48
мультимедиалық оқыту интербелсенді программалар мен тренажерлар;
сабаққа видеоматериалдар дайындайтын программалар.
Мультимедианы пайдалануда Интернет-технологиясы үлкен мүмкінідік
береді. Сабақта барлық мультимедиалық флеш-технологиялар және оқыту
онлайн-видео және тренажерлар қолдану арқылы ақпараттарды алу үшін
Интернеттің
оқыту ресурстарын пайдалануға болады. Жаратылыстану-
математикалық бағытындағы оқитын сыныпқа келесі оқыту мультимедиалық
программалар ұсынылады, олар: 1С: Предприятия, Есептеуіш математика және
программалау, Visual Basic, Net, Turbo Pascal программалау ортасы және т.б. Әр
программада теоретикалық мультимедиалық программалар, тест тапсырмалары
бар. Алгоритмдеу мен программалауда практикалық тапсырмалар мен қоса
интербелсенді тренажерлар бар.
Физика-математикалық
мектептерде
оқушылардың
ақпараттандыру
саласындағы
білімдері
әртүрлі.
Сол
себептен
теңдестіруші-дамыту
(выравнивающе-развивающая методика) оқыту әдістемесі әзірленіп, ұсынылды.
Бұл әдістеме арқылы сыныптағы оқушылардың білім сапасы теңестіріледі.
Әдістемені енгізудің негізгі жорамалдары:
барлық оқушылар оқу материалын толық меңгеру қажет;
әр оқушыға өзіне түсінікті тәсіл мен оқытудың қарқыны және материал
мазмұнының тереңділігі;
тақырыпты, курсы, бөлімді толық меңгеру үшін нақты критериялар
жасалып, білік пен дағды түрінде тұжырымдалу қажет;
барлық оқушылар әдістеменің негізгі қағидаларымен таныс болу керек.
Теңдестіруші-дамыту әдістемесі негізделетін қағидалар:
барлық оқу курсы блоктарға бөлінген, әр блок мағынасына (мазмұнды
тұтастық) қарай аяқталып, көлемдері үлкен емес;
әр блок келесі оқыту үдерісінің элементтерін пайдаланудан құрылады,
олар: дәріс, тәжірибелік тапсырмалар, оқушылардың өздігінен жұмысы, білімді
тексеру;
әр оқу блоктарында күрделігіне қарай әртүрлі практикалық тапсырмалар
бар;
әр есепке тест жүйелері әзірленеді;
әр блокта білім мен білікті тексеру жүйесі бар;
оқушыға оқытылу тақырыбының аясында ең қызықты, қажетті тапсырма
алу мүмкіндігі бар (тәжірибелік тапсырмалардың вариативтігі).
2.2 «Жаратылыстану» білім саласы пәндерін оқытудың әдістемелік
ерекшеліктері
Жалпы білім беруді жаңартудың өзектілігі оның
жеке тұлғаның
даралануын күшейтуден, 12-жылдық мектептің жоғарғы сатысындағы білім
берудің тиімділігі мен функционалдылығын арттырудан тұрады, бұл үшін
бейінді оқыту жағы
қарастырылады және жоғары сыныптарда білім
алушыларды жеке дара оқытуға және әлеуметтендіруге, сондай-ақ еңбек
49
нарығының сұранысын ескеруге бағдарланған мамандануға дайындық жүйесін
құру мәселесі қойылады. Қазақстандық білім беру жүйесінің бейінді оқытуға
көшуі оқушылардың
танымдық қызығушылықтары мен
қажеттіліктерін
қанағаттандыруға
және
оқушының
жеке
тұлғасын
дамытуға,
оның
мотивациялық
(уәждемелік)
аясын,
зияткерлік
және
шығармашылық
қабілеттерін қалыптастыруға бағытталуы тиіс орта жаратылыстану білім
берудің мақсаттары мен міндеттерін өзгертуді талап етеді.
Білім берудің жаңа мақсаттарына жетуге жіктеп және даралап оқытудың
құралы болып табылатын бейінді оқыту толығымен ықпал ете алады және
жоғары сынып оқушыларының
білім алуды одан
әрі жалғастыруына
байланысты олардың мамандыққа қызығушылығына және ынтасына сәйкес
оқытуға жағдай жасауға мүмкіндік береді.
Әдіскерлер, дидакттар, психологтар жіктеу және даралау, даралауға ықпал
ететін мақсаттарды анықтау проблемаларын, сонымен қатар 12 жылдық
мектепте бейінді оқытудың мазмұнын қалыптастыру мәселесін қарастыруда.
Бүгінгі күні бір жағынан, әлеуметтік-экономикалық, ғылыми-техникалық және
экологиялық өзгеру жағдайында физикалық, химия-биологиялық білім берудің
құрылымы мен мазмұнын жаңарту, екінші жағынан, жоғары сыныптағы бейінді
оқытуды теориялық және әдістемелік тұрғыда жетілдіру жұмыстары жүргізілді.
«Жаратылыстану» білім саласының мазмұны «Биология», «Физика»,
«География», «Химия» пәндері арқылы жүзеге асырылады.
«Биология» оқу пәні
Республикамыздың
мектептерінде
жұмыс
істейтін
биология
пәні
мұғалімдерінің көпшілігі бейінді оқытудың жалпы белгілерін ғана біледі. Олар
бейінді оқыту мен биологияны оқытудың дәстүрлі әдістерін сақтайтын
жекелеген
пәндерді
тереңдетіп
оқытудың
арасындағы
айтарлықтай
айырмашылықты байқай бермейді. Бейінді оқыту процесінде шығармашылық
мәселелерді шешу, биологиялық
есептерді шығару, зертханалық
және
практикалық жұмыстарды орындау бойынша оқушыларды өзіндік жұмысқа
тарту қажеттілігі анықталды. Мұғалімдер проблемалық және дамыта оқыту
технологияларын және ынтымақтастықта оқыту технологиялары мен жобалық
оқытуды барынша кең қолдануы тиіс.
Жаратылыстану-математикалық
бағытта
«Биология»
пәнін
оқыту
оқушылардың осыған дейінгі негізгі мектепте биологияны оқу барысында алған
базалық білімдеріне сүйенеді. Мұның өзі жалпы биологиялық білім жүйесін аса
жоғары теориялық деңгейде түсініп қабылдауға мүмкіндік береді. Пәннің
мазмұны оқушылардың алдыңғы сыныптарда алған биологиялық білімдерін
жинақтап, қорыта отырып бұл бағдарлама биологиялық заңдылықтарды,
заманауи теорияларды, концепциялар мен ілімдерді терең мағынада түсінуге
сонымен қатар биологияның қолданбалы маңызын да ашып көрсетуге,
оқушылардың жаратылыстану-ғылыми көзқарасы мен экологиялық мәдениетін
қалыптастыруға бағытталып құрастырылған [40].
Жаратылыстану-математикалық бағытта «Биология» пәнінің мазмұны
негізгі мектепте оқып танысқан базалық жалпы биологиялық ұғымдарды енді
