Кафедра Педагогикалық ғылымдар

39 

 

көрсетті.  Зерттеу  әдісінің  атқарар  жүгі  алғашқы  категорияға  қарағанда  ауырлау  болды.  Оқытудың 

зерттеу  әдісі  білімді  шығармашылық  тұрғыдан  қабылдауды  және  оны  қолдануға  педагогикалық 

классификацияның жоғарғы деңгейін талап етеді. Бүгінде оқыту процесі көптеген классификациялармен 

толықтырылды, оқыту  әдісі –  уақыт өткен  сайын  өзгеріп  отыратын  және негізгі үш  белгісімен  (оқыту 

мақсатын  білдіреді,  меңгеру  тәсілі,  оқыту  субъектісінің  өзара  байланысы)  сипатталатын  тарихи 

категория  екендігін  дәлелдеді.  Қазіргі  кезде  мына  ғалымдардың  классификациялары  кеңінен 

қолданылуда:  Бабанский  Ю.К.,  Верзилин  Н.М.,  Перовский  Е.И.,  Голант  Е.Я.,  Лордкипанидзе  Д.О., 

Махмутов М.И., Лернер И.Я., Скаткин М.Н.  т.б 

Оқыту  әдісінің  классификациясына  айтылған  әр  түрлі  көзқарастар  «әдістер  теориясының 

дағдарысын» білдірмейді, керісінше олардың әдісті обьективті, айқын көптүрлілігін, ол туралы білімінің 

интеграциясы мен дифференциясын табиғи процессін білдіреді. 

Сонымен  қатар  оқыту  әдісі  классификацияларының  басымдылығымен  қатар  кемшілігі  де  бар 

және бір әдіс белсенді, бір әдіс белсенді  емес деген тұжырым қате болар еді. Оқыту әдісінің өздігінен 

аса  бейтарап  екендігін  түсіну  қажет.  Ол  барлығы  мұғалімнің  мектептегі  оқу  -  танымдық  іс-әрекетке 

қаншалықты  дайын  екендігіне  байланысты  болады.  Көбінесе  әдістер  саласында  педагогтардың  жеке 

басының шеберлігі үлкен рөл  атқарады. Сондықтан да оқыту әдісі педагогикалық өнердің  биік шыңы 

болып келді және ары қарай да солай болып қала бермек. Мектептің оқу-танымдық іс- әрекетінде оқыту 

әдісі түрлі когнитивті функция рөлін атқарады, олар: оқу материалын меңгеру, оны бекіту, білім-білік 

дағдыларын жетілдіру, олардың тұлғалық қасиетін дамыту, әлеуметтік-кәсіби іс-әрекетке дайындау. 

Интербелсенді 

(интерактивті) 

оқу/оқыту 

бірінші 

мезетте 

білім 

игеру 

процесіне 

қатысушылардың  тиімді  қарым-қатынасына негізделеді.  Ағылшын тілінен келген 

«интерактив» 

сөзі 

де  осы  ұғымды  білдіреді: 

«inter» 

дегеніміз 

«өзара» 

мағынасында,  ал 

«act» 

- 

«әрекет  жасау» 

дегенді 

білдіреді. 

Басқаша  айтқанда,  «интербелсенді»  дегеніміз  біреумен  қоян-қолтық  қарым-қатынаста  болу, 

онымен бірлесе әрекет жасау, диалог құру. 

«Интербелсенді»  дегеніміз  диалог  арқылы  үйрену/үйрету,  яғни  «үйретуші  -  үйренуші», 

«үйренуші  –  үйренуші»,  «үйренуші  -  өзімен  өзі»  форматтарында  жасаған  қарым-қатынас  («әңгіме», 

«сұхбат», «бірлескен  әрекеттер»). 

Сонымен интербелсенді оқу/оқыту бірлесе үйрену идеяларын ұстанады. Бірлесе үйренуде әрбір 

үйренуші  танымның  (оқу,  үйренудің)  ортақ  мағынасына  және  аяққы  нәтижесіне  өз  үлесін    қосып, 

басқалармен өзінің білгенімен, идеяларымен, ойларымен алмасады, тиімді нәтижеге (білімге) қандай 

бірлескен үйрену/оқу әрекеттері арқылы жете алатындығын анықтайды. 

Мұндай  қарым-қатынастағы  бірлескен  әрекеттер  бірін-бірі  жақтыру,  өзара  сыйласымдық  пен 

қолдау  атмосферасында  өтіп, тек қана жаңа  білім игеруге жағдай  жасап  қана қоймай,  сонымен  бірге 

таным процесін өзара ынтымақтастық пен бірлесу деңгейлеріне көтереді, яғни қарым-қатынас пен оның 

негізгі нысаны диалогты танымның басты құндылығына айналдырады. 

Интербелсенді  оқу/оқыту  диалогтық  қатынасқа  негізделеді,  ал  диалог  өз  кезегінде  өзара 

түсіністікке, бірлескен әрекеттерге, таным процесінде туындаған мәселелер  мен проблемаларды бірлесе 

шешуге  алып  келеді.  Үйренушілердің  пікірлері  мен  қойған  сұрақтары    ұстаз    тарапынан  ескеріліп, 

келесі сабақ соларға жауап берумен басталуы  керек. 

Кері  байланыс  ұстаз  бен  шәкірттердің    арасында  сенімге  негізделген  қарым-қатынас  орнатуға 

бағытталады.Сонымен қатар ол өткен сабақты бағалау мен талдаудың, келесі сабақты жоспарлаудың 

тиімді түрі болып табылады. 

жүктеу 1,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: