Басқару  әдістерінің  жіктелуі

 

– 

басқарушы  субъектінің  белгілі  бір 

нәтижелерге  қол  жеткізуі  үшін  басқару  объектісіне  ықпал  етуде  қолданатын  құралдар  мен 

тәсілдердің  жиынтығы.  Басқару  әдістері  мен  басқару  процесінің  әдістері  бөліп  көрсетіледі.  Мұның 

соңғысы  басқару  процесін  қалыптастыратын  жекелеген  операцияларды,  процедураларды,  жұмысты 

орындаудың тәсілдерін береді. Бұған кіретіндер: 

-  мақсаттарды анықтаудың ережесі; 

- басқару шешімдерін әзірлеу мен оңтайландыру әдістері; 

- нақты ұйымдастыру жұмыстарын жүзеге асыру; 

- жекелеген міндетті істерді орындау әдістері: болжау және жоспарлау,  

ұйымдастыру және реттеу, бақылау және т.б.| 

Осылайша,тек жекелеген жұмыстарды орындауға келетін басқару процесінің әдістерінен басқа

ру әдістерінің айырмашылығы, ол (басқару әдістері) басқару объектісіне ықпал етуді сипаттайды. 

 бұл жалпы ғылыми және өзіндік ерекшелігі бар(жеке) әдіст

ерін олардың білім салаларында қолдану критерий бойынша топқа бөлу болып табылады. 

Жалпы ғылыми әдістерді әдістемелік нұсқаулықтардан көруге болады. Олар менеджмент әдісте

р жүйесінің негізін құрайды, мәселені жүйелі, әрі кешенді тәсілдермен шешуге негізделген оның жал

пы ғылыми әдістемесін қалыптастырады. Жалпы ғылыми әдістерге, зерделенетін құбылыстардың тар

ихи тәсілдері, үлгілеу, 

эксперименттеу, экономикалық-

математикалық алгоритмдерді пайдалану, әлеуметтік зерттеулер және т.б. жатады. 

Жалпы ғылымидан басқа басқаруда қолданылатын өзіндік ерекшелігі бар әдістер де болады. 

Менеджмент әдістерін жіктеудің критерийлері: мазмұн, 

мотивация 

(себеп), 

ұйымдастыру түрлері және қолдану саласы. 

 – ықпал етудің 

ұйымдастырушылық, экономикалық, 

әлеуметтік-психологиялық тәсілдерін топқа бөледі. 

 мотивацияның материалдық, моральдық және 

мәжбүрлеу әдістері бөліп көрсетіледі. 

Ұйымдастыру формалары бойынша

 басқару әдістері жалпы түрде жекешеге, ұжымдыққа және 

алқалыққа (коллегиальные) бөлінеді. 

Қолданылатын салалары бойынша

 әдістер жалпы түрде 

(барлық  жүйеге  қатысты)  және 

тұжырымды түрде (локальный) оның жекелеген бөлімдерде қолданылуына қарай болуы мүмкін. 

Қандай  да  болсын  басқару  дәрежесін,  өндірістік-шаруашылық  міндеттерін  сәтті  шешу  үшін 

жетекшінің басқарудың әр түрлі әдістерін кешенді түрде қолдануы қажет. Бұндай әдістерге мыналар 

жатады: 

1. Басқарудың экономикалық әдістері (БЭӘ) 

2. Басқарудың психологиялық-педагогикалық әдістері (БППӘ) 

3. Басқарудың ұйымдастыру-ұйғарымдық әдістері (БҰҰӘ)