Үйге тапсырма: Жазбаша тапсырма 1

Анатомия ілімінің дамуында Кеңес үкіметі дәуіріндегі үлес қосқан орыс ғалымдары туралы айтыңыз?

жүктеу 19,88 Kb.

бет	2/3
Дата	11.01.2022
өлшемі	19,88 Kb.
	#32187

1 2 3

тапсырма 1

2. Анатомия ілімінің дамуында Кеңес үкіметі дәуіріндегі үлес қосқан орыс ғалымдары туралы айтыңыз?

И.П. Павлов (1849-1936) анатомия ғылымының дамуына үлкен үлес қосты. Ол адамдар мен жануарлардың жоғары жүйке қызметі туралы ілімді дамытты. Сонымен бірге И.П.Павлов ас қорыту физиологиясын да зерттеді. Бірқатар арнайы хирургиялық әдістерді дамытып, тәжірибеде қолдана отырып, ол ас қорытудың жаңа физиологиясын жасады. Оның «Асқорыту бездерінің қызметі туралы дәрістер» кітабы бүкіл әлем физиологтары үшін нұсқаулық болды. 1904 жылы И.П.Павловқа ас қорыту физиологиясы саласындағы жұмысы үшін Нобель сыйлығы берілді.

Қазақстанда Кеңес үкіметі дәуірінде ғылым мен мәдениет жаппай өркендеді, сонымен бірге бұл дәуір медицинаның бір саласы болған анатомия ілімінің даму кезеңі болды. Аса көрнекті дәрігер ғалым, профессор, Ресей ғылым академиясы өлке тану бюросының корреспондент-мүшесі Халел Досмұхамедұлы (1883-1939) бірінші рет қазақтілінде медицина техникумына арналған анатомия оқулығын жазды. Оқулық “Адамның тән тірлігі" 1922, 1927 жылдары Қызылорда, Мәскеу қалаларында баспадан шықты.

Бұл кітапта анатомияға “адамның денесінің қалай түзілгенін тексеріп, анықтайтын” немесе “тән жүйесін тану” ілімі деп анықтама берілген. Денедегі мүшелердің жұмысын тексеретін немесе тән тірлігін танытатын ілім физиология делінген. Кітапта “Сүйек жүйесі”, “Сүйектердің байланысуы”, “Ет жүйесі”, “Қимыл заңдылықтары”, “Қан жүйесі”, “Лимфа жүйесі”, “Тыныс, ас қорытужүйесі”, “Шағылыс-тұқым жүйелері”, “Жүйке жүйесі” және “Сезім жүйелері” дегентараулары бар. Кітапта анатомиялық аталымдардың 466-сының қазақ тіліндегі баламасы берілген.

жүктеу 19,88 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3