіреді, еңкедергікелтіретінжері:тезестесақтау, тез ойланыпжауап беру. Кейдефлегматиктержамандықтыестесақтапқаладыжәнеұзақмерзімге. Адамдарменқарым-қатынаста флегматик бірқалыпты, байыпты, керекжердетілтабысады, ал орынсызсөйлемейді. Көңіл- күйітұрақты. Олардыңбайыптылығы мен байсалдылығыөміргедегенкөзқарасынан да көрінеді.
Сангвиник Бұл тип өкілі- етітірі, қабілетті, қозғалғышоқушы. Ондайоқушыақкөңілжәнеқызу, жеңілмінезді, ренжігенде тез қайтыпкетеді,сәтсіздігінжеңілөткізеді. Коллектив арасындажүргендіұнатады, басқаоқушылармен тез тілтабысады. Қысылып-қымтырылмайды, кісігеқайырымды. Сангвиниктердіоқуүрдісіндебақылағанжақсы, яғниоқуүстіндеоларқасиеттерінайқынкөрсетеді. Егероқу материалы қызықтыжәнежасерекшелінінесайболса, ондакішіоқушыжаңаберілгенматериалды тез қабылдайды, жеңілестесақтайды. Ал егер материал қызықсызжәне оны оқуүшінкөпуақытқажетболса, ондаоқушы оны естеұзақуақытқасақтайалмайды. Сангвиниктердідұрыстәрбиелегенде, оны жоғарыдәрежедежетілгенбірлікжәнеқайырымдылықсезіміоқуғадегенбелсенділігіерекшелендіріптұрады
Меланхолик Бұл темперамент өкіліндепсихикалықпроцесстерөтебаяужүреді. Қаттытітіркендіргіштергежауапбереалмайды, ұзақжәнеқаттыкүштүсірсе, оларжұмысістейалмайды. Оларөте тез шаршайды. Біраққалыптықоршағанортада, мысалы,үйдеондайбалаларөздерінжақсыұстап, іс-әрекеттердіжақсыорындайды. Эмоцияларыбаяутуады, бірақтереңдігіменжәнекүштілігіменерекшеленеді. Оларөтесезімтал, реніштерініштесақтап, олардыкөпойлайбереді, бірақсондайқиыншылықтар бар екенінешкімгекөрсетпейді. Меланхоликтертұйық,танысемесадамдарменсөйлеспейді, жаңаортадақаттықысылады.
Достарыңызбен бөлісу: |