ОҚУ ЭКСПЕРИМЕНТІН ЖҮРГІЗУ
Бұған барлық зертханалық және практикалық, соның ішінде 8-сыныптан бастап 11-сыныпқа дейінгі химия бойынша демонстрация жұмыстары кіреді. Зертханалық жұмысты орындау арқылы оқушы субъективті түрде жаңа білім алады.
Осы жұмыстарды орындау кезінде оқушылар бақылау нәтижелерін бақылау , тіркеу және дұрыс рәсімдеу, алынған деректерді талдау, қорытынды жасау дағдыларын игереді.
Бұл 9-сыныптағы жұмыс, "Химия және денсаулық" тақырыбы бойынша студенттер "фармацевтикалық препараттарды зерттеу" үй зертханалық жұмысын жасайды, яғни үйдегі дәрі-дәрмек шкафының мазмұнын зерттейді, дәрі-дәрмектердің жарамдылық мерзімін тексереді, қарсы көрсеткіштерді анықтайды, әдеби көздерден іздейді. Химиялық жолмен жасалған дәрі-дәрмектерді табиғат бізге беретін дәрілермен қалай ауыстыруға болады.
10-сыныпта "көмірсулар" тақырыбы бойынша пәнаралық сабақ түрінде сабақ проблемалық тапсырманы қоюдан басталады. Ең алдымен, біз химия ғылымының биологиямен байланысын қадағалаймыз. Биология курсынан көмірсулар туралы не білеміз? Көмірсуларды адамның диетасынан алып тастауға бола ма? Көмірсулардың рөлі қандай?
Белгілі фактілерді қолдана отырып, балалар келесі тізбекті құрады: крахмалдың ас қорыту жолындағы глюкозаға дейін ыдырауы. Ферменттің (амилазаның) әсерінен — оның қанға сіңуі — бауыр мен бұлшықеттердегі глюкозамен болатын өзгерістер — оның бір бөлігі тотығатын жасушалардағы өзгерістер, яғни жасушаның энергия қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жұмсалады, ал екінші бөлігі жаңа заттарды синтездеу үшін қолданылады. Содан кейін ғана біз химиялық процестер тұрғысынан көмірсуларды зерттеу мақсатына келеміз.
Жаңа материалды зерттеу сабағында, мысалы, 8-сыныпта "Адам өміріндегі химияның рөлі" тақырыбын оқығанда, әдеби дереккөздерді зерттеудің қарапайым әдісін қолдануға болады. Жұмысты жұппен ұйымдастыруға болады. Оқушылардың әр үстелінде химия ғалымдарының фото-графикасы бар карточкалар бар. Сабақтың басында зерттеудің негізгі сұрақтары енгізіледі: химияның пайда болуы мен даму тарихы туралы не білесіз ? . бұл ғалымдар қандай заңдарды ұстанды?, не ашылды ?. бүгінгі күні бұл жаңалықтардың мәні неде? Осыдан кейін оқушылармен зерттеу мақсаты қойылады, жұмыс жоспары белгіленеді, шешілетін міндеттер анықталады. Мұндай зерттеу қызметінің нәтижесі жаңалықтардың маңыздылығы туралы қорытынды болуы керек, мұндай жұмыс барысында студенттер бір-бірін тыңдауға және естуге үйренеді, сонымен қатар білімдерінің сапасы мен деңгейін біледі.
9-сыныпта" Металдар " тақырыбын оқығаннан кейін Топтық зерттеу жұмысы түрінде білімді бекіту сабағын өткізуге болады. Әр топқа қаланың металлургиялық нысандарына шағын саяхат жасауды, металдардың қайсысы біздің жеріміз үшін маңыздырақ екенін білуді ұсыныңыз.
