Жэс-тың сипаттамалары мен ерекшеліктері

жүктеу 1,13 Mb.

бет	3/4
Дата	28.09.2023
өлшемі	1,13 Mb.
	#43589

1 2 3 4

ЖЭС 2

1921 жылы наурызда РКП (б) X съезінде Ленин жаңа экономикалық саясатты ұсынды. Бұл дағдарысқа қарсы бағдарлама болды, оның мәні көп қабатты экономиканы қалпына келтіру және большевиктер Үкіметінің қолында басшылықты сақтай отырып, капиталистердің ұйымдастырушылық – техникалық тәжірибесін пайдалану болды. Қоғамның негізгі саяси және экономикалық тұтқалары мемлекеттің қолында болды. Өнеркәсіпте мемлекеттік сектор, орталықтандырылған қаржы жүйесі және сыртқы сауда монополиясы бар.

ЖЭС-тың басты саяси мақсаты-әлеуметтік шиеленісті жою, жұмысшылар мен шаруалар одағы түріндегі кеңес өкіметінің әлеуметтік базасын нығайту.Экономикалық мақсат-күйреудің одан әрі нашарлауына жол бермеу, дағдарыстан шығу және экономиканы қалпына келтіру.Әлеуметтік мақсат – әлемдік революцияны күтпестен социалистік қоғам құру үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету.
ЖЭС-тың келесі іс-шаралары төмендегідей болды: Еңбек міндеті жойылды, сауда еркіндігі, жерді жалға алу, жалдамалы еңбекті қолдану рұқсат етілді, кооперацияны дамыту көтермеленді; шаруашылық есеп кеңінен қолданыла бастады.
Өнеркәсіптік өндіріс саласында да түбегейлі өзгерістер болды. Ең алдымен, өнеркәсіпті жалпы ұлттандыру туралы жарлық жойылды. Енді шағын және тіпті орта бизнестің бір бөлігі қайтадан жеке қолға берілді. Ал кейбір ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды жеке тұлғаларға жалға алуға рұқсат етілді. Сондай-ақ, шетелдік капиталды, аралас акционерлік қоғамдарды және бірлескен кәсіпорындарды тарта отырып, концессиялар құруға рұқсат етілді.
Жалақы жүйесін реформалау жүргізілді, яғни еңбекақы төлеудің тарифтік жүйесі енгізілді. 1922 жылы ақша Реформасы жүргізілді, нәтижесінде елде қатты ақша бірлігі енгізілді және әлемдік валюта нарығында жоғары бағаланған кеңестік червонец (10 Б.) айналымға енгізілді.
Жаңа экономикалық саясат көлікті, байланыс жүйелерін және коммуналдық қызметтерді пайдалану үшін ақы алды.1921 жылдың жазында Қазақстан қатты құрғақшылыққа ұшырады. Орал, Орынбор, Ақтөбе, Қостанай облыстарының аумағында егіннің барлығы дерлік қаза тапты. Республикада ашаршылық саны 2,3 млн. астам адамға жетті. Ауыл шаруашылығындағы апат 1923 жылғы егінге дейін жалғасты. 1922 жылы Қазақстан халқының саны 1914 жылмен салыстырғанда 1 миллионнан астам адамға қысқарды.

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4