15
таңдай отырып, оның сюжеті жыл мезгіліне сәйкес келуі тиіс. Мысалы,
көктемде “Құрбақа мен көкқұтан”, ал қыста “Екі аяз”.
Ойынға дайындық. Ойынды таңдап алып, оқытушы оның өту ретін
ойластырады, яғни ойнаушыларды қалай орналастыру, рольдерін қалай бөлу,
ойынды қалай түсіндіру, ойын кезінде қандай студентке беру, ауыртпалықты
қалай реттеу және т.б. Ойынның жемісті болуы оның түсіндірілуіне
байланысты. Түсіндіру қысқа, эмоциялы болуы тиіс.
Ойынды басқару. Ойын, оның басталуы, ойын әрекеттері кезінде тоқтау,
бітуі, әрқашанда белгілермен жүреді. Белгілер дыбыстық (ысқыру, шапалақ,
сөздер) және көрінетін (қолды, жалауды сілтеу) болуы мүмкін.
Ойынның аяқталуы. Ойынды ойыншылар жақсы физикалық және
эмоциалдық ауыртпалық алғанда тоқтату керек. Студенттерді тәртіппен
ұйымшылдыққа үйрету үшін, ойынды бастаған сәттегі жағдайға қайта оралып
аяқтау керек. Енді біраз сабақта ойналатын қимыл-қозғалыс ойындарын
ұсынғым келіп отыр.
Жүгіру арқылы жасалатын ойындар.
“Аулаушы”
Оқытушы жүргізуші – аулаушыны тағайындайды. Аулаушы алаң
ортасына шығып, “Мен - аулаушымын” деп қатты айқайлайды да, өзінен қашып
бара жатқан қатысушыларды қуалайды. Аулаушының қолы тиген торға түскен
болып саналады. Ол тоқтап, қолын көтеріп, “Мен - аулаушымын” деп
айқайлауы тиіс. Жаңа аулаушы – ойыншыға бұрын кіргенді бірден ұстауға
болмайды.
“Қарғалар мен торғайлар”
“Қарғалар” және “торғайлар” деген екі топ алаңның ортасындағы
сызықтан 1,5-2м арақашықтықта бір-біріне арқасымен қарап тұрады. Әр топтың
алаң шетінде үйі бар. Жүргізу – мұғалім екі топты кезекпен атын атайды.
Аталған топ ойыншылары бұрылып, қашып бара жатқан қатысушыларды
ұстауы керек. Содан соң топ орнына келіп, ұсталған қатысушылар саны
есептеледі. Жүгіріс 6рет қайталанады. Өзге топтан көп ойыншыны ұстай алған
топ жеңіске жетеді.
Ескерту. Топтарды қашатындар және қуалайтындар саны тең болатындай
етіп шақыру керек. Ортадағы сызық пен уйдің арасындағы қашықтық 10-15м
болуы керек.
“Күн мен түн”
“Күн” мен “Түн” деген екі топ алаң ортасындағы сызықтан 1,5-2м
арақашықтықта бір-біріне арқасымен қарап тұрады. Жүргізуші біресе бір,
біресе екінші топты атайды. Аталған топ сол сәтте өз үйіне жүгіреді. Басқа топ
ойыншылары айналып, қашып бара жатқан қатысушыларды ұстап қалуға
16
тырысады. Содан соң топтар орнына қайта оралады. Ұсталған ойыншылар саны
есептелінеді. Жүгіріс бірнеше рет қайталанады. Өзге топтың ойыншыларын көп
ұстаған топ жеңіске жетеді.
Ереже:
1.Өз үйіне белгі берілмей тұрып жүгіруге тыйым салынады.
2. Тек үйдің сызығына дейін ғана ұстауға болады.
3. Ұсталған ойыншылар есептелген соң қайтадан ойынға кіреді.
“Бүршік, емен жаңғағы, жаңғақ”
Ойынға қатысушылар 3 адамнан құралған бағандар құрады. Бірінші нөмір
- “бүршіктер”, екінші – “емен жаңғағы”, үшінші - “жаңғақ”. Ойыншының біреуі
– жүргізуші. Ол нөмір атын атайды. Аталғандар басқа бағанға барып,
дислокация орнын ауыстыру керек. Жүргізуші қозғалып жатқандардың
біреуінің орнын алып қоюы тиіс. Орынсыз қалған – жүргізуші болады. Бірде-
бір рет жүргізуші болмаған ойыншы – жеңеді.
“Бос орын”
Ойынға қатысушылар шеңбер болып тұрады. Жүргізуші шеңбер
сыртымен жүреді, ойыншылардың біреуінің орнына тоқтап, оның иығынан
түртеді. Содан соң екеуі де шеңбер сыртымен қарама-қарсы бағытта жүгіреді.
Кім ерте келсе, сол бос орынды толтырады. Қалып қалған ойыншы ойынды
жүргізеді.
Секіру арқылы жасалатын ойындар
“Қармақ”
Ойынға қатысушылар шеңбер болып тұрады. Шеңбер ортасында
жүргізуші тұрады. Ол қолына бір ұшына зат байланған жіп ұстайды.( Ол бір
шетіне пластмассадан жасалған бөтелке байланған секіргіш болуы мүмкін).
Жүргізуші зат олардың аяғына тиіп кетпейтіндей етіп айналдырады. Кімнің
аяғына заты бар жіп тисе сол жеңілген болып саналады. “Қармақ”
ойыншылардың біреуіне тиген кезде аз ғана үзіліс жасалады да, ойын
жалғасады. Қармақ бір де бір рет тимеген адам жеңіске жетеді.
“Таяқпен жүгіру және олардан секіру”
Ойын бастау сызығының алдында баған қураған екі немесе бірнеше топ
арасында өтеді. Топтың біріншілерінің қолында гимнастикалық таяқтар. Белгі
бойынша таяғы бар ойыншы мәре сызығына (бастау сызығынан 10-15 қадам
ары орналасқан) қарай жүгіреді, содан соң өздерінің бағанына оралады.
Таяқтың бір жағынан ұстап, ойыншылардың аяғының астымен (тізе деңгейінде)
17
алып өтеді, олар оның үстінен секіріп өтуі тиіс. Бағанның соңына келгенде
ойыншы таяқты алдында тұрған адамға келмейінше жалғасады. Бірінші
ойыншы таяқты алып, ережені қайталап жүгіреді.
Таяқты аяқ астымен екі ойыншы да (жүгіріп өткен және алдында күтіп
тұрған) алып өте алады. Бұндай жағдайда бірінші ойыншы артта қалып, екінші
ойыншы міндетін орындайды.
“Орын ауыстыру”
Екі топ ойыншылары алаңның қарама- қарсы жақтарында (өз“үйлерінің”
сызығының арғы жағында) бір- біріне қарама- қарсы сап құрып, отырып,
қолдарын тізелеріне қояды.
Белгі берілген кезде ойыншылар секіру арқылы алға жылжып, қарама-
қарсы “үйдің” сызығына тезірек өтіп кету керек. Қарма- қарсы линияда,
секіруін бітіріп жиналған ойыншылар командасы жеңіске жетеді. Содан соң
арта қарай секіру басталады, бірақ “үй” сызығын соңғы кесіп өткен адам
қатыспайды. Ойын алаңда соңғы 2-3 төзімді секіргіштер қалғанша жалғасады.
Алаңдағы ойыншылар саны бойынша жеңімпаз- команда анықталады. Ол көп
секіргіштер сақтап қалған. Жарысты жалғастыра отырып, ең жақсы секіргішті
табуға болады.
“Секіріп ойнау”
Бастау сызығы белгіленеді. Ойыншылар күштері шамалас екі топқа
бөлінеді де, бастау сызығының арғы жағынан баған болып тұрады. Топ
капитаны таңдалады. Капитандар бастау сызығына бір ойыншыдан жіберіп
тұрады. Ойыншылар сызықта тұрып, неғұрлым үлкен секіріс жасайды. Келесі
ойыншы секірісін алдындағы ойыншы түскен жерінен бастайды және т.с.с.
Орыннан секірісін жасаған ойыншылар бағанаға оралып, соңғы болып тұрады.
Ойын топтың барлық қатысушылары секіріп болмайынша жалғасады. Ең ұзын
секірген топ жеңіске жетеді.
Ереже:
1.
Секіріс жасаған кезде сызықты басуға болмайды.
2.
Нәтижесі өкше тиген жерден өлшенеді.
3.
Егер ойыншы құлап қалса – оның жерге қонуы оның бастау сызығына
жақын орналасқан жерінен белгіленеді.
4.
Топтың әр бір қатысушысы секіруге қатысуы керек.
“Секірісті эстафета”
Топ 6-8 адамы бар топ біреуден баған болып тұрады. Бірінші ойыншы
қолына екіге бүктелген 2-3м жіп ұстап тұрады. Әрбір топ алдында ені 1,5м
жолақ сызылады, оның артында әр топқа қарсы жақта бір тіректен қойылады.
Белгі бойынша бірінші ойыншы аяғы шығып, жолақтан секіріп, тіректі айналып
Достарыңызбен бөлісу: | 