Білімді кешенді қолдану сабағын жобалау әрекетінің элементтерін қолдана отырып, кейбір тақырыптарды зерттегеннен кейін өткізуге болады. Оқушылар топтарға бөлінеді. Мұндай Сабақтың мақсаты-білімді, дағдыларды және дағдыларды кешенді түрде қолдана білу, оларды жаңа жағдайларға көшіру. Зерттеу нысаны-өздігінен таңдалған зерттеу тақырыбы. Содан кейін әр топ тапсырма түрін таңдайды және оқушылар өз зерттеулерінің мақсаттары мен міндеттерін дербес анықтайды. Қысқа талқылаудан кейін студенттер қажетті жабдықты өздері таңдап, эксперимент жүргізеді, зерттелген заңдарды қолдана отырып, қажетті эксперименттер, өлшемдер мен есептеулер жүргізеді . Нәтижелер ұсынылған алгоритм бойынша есеп түрінде ресімделеді. Сабақтың соңында қорытындылар шығарылады, нәтижелер талқыланады және іс-шараларға тек топтар бойынша ғана емес, сонымен қатар оқу процесінің әр қатысушысы да бағаланады.
9 сынып оқушылары жүргізген жұмыс мысалында "Химия және тамақ" тақырыбын өту кезінде жобалық жұмысты ұйымдастыру әдістемесін қарастырыңыз. Оқушылардың алдына жұмыстың мақсаты қойылды – тамақты зерттеу. Ол үшін студенттер келесі мәселелерді шешуі керек:
* зиянды және пайдалы тағам туралы мәліметтерді жинау және жүйелеу;
* сыныптастарыңызға сауалнама жүргізіңіз;
* талдау нәтижелерін өңдеу.
Балалар келесі кезеңдер бойынша жұмыс істеді:
1 кезең-әдебиеттерден және Интернеттен таңдалған зерттеу объектісі туралы мәліметтерді жинау және жүйелеу;
2 кезең-жиналған деректерді салыстыру және талдау, мұғаліммен кеңесу;
3 кезең-талдау нәтижелерін өңдеу;
4 кезең-жұмыстың тұсаукесері.
Мысалда оқу-зерттеу жұмыстарын жүргізу әдістемесін қарастырыңыз.
Оқушылардың алдына мақсат қойылды: тамақ өнімдерін зерттеу .
Осы мақсатқа жету үшін оқушылар зерттеуде келесі міндеттерді шешуі керек:
- тағамның теориялық сипаттамасын беріңіз;
- Тарихи шолуды ұсыну;
-композицияны талдау мысалында тамақ өнімдерінің токсиндерінің болуына (немесе болмауына) жалпы талдау жасаңыз.
Оқушылардың жұмысы келесі кезеңдер бойынша өтті:
1. Дайындық кезеңі:
* Зерттеу тобын құру;
* Зерттеу жоспары мен құрылымын әзірлеу;
* Тақырып бойынша әдебиет көздерін зерттеу.
2. Жоспарлау кезеңі:
* Тақырыптың өзектілігін ескере отырып, идеяның өзі нақтыланады;
* Оқу міндеттері анықталады және бөлінеді және оларды орындау мерзімдері белгіленеді.
3. Ұйымдастырушылық-зерттеу кезеңі:
* Жұмыстың кезектілігі қол қойылады;
* Нақты тапсырмалар бөлінеді;
* Ақпарат жиналады және өңделеді.
4. Зерттеу жұмысының орындалуы туралы есеп (рефераттық нысанда)
5. Нәтижелерді ұсыну кезеңі (қорытынды кезең):
* Нәтижелердің тұсаукесерін дайындау;
* Көпшілік алдында презентация;
* Зерттеу қызметі барысында атқарылған жұмыстарды талдау;
* Жалпы топтың және әрбір қатысушының зерттеу жұмысының жұмысын бағалау .
2.1 ЗЕРТТЕУ ТАҚЫРБЫ "ХИМИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯЛАРДЫҢ ТҮРЛЕРІ"
Зерттеу жұымысым Шымкент қаласы Т.Тәжібаев атындағы №47 мектеп гимназиясында 11 сыныпқа жүргізілді.
Достарыңызбен бөлісу: |
